15.06.2015 ՍՓՅՈՒՌՔԻ ԽՈՇՈՐ ԿԱՊԻՏԱԼԸ ԵՎ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ ԽՆԴԻՐՆԵՐԸ. ՊԱՏՄՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ԱՐԴԻԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ
Վահրամ Հովյան
Սփյուռք ունեցող երկրների համար հայրենիք-սփյուռք հարաբերությունների ծիրում ուրույն տեղ ունի տնտեսական ոլորտը։ Սփյուռքի տնտեսական կապիտալն այդպիսի երկրների համար դիտվում է կարևոր ռեսուրս սեփական զարգացման համար։

21.05.2015 Գ.ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆԻ ԵՎ Ս.ՄԱՆՈՒԿՅԱՆԻ ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑԸ «ԱՐԱՐԱՏ» ՀԵՌՈՒՍՏԱԸՆԿԵՐՈՒԹՅԱՆ «ՀԻՄՆԱՔԱՐ» ԾՐԱԳՐԻՆ

20.05.2015 «ՆՈՐԱՎԱՆՔ» ԳԿՀ ՀԱՅԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿԵՆՏՐՈՆԻ ՓՈՐՁԱԳԵՏ ՎԱՀՐԱՄ ՀՈՎՅԱՆԻ ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑԸ «ԱՐԱՐԱՏ» ՀԵՌՈՒՍՏԱԸՆԿԵՐՈՒԹՅԱՆ «ՕՐԱԿԱՐԳ» ԾՐԱԳՐԻՆ

13.05.2015 Գ.ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆԸ ԵՎ Ս.ՄԱՆՈՒԿՅԱՆԸ` «ԵՐԿԻՐ ՄԵԴԻԱ» ՀԵՌՈՒՍՏԱԸՆԿԵՐՈՒԹՅԱՆ «ԵՐԿՐԻ ՀԱՐՑԸ» ՀԱՂՈՐԴՄԱՆ ՀՅՈՒՐԵՐ
ՀՀ ժողովրդագրական իրավիճակի վրա ազդող գործոնները եւ դրանք հաղթահարելուն ուղղված առաջարկներ

12.05.2015 ԳԱԳԻԿ ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆԻ ԵՎ ՍԱՄՎԵԼ ՄԱՆՈՒԿՅԱՆԻ ՄԱՄՈՒԼԻ ԱՍՈՒԼԻՍԸ «ՓԱՍՏԱՐԿ» ԱԿՈՒՄԲՈՒՄ (Aravot.am)
Աշխատանքի եւ սոցիալական հարցերի նախարարությունը «Նորավանք» հիմնադրամին պատվիրել է հետազոտություն անել Հայաստանում ժողովրդագրական խնդիրների վերաբերյալ եւ առաջարկություններ ներկայացնել այդ խնդիրների լուծման ուղղությամբ:

05.05.2015 «ՆՈՐԱՎԱՆՔ» ԳԿՀ ՀԱՅԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿԵՆՏՐՈՆԻ ՓՈՐՁԱԳԵՏՆԵՐ ՎԱՀՐԱՄ ՀՈՎՅԱՆԻ ԵՎ ՏԻԳՐԱՆ ՂԱՆԱԼԱՆՅԱՆԻ ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑԸ «ՎԵՄ» ՌԱԴԻՈԿԱՅԱՆԻ «ՀԱՅԵԼԻ» ԾՐԱԳՐԻՆ

05.05.2015 ՄԵՐՁԱՎՈՐ ԱՐԵՎԵԼՔԻ ՀԱՅԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿԵՆՏՐՈՆՆԵՐԸ
Վահրամ Հովյան
Ներկայումս հայագիտական կենտրոններ գործում են Մերձավոր Արևելքի հետևյալ երկրներում՝ Իրանում, Իսրայելում, Կիպրոսում, և արաբական երկրներում՝ Լիբանանում, Սիրիայում, Եգիպտոսում։

05.05.2015 ՀԱՅԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿԵՆՏՐՈՆՆԵՐԸ ԼԱՏԻՆԱԿԱՆ ԱՄԵՐԻԿԱՅՈՒՄ
Տիգրան Ղանալանյան
Լատինական Ամերիկայի հայկական համայնքներն իրենց կրթական, մշակութային, տնտեսական և հասարակական գործունեությունից զատ՝ աչքի են ընկնում նաև հայագիտության բնագավառում։ Սփյուռքի մյուս համայնքներից ինչ-որ չափով մեկուսացած այս երկրներում ևս հայերը ձեռնամուխ են եղել սեփական լեզվի, պատմության, մշակույթի գիտական ուսումնասիրությանը։

29.04.2015 ՀԱՅԱՍՏԱՆ – ՍՓՅՈԻՌՔ. ՆՈՐ ՄԱՐՏԱՀՐԱՎԵՐՆԵՐ
Գագիկ Հարությունյան
Ցեղասպանության 100-ամյակի առիթով այսօր բազմաթիվ են ուղերձները և հրապարակումները, միջոցառումները և տարաբնույթ հավաքները։ Դրանց շարքում առանձնահատուկ տեղ են գրավում Հռոմի պապի ուղերձը և բարձրագույն քաղաքական մակարդակով հանդիպումները Երևանում։ Ընդհանուր առմամբ, կազմակերպական ջանքերը արդյունավետ էին և նպաստեցին ինչպես խնդրին միջազգային հնչեղություն տալուն, այնպես էլ հայկական հանրության համախմբման գործին։

29.04.2015 ԳԱՐԵԳԻՆ ՆԺԴԵՀԻ ԽՈՀԵՐԸ ՀԱՅՐԵՆԱՆՎԵՐ ՀՈԳԵՎՈՐ ՈՒԺԻ ԱԿՈՒՆՔՆԵՐԻ ՄԱՍԻՆ
Էդուարդ Լ.Դանիելյան
Գարեգին Նժդեհի իմաստասիրության հիմքում է լուսապաշտության ակունքներից սնվող և Քրիստոսի հավատքի ուժով սրբագործված հայրենաշունչ ոգեղեն արժեհամակարգը: Մեծ զորավարը, լուսավոր և ճշմարիտ խոսքը համարելով ոգեղեն ուժի արտահայտություն, «Բաց նամակներ հայ մտաւորականութեան» գրքույկում գրել է. «Սիրում է նա, ով ուժեղ է, ով հոգու առատութիւն ունի…

22.04.2015 ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ. ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ ՎԵՐԻՄԱՍՏԱՎՈՐՄԱՆ ՀՐԱՄԱՅԱԿԱՆԸ ՄԵԾ ԵՂԵՌՆԻՑ 100 ՏԱՐԻ ԱՆՑ
Ալեքսանդր Մանասյան
2015թ. ապրիլի 24-ին հայ ժողովուրդը խոնարհումով կխնկարկի Մեծ եղեռնի անմեղ զոհերի հիշատակը: Այդ օրը մեզ հետ կլինի ողջ առաջադեմ մարդկությունը, որի համար 1915 թվականը և ապրիլի 24-ը դարձել են մարդկության դեմ գործված ամենածանր հանցագործության` ցեղասպանության դատապարտման և կանխարգելման խորհրդանիշեր:

22.04.2015 «ՆՈՐԱՎԱՆՔ» ԳԿՀ ՀԱՅԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿԵՆՏՐՈՆԻ ՂԵԿԱՎԱՐ ԱՐԵՍՏԱԿԵՍ ՍԻՄԱՎՈՐՅԱՆԻ ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑԸ ԱՐԱՐԱՏ ՀԵՌՈՒՍՏԱԸՆԿԵՐՈՒԹՅԱՆ «ՕՐԱԿԱՐԳ» ՀԱՂՈՐԴԱՇԱՐԻՆ

21.04.2015 ՀԱՅ ԵԿԵՂԵՑԻՆ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՏԱՐԻՆԵՐԻՆ
Հ3 հեռուստաընկերության «Խոսքի ուժը» հաղորդման հյուրերն են Դամասկոսի Հայոց թեմի առաջնորդ, գերաշնորհ տեր Արմաշ եպիսկոպոս Նալբանդյանը, Նորթրիջի Կալիֆորնիայի նահանգային համալսարանի Հայագիտական ուսումնասիրությունների ծրագրի ղեկավար, դոկտոր Վահրամ Շեմմասյանը, պատմաբան Գևորգ Յազըճյանը և «Նորավանք» ԳԿՀ Հայագիտական կենտրոնի փորձագետ Վահրամ Հովյանը։

16.04.2015 ՄԵՐՁԱՎՈՐ ԱՐԵՎԵԼՔԻ ՀԱՅ ՀՈԳԵՎՈՐԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ԱՌԱՔԵԼՈՒԹՅՈՒՆԸ ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՏԱՐԻՆԵՐԻՆ
(Գիտաժողովի ամփոփում)
Վահրամ Հովյան
Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին նվիրված միջոցառումների շրջանակում Մայր աթոռ Սուրբ Էջմիածնի հովանու ներքո 2015թ. ապրիլի 7-ին Գևորգյան հոգևոր ճեմարանում տեղի ունեցավ միջազգային գիտաժողով՝ «Մերձավոր Արևելքի հայ հոգևորականության առաքելությունը Հայոց ցեղասպանության տարիներին» խորագրով։

03.04.2015 ԲՈՒԼՂԱՐԻԱՅԻ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ԱՆԴԱՄՆԵՐԸ ԵՎ ԽՈՐՀՐԴԱՐԱՆԻ ՊԱՏԳԱՄԱՎՈՐՆԵՐԸ ՕՍՄԱՆՅԱՆ ԿԱՅՍՐՈՒԹՅՈՒՆՈՒՄ ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՃԱՆԱՉՄԱՆ ՄԱՍԻՆ
Գեորգի Կոլարով
Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ Բուլղարիայի թագավորությունը պատերազմում էր Անտանտի դեմ։ Այսինքն՝ պատերազմում էր Օսմանյան կայսրության կողմից, Ռուսական կայսրության դեմ։ Արդյունքում՝ 1915-1918թթ. բուլղարա-թուրքական սահմանը մշտապես բաց էր նաև մարդկային հոսքի համար։

23.03.2015 ԱՐԴՅՈՒՆԱԲԵՐԱԿԱՆ ԶԱՐԳԱՑՈՒՄԸ ՈՐՊԵՍ ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ ԺՈՂՈՎՐԴԱԳՐԱԿԱՆ ՎԻՃԱԿԻ ԵՎ ԴՐԱ ՄԻՏՈՒՄՆԵՐԻ ԲԱՐԵԼԱՎՄԱՆ ԳՈՐԾՈՆ
Սամվել Մանուկյան
Ինչպիսի՞ն է Հայաստանում ժողովրդագրական հիմնական դետերմինանտների` բնական վերարտադրության և միգրացիոն բալանսի վիճակը, որո՞նք են միտումները:

18.03.2015 ԺՈՂՈՎՐԴԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆԸ ՈՐՊԵՍ ԿՐԻՏԻԿԱԿԱՆ ՈԼՈՐՏ ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՆԵՐ (հայեցակարգային մոտեցումներ)
Գագիկ Հարությունյան
Ինչպես հայտնի է, ԽՍՀՄ փլուզումից հետո ՀՀ բնակչության թիվը նվազել է շուրջ 500 հազարով և ներկայումս կազմում է մոտ 3 մլն։ Այս իրողությունն ավելի քան մտահոգիչ է, և այն պետք է ընդունել որպես Հայաստանին ուղղված ներքին մարտահրավերներից, թերևս, ամենագլխավորը։

19.02.2015 ԹՈՒՐՔԻԱՅԻ ՀԱՍԱՐԱԿԱԿԱՆ-ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ ԿԱՐԾԻՔԸ ՀԱՅ-ԹՈՒՐՔԱԿԱՆ ՀԱՐԱԲԵՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԿԱՐԳԱՎՈՐՄԱՆ ՀԻՄՆԱԽՆԴՐԻ ՄԱՍԻՆ (2001-2007ԹԹ.)
Դավիթ Սաֆարյան
1998թ. Հայաստանում տեղի ունեցած իշխանափոխության արդյունքում նախագահ դարձած Ռոբերտ Քոչարյանը և նրան սատարող քաղաքական ուժերը Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչման խնդիրը դարձրեցին երկրի արտաքին քաղաքականության առաջնահերթ խնդիրներից մեկը: 21-րդ դարի առաջին տասնամյակում մի շարք պետություններ պաշտոնապես ճանաչեցին Հայոց ցեղասպանությունը, և այս գործընթացը դարձավ շարունակական:

16.02.2015 ՀԵՏԽՈՐՀՐԴԱՅԻՆ ԵՐԿՐՆԵՐԻ ՀԱՅԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿԵՆՏՐՈՆՆԵՐԸ
Վահրամ Հովյան
Հետխորհրդային տարածքում հայագիտական կենտրոններ գործում են հիմնականում երեք երկրներում՝ Ռուսաստանում, Ուկրաինայում և Վրաստանում։ Ընդ որում՝ այս երեք երկրներում էլ հայագիտությունն ավանդաբար եղել է զարգացած գիտաճյուղ։ Հայագիտության նկատմամբ հետաքրքրությունն այս երկրներում պայմանավորված է մի շարք գործոնների ամբողջությամբ, որպիսիք են.

12.02.2015 ԵՎՐՈՊԱՅԻ ՀԱՅԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿԵՆՏՐՈՆՆԵՐԸ
Արեստակես Սիմավորյան
Եվրոպայում հայագիտությունն ունի խոր արմատներ և ավանդույթներ։ Պատմական տարբեր ժամանակաշրջաններում Եվրոպայի երկրներում ակադեմիական և վանական հաստատություններում գործել են հայագիտական հեղինակավոր կենտրոններ։

10.02.2015 ԱՄԵՐԻԿՅԱՆ ՀԱՅԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿԵՆՏՐՈՆՆԵՐԻ ՀԵՏ ՀՀ ՀԱՄԱԳՈՐԾԱԿՑՈՒԹՅԱՆ ՀԵՌԱՆԿԱՐՆԵՐԸ
Տիգրան Ղանալանյան
Ամերիկյան աշխարհամասում՝ ԱՄՆ-ում, Արգենտինայում, Բրազիլիայում, Կանադայում, գործում են մոտ չորս տասնյակ հայագիտական կենտրոններ։ 20-րդ դ. երկրորդ կեսին և 21-րդ դ. սկզբին ստեղծված այս կենտրոններից շատերը ծավալում են ակտիվ գիտահետազոտական և կրթական գործունեություն։

29.01.2015 ԾՈՎԻՑ ԾՈՎԻ ՓՈԽԱՐԵՆ՝ ՎԵՐԱԴԱՐՁ ԹՈՒՐՔԻԱ
Հարցազրույց Արևմտահայերի ազգային համագումարի քարտուղար Սևակ Արծրունու հետ
Մարտի 28-ին Փարիզում տեղի է ունենալու Արևմտահայերի չորրորդ համագումարը: Համագումարի կազմակերպիչները մտադիր են ընդունել Թուրքիայի կառավարությանն ուղղված պահանջագիր, որտեղ ներկայացված է լինելու, թե արևմտահայերի սերունդներն ինչ են պահանջում Թուրքիայի իշխանություններից:

26.01.2015 ԱՄՆ ՀԱՅԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿԵՆՏՐՈՆՆԵՐԻ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ՈՒՂՂՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ
Տիգրան Ղանալանյան
Մինչև 20-րդ դարի կեսերը հայագիտության զարգացումն Ամերիկայում իրականացնում էին առանձին անհատներ, և այդ ոլորտում գործող մարմիններ գոյություն չունեին: Չնայած դրան, կատարվել են որոշ աշխատանքներ, որոնք հող են նախապատրաստել ապագայում հայագիտական կենտրոնների ձևավորման համար:

22.01.2015 ՀԱՅԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿԵՆՏՐՈՆՆԵՐԻ ԽՆԴԻՐՆԵՐԸ ԵՎ ԴՐԱՆՑ ԼՈՒԾՄԱՆ ՈՒՂԻՆԵՐԸ
Արեստակես Սիմավորյան, Վահրամ Հովյան
Այսօր արտերկրի հայագիտական կենտրոնները կանգնած են լրջագույն խնդիրների և մարտահրավերների առջև, որոնք ոչ միայն խոչընդոտում են նրանց բնականոն գործունեությանը, այլև սպառնալիքի տակ են դնում նրանց գոյությունը։

19.01.2015 «ՉՊԵՏՔ Է ԵՐԿՈՒ ԵՐԵՎՈՒՅԹ ԽԱՌՆԵԼ ԻՐԱՐ` ՈՂԲԵՐԳՈՒԹՅՈՒՆԸ ԵՎ ՄԵՐ ԱԶԳԱՅԻՆ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ԿԱՐԵՎՈՐԱԳՈՒՅՆ ԽՆԴԻՐՆԵՐԸ»
Ամանորի եւ Սուրբ ծննդյան տոներից հետո հայ ազգին սպասում էր այս տարվա առաջին ու հուսանք վերջին հուժկու հարվածը: Դեռեւս տիրող տոնական տրամադրությունը մեկ րոպեում հօդս ցնդեց, երբ տարածվեց բոթը. Գյումրիում Ավետիսյանների ընտանիքից 6-ը սպանվել է, իսկ ընտանիքի ամենակրտսերը` 6-ամսական Սերյոժան, դեռեւս հիվանդանոցում է:

12.01.2015 ՀԱՅՈՑ ՊԵՏԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ՀՈԳԵՎՈՐ ԱԿՈՒՆՔՆԵՐԸ
Էդուարդ Դանիելյան
Հայկական լեռնաշխարհի բնիկ Հայոց ավելի քան հինգհազարամյա պետականության՝ հնագույն ժամանակներից եկող էթնոհոգևոր ակունքների մասին են վկայում Ք.ծ.ա. X-IX հազարամյակների` Պորտասարի հնավայր-տաճարը (Հայկական Միջագետք), Ք.ծ.ա. VIII-II հազ.` Աղձնիքի, Այրարատի, Սյունիքի (Գեղամա լեռներ, Ուխտասար), Բարձր Հայքի, Գուգարքի...

12.01.2015 ՀԱՅՐԵՆԱԴԱՐՁՈՒԹՅԱՆ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՄԱՆ ՄԵԽԱՆԻԶՄՆԵՐԸ (Իսրայելական փորձից)
Կարեն Վերանյան
1950թ. հուլիսի 5-ին Իսրայելի խորհրդարանում ընդունվեց «Վերադարձի մասին» օրենքը՝ հիմք դնելով սիոնիստական գաղափարախոսության իրավական նորմերի ամրագրմանն ու հանդիսանալով Իսրայելի՝ որպես հրեական ազգային պետության, զարգացման հիմնաքարը։ Այս օրենքով ամրագրվում էր յուրաքանչյուր հրեայի՝ Իսրայել պետություն հայրենադարձվելու իրավունքը։

29.12.2014 ՍՓՅՈՒՌՔԻ ԻՆՔՆԱԿԱԶՄԱԿԵՐՊՄԱՆ ԽՆԴԻՐՆԵՐԻ ՇՈՒՐՋ
Վահրամ Հովյան
Սփյուռքի ինքնակազմակերպման գործում կենսական անհրաժեշտություն են կազմակերպական կառույցները, որոնց միջոցով է վերջինս որպես կենդանի օրգանիզմ իրականացնում իր գործունեությունը։ Այս տեսակետից որպես ամբողջ Սփյուռքի ինքնակազմակերպման ինստիտուտ կարևորագույն նշանակություն ունի համազգային կազմակերպության ձևավորումը` ի տարբերություն համայնքային կառույցների, որոնք հանդիսանում են Սփյուռքի առանձին համայնքների ինքնակազմակերպման ինստիտուտներ։

25.12.2014 ՀՀ ԱՇԽԱՐՀԱՔԱՂԱՔԱԿԱՆ ԴԻՐՔՈՐՈՇՈՒՄՆԵՐԻ ՔՆՆԱՐԿՈՒՄԸ ՍՓՅՈՒՌՔՈՒՄ
Աննա Ժամակոչյան
Հայաստանի Հանրապետությունը վերջին տարիներին ներգրավված է ինտեգրման աշխարհաքաղաքական գործընթացներում։ 2010 թվականից ՀՀ-ն մասնակցում էր ԵՄ-ի հետ խոր և համապարփակ ազատ առևտրի համաձայնագրի բանակցային գործընթացին, իսկ 2013թ. ՀՀ նախագահը հայտարարեց ՌԴ-ի, Ղազախստանի և Բելառուսի կազմավորած Մաքսային միությանն (իսկ հետագայում՝ նաև Եվրասիական միությանը) անդամակցելու ՀՀ պատրաստակամության մասին։

04.12.2014 ԱՐՏԵՐԿՐԻ ՀԱՅԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿԵՆՏՐՈՆՆԵՐԻ ԴԵՐԱԿԱՏԱՐՈՒԹՅՈՒՆԸ
Վահրամ Հովյան
Հայագիտական կենտրոններն այն կառույցներն են, որոնք հայոց լեզվի, հայոց պատմության, հայկական մշակույթի, քաղաքականության և ընդհանրապես Հայաստանին ու հայությանը վերաբերող թեմաներով իրականացնում են գիտահետազոտական և/կամ բարձրագույն ուսումնական գործունեություն։ Ներկայումս արտերկրում կան 7-8 տասնյակ այդպիսի կառույցներ։ Աշխարհագրական առումով դրանք սփռված են հիմնականում աշխարհի հետևյալ չորս տարածաշրջաններում՝ Ամերիկա, Եվրոպա, հետխորհրդային տարածք, Մերձավոր Արևելք։

03.11.2014 ՀԱՅԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆԸ ԺԱՄԱՆԱԿԱԿԻՑ ԻՐԱՆՈՒՄ
Վահրամ Հովյան
Իրանում ներկայումս գործում են երեք հայագիտական կենտրոններ, որոնցից երկուսը՝ Թեհրանում և մեկը՝ Սպահանում։ Երեք հայագիտական կենտրոններն էլ համալսարանական ամբիոններ են։ Թեհրանում գործող երկու հայագիտական կենտրոններից մեկը Թեհրանի պետական համալսարանի Հայագիտության ամբիոնն է, մյուսը՝ Թեհրանի Իսլամական ազատ համալսարանի Հայոց լեզվի և գրականության ամբիոնը։

27.10.2014 ՀԱՐՑԱԶՐՈՅՑ ԳԵՐՄԱՆԱՀԱՅ ՑԵՂԱՍՊԱՆԱԳԷՏ ՄԻՀՐԱՆ ՏԱՊԱՂԻ ՀԵՏ

«ՄԵԿ ՅԻՇՈՂՈՒԹՅԻՒՆԸ ԿԱՐԵԼԻ ՉԷ ԴԱՐՁՆԵԼ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐԻՆ ՅԻՇՈՂՈՒԹՅԻՒՆԸ»

24.10.2014 ԹԻՖԼԻՍԻ ԵՎ ՄԵՐՁԱԿԱ ԲՆԱԿԱՎԱՅՐԵՐԻ ՀԱՅՈՒԹՅՈՒՆԸ 5-21-ՐԴ ԴԴ. (համառոտ ակնարկ)
Սույն աշխատությունը հակիրճ անդրադարձ է Թիֆլիսի և մերձակա բնակավայրերի հայության հարուստ պատմությանը, վեր են հանված բազմաթիվ պատմա-ազգաբանական և քաղաքագիտական նշանակություն ունեցող հարցեր. ներկայացված են հայահոծ բնակավայրերի ձևավորման գործընթացը, ժողովրդագրական պատկերը, հասարակական-քաղաքական, մշակութային կյանքը։

09.10.2014 ՆՈՐ ԶԱՐԳԱՑՈՒՄՆԵՐ ԹՈՒՐՔԻԱՅՈՒՄ ԵԿԵՂԵՑԱԿԱՆ ԳՈՒՅՔԻ ՎԵՐԱԴԱՐՁՄԱՆ ԽՆԴՐԻ ՇՈՒՐՋ
Վահրամ Հովյան
Թուրքիայում քրիստոնեական փոքրամասնություններից բռնագրավված եկեղեցական գույքի պահպանման և վերադարձման հարցը ժամանակ առ ժամանակ բարձրանում է քաղաքական օրակարգ։ Վերջերս ԱՄՆ Կոնգրեսի Ներկայացուցիչների պալատի Արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի ընդունած թիվ 4347 բանաձևի (ընդունվել է 2014թ. հունիսի 26-ին) արդյունքում այդ հարցը կրկին դարձավ քննարկման առարկա հասարակական-քաղաքական և տեղեկատվական հարթություններում։

31.07.2014 ՇՆՈՐՀԱՆԴԵՍ ՀԱՅԿԱԶՅԱՆ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆՈՒՄ
2014թ. հուլիսի 23-ին Բեյրութի Հայկազյան համալսարանի հանդիսասրահում տեղի ունեցավ Հայկազյան Հայագիտական հանդեսի նորատիպ 34-րդ հատորի շնորհանդեսը՝ համալսարանի նախագահ, վեր. դոկտ. Փոլ Հայտոսթյանի, հանդեսի պատասխանատու խմբագիր, Հայր Անդրանիկ ծ. վ. Կռանյանի, Հայաստանի «Նորավանք» գիտակրթական հիմնադրամի հոգաբարձուների խորհրդի անդամ, դոկտ. Մուշեղ Լալայանի, նույն հիմնադրամի փոխտնօրեն, դոկտ. Արթուր Դումանյանի, Հայաստանի Հանրապետության դեսպանատան 1-ին քարտուղար պրն Վարդան Ադամյանի և լիբանանահայ մտավորականների ներկայությամբ:

21.07.2014 ՍՓՅՈՒՌՔԻ ԴԵՐԱԿԱՏԱՐՈՒՄԸ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՄԱՐ
Վահրամ Հովյան
Սփյուռքը՝ որպես հայության կարևորագույն բաղկացուցիչ, անուրանալի դեր ու նշանակություն ունի հայրենի պետության՝ Հայաստանի համար, ինչի դրսևորման ձևերն ու միջոցները բազմազան են։ Հայեցակարգային առումով այն դերն ու նշանակությունը, որ խաղացել և խաղում է սփյուռքը Հայաստանի համար, կարելի է ներկայացնել ըստ քաղաքական, սոցիալ-տնտեսական և մտավոր ոլորտների։

19.06.2014 ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԻՆՔՆՈՒԹՅՈՒՆԸ ՖՐԱՆՍԻԱՅՈՒՄ՝ ՈԳԵԿՈՉՈՒՄՆԵՐԻ ՊԱՏԱՆԴ
Տիգրան Եկավյան
1915թ ցեղասպանության հարյուրամյակի ոգեկոչմանմիջոցառումներից մեկ տարի առաջ, ֆրանսիայի հայկական մեծ համայնքը իր համար առաջնահերթ հռչակեց «հիշողության պաhպանումը» և պայքարն ընդդեմ ժխտողականության՝ դրանով իսկ վնաս հասցնելով իր ապագայի և իր հարատեւության էքզիստենցիալ խնդրին:

09.06.2014 ՔԵՍԱԲԱՀԱՅ ԱԶԳԱԳՐԱԳԵՏ. ՔԵՍԱԲԻՑ ՀԵՏՈ ՀԱԼԵՊԻ ՀԱՅ ԳԱՂՈՒԹԻ ՎՐԱ ՀԱՐՎԱԾՆԵՐՆ ԱՎԵԼԻ ՍԱՍՏԿԱՑԱՆ
Հայաստանում է ազգագրագետ, քեսաբահայ Հակոբ Չոլաքյանը, ով իր աչքով է տեսել այն գործողությունները, որ տեղի են ունեցել Քեսաբում: Հունիսի 6-ի մամուլի ասուլիսում, հետհայացք գցելով տեղի ունեցածին, նա նկատեց, որ Սիրիայի մերօրյա տագնապի մեջ երևան եկան այնպիսի ուժեր, որոնք ոչ միայն սպառնալիք դարձան Սիրիային, այլև մասնավորապես հայ զանգվածին:

05.06.2014 ՉԻՆԱՍՏԱՆԻ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՀԱՄԱՅՆՔԸ ՄԵՐ ՕՐԵՐՈՒՄ
Մհեր Սահակյան
1978 թվականից Չինաստանի տնտեսական բարեփոխումներն արտասահմանցի գործարարներին հնարավորություն տվեցին լայնածավալ գործունեություն ծավալել աշխարհի ամենամեծ շուկայում: Հետագա տարիներին Չինաստան ժամանած միլիոնավոր արտասահմանցի գործարարների թվում էին նաև փոքրաթիվ հայեր:

02.06.2014 ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՍՓՅՈՒՌՔԻ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ՄԱՐՏԱՀՐԱՎԵՐՆԵՐԸ
Վահրամ Հովյան
Ընդհանուր առմամբ, սփյուռքի հայ համայնքների անվտանգությունն ունի երկու բաղադրիչ՝ ֆիզիկական և հոգևոր։ Ֆիզիկական բաղադրիչը հանգում է հայ համայնքների գոյությանը, իսկ հոգևորը՝ նրանց ազգային նկարագրի պահպանմանը։ Սփյուռքի հայ համայնքների առջև ֆիզիկական և հոգևոր անվտանգության առումով կանգնած են հիմնականում չորս մարտահրավերներ։

16.05.2014 ՔԵՍԱԲԻ ԻՐԱԴԱՐՁՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ. ՀԱՅԱՑՔ ԵՐԵՎԱՆԻՑ
Վահրամ Հովյան
2014թ. մարտի 21-ին Թուրքիայի կողմից զինյալների անակնկալ ներթափանցումը թուրք-սիրիական սահմանին գտնվող հայաբնակ Քեսաբ և դրա գրավումը հայկական լրատվամիջոցների, ինչպես նաև գիտա-փորձագիտական հանրության ուշադրությունը կրկին բևեռեց սիրիական ճգնաժամի և այդ համատեքստում՝ սիրիաբնակ հայության անվտանգության խնդիրների վրա։

07.04.2014 ԱՐՏԵՐԿՐԻ ՀԱՅԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿԵՆՏՐՈՆՆԵՐԻ ԱՐԴԻ ԽՆԴԻՐՆԵՐԸ
Վահրամ Հովյան
Հայագիտական կենտրոններն այն կառույցներն են, որոնք հայոց լեզվի, հայոց պատմության, հայկական մշակույթի, քաղաքականության և ընդհանրապես Հայաստանին ու հայությանը վերաբերող թեմաներով իրականացնում են գիտահետազոտական և/կամ բարձրագույն ուսումնական գործունեություն։

04.04.2014 ՀԱՊԿ-Ը ԴԱՏԱՊԱՐՏԵԼ Է ՀԱՐՁԱԿՈՒՄՆԵՐԸ ՍԻՐԻԱՅԻ ՀԱՅԱԲՆԱԿ ՇՐՋԱՆԻ ՎՐԱ
ՀԱՊԿ անդամ երկրների արտաքին գործերի նախարարները խոր մտահոգություն են հայտնել «Սիրիայի հյուսիս-արևմուտքում կառավարական ուժերի և «Ալ-Քաիդայի» հետ կապված ծայրահեղական խմբավորումների դիմակայության արդյունքում իրավիճակի կտրուկ սրացման առիթով, ինչը հանգեցրել է մարդկային զոհերի և գերազանցապես հայաբնակ Քեսաբի հազարից ավելի բնակիչների հարկադրյալ վերաբնակեցմանը»։

02.04.2014 ՄՈՍԿՎԱՆ ՄԱԿ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ԽՈՐՀՐԴԻՆ ԿՈՉ Է ԱՆՈՒՄ ՔՆՆԱՐԿԵԼ ԻՐԱՎԻՃԱԿԸ ՀԱՅԱԲՆԱԿ ՔԵՍԱԲՈՒՄ
Ռուսաստանի ԱԳՆ-ն կոչ է անում ՄԱԿ Անվտանգության խորհրդին քննարկել իրավիճակը հայաբնակ Քեսաբում և սկզբունքային գնահատական տալ այնտեղ կատարված իրադարձություններին։

02.04.2014 ՔՐԻՍՏՈՆԵՈՒԹՅՈՒՆԸ ՄԵՐՁԱՎՈՐ ԱՐԵՎԵԼՔՈՒՄ ՎՏԱՆԳՎԱԾ Է
Արամ Սաֆարյան
Վերջին մի քանի տարիներին քրիստոնյա աշխարհի տարբեր լրատվամիջոցներ ահազանգում են քրիստոնեական եկեղեցիների անհանգստության ու տագնապի մասին հավատքի հնագույն բնօրրանում քրիստոնյա տարրի կրած զրկանքների եւ նվազման կապակցությամբ:

31.03.2014 ՀԻՇՈՂՈՒԹՅԱՆ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ ԳԼՈԲԱԼԻԶՄԻ ԴԱՐԱՇՐՋԱՆՈՒՄ
Միհրան Դաբաղ
Կարլ Մարքսը մի անգամ ասել է. «Շահը հիշողություն չունի, քանի որ մտածում է միայն իր մասին»։ Ով ինքն իրեն չի հիշում, ով այդպիսով մոռանում է իր սեփական գործողությունների պատմական նախադրյալները, նա կարող է սեփական շահը հետապնդել անզիջում և առանց հետևանքները նկատի առնելու:

06.03.2014 ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԳԻՏԱՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ ՀԱՆՐՈՒԹՅՈՒՆՆ ԱՄՆ-ՈՒՄ
Արեստակես Սիմավորյան
Արդի ժամանակաշրջանում ԱՄՆ-ը համարվում է առաջատարն աշխարհում «ուղեղային կենտրոնների» (ՈւԿ) քանակով, «ինտելեկտուալ արտադրանքով» և այլ առումներով։ Իրենց գործունեությամբ եզակի այս կառույցները զգալիորեն տարբերվում են ակադեմիական կառույցներից։

23.01.2014 ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԳԻՏԱՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ ՀԱՆՐՈՒԹՅՈՒՆԸ ՌՈՒՍԱՍՏԱՆՈՒՄ
Վահրամ Հովյան
Ռուսաստանի հայ համայնքը հայկական Սփյուռքի ամենահին և ամենաստվար համայնքներից է։ Համաձայն ոչ պաշտոնական տվյալների, այստեղ բնակվող հայերի թիվը կազմում է մոտ 2.5 մլն մարդ։ Միաժամանակ, Ռուսաստանի հայ համայնքի բնորոշ գծերից մեկը նրա խոր ինտեգրվածությունն է ռուսաստանյան հասարակությունում։

22.01.2014 ԱԶԳԱՅԻՆԻ ԵՎ ՀԱՄԱՄԱՐԴԿԱՅԻՆԻ ՄԵՐ ԸՆԿԱԼՈՒՄԸ
Մուշեղ Լալայան
Բնության բազմազանությունը, տեսակավորումը գոյություն ունեն ի սկզբանե: Ինքնին վերացական մարդկություն գոյություն չունի. մարդկությունը կազմում են ազգերը, և ամեն մարդ իր ազգությամբ մտնում է ընդհանուր մարդկության մեջ: Յուրաքանչյուր ազգ իր հոգեկերտվածքով ինքնատիպ է և անկրկնելի:

13.01.2014 ՍՓՅՈՒՌՔԻ ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ ՀԱՆՐՈՒՅԹԸ ՈՐՊԵՍ ՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՆԵՐՈՒԺ. ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ՓՈՐՁԸ
Արեստակես Սիմավորյան
Արդի սփյուռքագետների աշխատանքներում հաճախ հոլովվում է այն միտքը, որ սփյուռքը ոչ միայն արտերկրում բնակվող ժողովրդի մի մասն է, որը որոշ չափով պահպանում է հոգևոր, մշակութային ինքնությունը և ձգտում չխզել կապը պատմական հայրենիքի հետ, այլև, առաջին հերթին, այն անդրազգային ցանցն է, որը պարունակում է հսկայական սոցիալ-մշակութային, հասարակական-քաղաքական, տնտեսական և մտավոր ներուժ։

09.01.2014 ԸՍՏ ԱՐԱԲԱԿԱՆ AKSALSER.COM ԿԱՅՔԻ ՍԻՐԻԱՅՈՒՄ ԵՐԿՈՒ ՀԱՅ ԸՆՏԱՆԻՔ ԻՍԼԱՄ Է ԸՆԴՈՒՆԵԼ
Հալեպի գավառի Կաֆր Համրա գյուղում բնակվող երկու հայ ընտանիք Կաֆր Համրայի մզկիթում իսլամ են ընդունել։ Ըստ տեղական աղբյուրների՝ նրանց դավանափոխությունը տեղի է ունեցել մեծ բազմության և մզկիթի շեյխ Մասաաբ բին Ամիրի ներկայությամբ։

12.12.2013 ՀՈՒՄԱՆԻՏԱՐ ՈԼՈՐՏԻ ԳԻՏԱՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ ՀԱՆՐՈՒԹՅՈՒՆԸ ՍՓՅՈՒՌՔԱՀԱՅ ՀԱՄԱՅՆՔՆԵՐՈՒՄ. ՊԱՏԿԵՐԻ ՈՒՐՎԱԳԻԾ
Տիգրան Ղանալանյան
Սփյուռքի տարբեր համայնքներում հայերն ունեցել են գործիչներ, որոնք ընդգրկված են եղել տվյալ երկրի գիտության ու մշակույթի բնագավառներում: Սա, թերևս, բնութագրական է մեր ցրված համայնքների բազմադարյա պատմության համար:

07.11.2013 ԳԱՆՁԱՍԱՐԻ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍՈՒԹՅՈՒՆԸ XVIIIԴ. ԱԶԳԱՅԻՆ-ԱԶԱՏԱԳՐԱԿԱՆ ՊԱՅՔԱՐՈՒՄ
Էդուարդ Լ.Դանիելյան
Զեկուցում՝ կարդացված «Արցախի ազգային-ազատագրական պայքարը. Գյուլիստանից մինչև մեր օրերը» Միջազգային գիտաժողովում, Ստեփանակերտ, ԼՂՀ, 3-6.10.2013

04.11.2013 ԴԵՊԻ ԾՈՎ ԵԼՔԻ ՀԱՐՑԸ ԵՎ ՀԱՅ-ՎՐԱՑԱԿԱՆ ՏԱՐԱԿԱՐԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ ՍԱՆ ՌԵՄՈՅԻ ԽՈՐՀՐԴԱԺՈՂՈՎՈՒՄ
Շիրակ Թորոսյան
Առաջին աշխարհամարտի ավարտից հետո Փարիզում գործող հայկական զույգ պատվիրակությունների գլխավոր խնդիրներից մեկը Հայաստանի համար դեպի ծով ելքի ապահովումն էր:

07.10.2013 ՍՓՅՈՒՌՔԻ ՀԱՅԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿԵՆՏՐՈՆՆԵՐԸ՝ ՈՐՊԵՍ ԻՆՍՏԻՏՈՒՑԻՈՆԱԼ ՄՏԱՎՈՐ ՌԵՍՈՒՐՍ
Արեստակես Սիմավորյան, Վահրամ Հովյան
Ազգային ներուժի բացահայտման և համախմբման խնդիրը յուրահատուկ բնույթ ունի սփյուռք ունեցող երկրների համար։ Այդպիսի պետություններում, բացի ներքին ռեսուրսներից, կարևորվում է նաև արտաքինը՝ ի դեմս սփյուռքյան համայնքների։

19.09.2013 ԼԻԲԱՆԱՆԻ ՀԱՅ ՀԱՄԱՅՆՔԸ ԱՐԴԻ ՄԱՐՏԱՀՐԱՎԵՐՆԵՐԻՆ ԸՆԴԱՌԱՋ
Վահրամ Հովյան
Լիբանանի հայ համայնքն ավանդաբար առանցքային տեղ է զբաղեցրել Մերձավոր Արևելքի հայկական գաղթօջախների շարքում։ Այդ տեղն արդի փուլում էլ ավելի է ընդգծվում՝ կապված մերձավորարևելյան անհանգիստ տարածաշրջանի այլ երկրների (Սիրիայի, Իրաքի, Եգիպտոսի և այլն) հայ համայնքներին վերջին շրջանում հասցված հարվածների հետ։

18.07.2013 ԹՈՒՐՔԻԱՆ 2015-ԻՆ ԸՆԴԱՌԱՋ
Արեստակես Սիմավորյան
Մինչ Անկարան զբաղված է երկրում տեղի ունեցող վերջին իրադարձություններով, Հայոց ցեղասպանության 100-ամյակի դեմ իրականացվող նախապատրաստական աշխատանքները չեն կորցնում իրենց հրատապությունը։

19.06.2013 ԼՈՒՐԵՐ ԳԵՐՄԱՆԻԱՅԻ ՀԱՅ ՀԱՄԱՅՆՔԻՑ
Գերմանիայի Հայ ակադեմիականների միությունը (ՀԱՄ) հունիսի 23-ին Բոխում քաղաքում կազմակերպում է հայ գրող և հրապարակախոս Լարիսա Գևորգյանի վերջին երկու`«Հավատարիմ՝ ինքնությանը» և «Երեք օրից հետ կգամ, մամ...» գրքերի շնորհանդեսը:

17.06.2013 ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՍՓՅՈՒՌՔԻ ՓՈԽԱԿԵՐՊՈՒՄԸ. ՄԱՐՏԱՀՐԱՎԵՐՆԵՐ ԵՎ ՀՆԱՐԱՎՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ
Վահրամ Հովյան
Ցեղասպանության հետևանք հանդիսացող հայկական սփյուռքը տասնամյակների ընթացքում ենթարկվել է որոշակի փոխակերպման՝ կապված նրա ներսում տեղի ունեցող «ժողովրդագրական» տեղաշարժերի հետ։

14.06.2013 ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՔԱՂԱՔԱԿՐԹԱԿԱՆ ՆՇԱՆԱԿՈՒԹՅԱՆ ԲՐԻՏԱՆԱՑԻ ԱՌԱՋԱԴԵՄ ԳՈՐԾԻՉՆԵՐԻ ԳՆԱՀԱՏԱԿԱՆԸ` ԸՆԴԴԵՄ «ՀԻՆ ԹՈՒՐՔԻԱ» ԿԵՂԾԻՔԻ ՑՈՒՑԱԴՐՈՒԹՅԱՆԸ ԲՐԻՏԱՆԱԿԱՆ ԹԱՆԳԱՐԱՆՈՒՄ
Էդուարդ Լ.Դանիելյան
Գիրքը ներկայացնում է բրիտանացի հայտնի առաջադեմ գործիչների՝ Հայաստանի (որպես Դրախտի երկիր, Արարատ-Մասիս սրբազան լեռան և քաղաքակրթության օրրան) մշակութային ու հոգևոր ընկալումն ընդդեմ կեղծ «Հին Թուրքիա» անվանումը կրող «54 ցուցասրահի» Բրիտանական թանգարանում, որտեղ...

06.06.2013 ՍՏԱՄԲՈՒԼԻ ՀԱՅ ԿԱԹՈՂԻԿԵ ՀԱՄԱՅՆՔԻ ԴՊՐՈՑՆԵՐԸ
Արեստակես Սիմավորյան
Ստամբուլի հայ առաքելական և ավետարանական համայնքներին պատկանող դպրոցներից զատ, Հայության կրթադաստիարակչական գործում մեծ գործ են կատարել և այսօր էլ այդ առաքելությունը շարունակում են իրականացնել հայ կաթողիկե համայնքի Մխիթարյան դպրոցները։

05.06.2013 ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԼՐԱԳՐՈՂԻ ՀԱՅԵԱՑՔՈՎ Հայ Երեխաների Կրթութեան Խնդիրը Լոս Անջելեսում
Սօնա Քոչարեան
«Մօտ 50 տարի առաջ մտադրուեցի ամէնօրեայ հայկական դպրոց հիմնադրել: Այդ ժամանակ պետական դպրոցի ուսուցիչ էի, երբ մի օր հասկացայ, որ օտար երեխաներին դասաւանդելու փոխարէն կ՛ուզենայի ամէն առաւօտ հայկական դպրոց մտնել:

20.05.2013 ԱՆՀԵՐՔԵԼԻ ՃՇՄԱՐՏՈՒԹՅԱՆ ԽՈՍՏՈՎԱՆԱՆՔԸ ԿԱՄ ՀՐԱՄԱՅՎԱԾ Է ՄՈՌԱՆԱԼ
Արամ Անանյան
Պատմությունը հիշեցնում է՝ գրական շատ ստեղծագործություններ արգելվել կամ հրկիզվել են, նրանց հեղինակները ենթարկվել են հալածանքների, անգամ սպանվել են:

13.05.2013 ՍԱՄՑԽԵ-ՋԱՎԱԽՔԻ ՀԻՄՆԱԽՆԴՐԻ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ ԸՆԿԱԼՈՒՄԸ
Դավիթ Պետրոսյան
Հոդվածում անդրադարձ է կատարվում Վրաստանի Հանրապետության (ՎՀ) Սամցխե-Ջավախքի ու Ծալկայի հայության` պետական քաղաքական համակարգում ներգրավման հետ կապված խնդիրներին` պարզելու համար ջավախքյան հիմնախնդրի քաղաքական ասպեկտի բովանդակությունն ու սահմանները:

13.05.2013 ԱԶԱՏ ՕՐԴՈՒԽԱՆՅԱՆ. ՄԵՆՔ ՓՈՔՐԱՄԱՍՆՈՒԹՅՈՒՆ ԵՆՔ ՈՒ ՀԱՄԱԳՈՐԾԱԿՑՈՒՄ ԵՆՔ ՓՈՔՐԱՄԱՍՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՀԵՏ
ՔՅՈԼՆ. – Մայիսի 4-ին Գերմանիայի Քյոլն քաղաքում Դերսիմի համայնքների եվրոպական դաշնությունը նախաձեռնել էր ակցիա` Դերսիմում թուրքական կառավարության կողմից 1937-38 թթ. կազմակերպված ցեղասպանության 76-րդ տարելիցի առթիվ: 

06.05.2013 ՍԻՐԻԱՅԻ ՀԱՅ ՀԱՄԱՅՆՔԻ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ ԴԻՐՔՈՐՈՇՈՒՄՆԵՐԻ ՇՈՒՐՋ
Վահրամ Հովյան
Սիրիայում մոլեգնող իրադարձությունները հայկական գիտավերլուծական մտքի համար հետաքրքրություն են ներկայացնում ոչ միայն տարածաշրջանային և աշխարհաքաղաքական փոփոխությունների իմաստով, որոնք իրենց ազդեցությունը կունենան նաև Հայաստանի վրա, այլև Սիրիայի հայ համայնքի անվտանգության նկատառումներով։

20.03.2013 ԿԿՐԿՆԻ՞ ԱՐԴՅՈՔ ՀՌՈՄԻ ՖՐԱՆՑԻՍԿՈՍ ՊԱՊԸ ԿԱՐԴԻՆԱԼ ԲԵՐԳՈԼԻՈՅԻ ԽՈՍՔԵՐԸ ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ
Հարութ Սասունյան
Կարդինալ Խորխե Մարիո Բերգոլիոյի՝ Հռոմի Ֆրանցիսկոս պապ դառնալուց շատ չանցած, հայկական և թուրքական լրատվամիջոցները շտապեցին իրենց լսարաններին տեղեկացնել, որ արգենտինացի արքեպիսկոպոսը մի շարք առիթներով ճանաչել է Հայոց ցեղասպանությունը:

20.03.2013 «ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԻՆՔՆՈՒԹՅԱՆ ՄԵԾԱԳՈՒՅՆ ԽՆԴԻՐԸ ԻՆՔՆՈՒԹՅԱՆ ՎԵՐԱԹԱՐՄԱՑՈՒՄՆ Է»
2011 թվականի սեպտեմբերի 2-9-ը Բեյրութում կազմակերպվեց «Հայաստան-Սփյուռք գործակցություն. երեկ, այսօր և վաղը» խորագրով գիտաժողով, որի ժամանակ հայտարարվեց հիմնումը Հայկազյան համալսարանի Սփյուռքի ուսումնասիրության կենտրոնի:

11.03.2013 ԼԻԲԱՆԱՆԱՀԱՅՈՒԹԻՒՆ – ԱՐՑԱԽԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹԻՒՆ ՀԱՄԱԳՈՐԾԱԿՑՈՒԹԻՒՆԸ ԵՒ ԱԶՐՊԷՅՃԱՆԱԿԱՆ ԱՆՀԱՆԳՍՏՈՒԹԻՒՆԸ
Այսօր լիբանանահայ գաղութը կ՛եզրափակէ Արցախի ազատամարտի 25-ամեակին նուիրուած ձեռնարկներու շարքը: Արցախի Հանրապետութեան փոխվարչապետին այցելութիւնը այս առիթով յաւելեալ հանգամանք եւ տարողութիւն կ՛ապահովէ ձեռնարկներուն եզրափակիչ հաւաքին:

11.03.2013 ՀԱՅՈՒԹԵԱՆ ՄԱՐՏԱՀՐԱՒԷՐՆԵՐԸ ՍՈՒՐԻԱԿԱՆ ՅԵՂԱՓՈԽՈՒԹԵԱՆ ԵՐՐՈՐԴ ՏԱՐՈՒԱՆ ՍԵՄԻՆ
Հրաչ Քալսահակեան
Մարտ 2011ին, երբ սուրիական յեղափոխութեան առաջին ցոյցերը տեղի ունեցան, հայ գաղութը չկրցաւ անդրադառնալ, թէ կը գտնուէր նոր հանգրուանի մը սկիզբը եւ թէ տարի մը ետք պիտի յայտնուէր աննախադէպ զարգացումներու կիզակէտին վրայ:

07.03.2013 ԲԵՅՐՈՒԹԻ ՀԱՅԿԱԶՅԱՆ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆԸ
Տիգրան Ղանալանյան
Սփյուռքահայ կրթական կառույցների շարքում ուրույն տեղ ունի հայկական Սփյուռքի միակ բարձրագույն ուսումնական հաստատությունը՝ Բեյրութի Հայկազյան համալսարանը:

06.03.2013 ԹՈՒՐՔԻՈՅ ԹԱՔՈՒՆ ՀԱՅԵՐԸ
Վերջերս Արժանթինի մամուլը լայնօրէն կ՚անդրադառնայ Անատոլուի (Արևմտյան Հայաստանի-Ակունքի խմբ.) «գաղտնի» հայերուն մասին։

04.03.2013 ՍՓՅՈՒՌՔԻ ԳԻՏԱԿԱՆ ԵՎ ՓՈՐՁԱԳԻՏԱԿԱՆ ՆԵՐՈՒԺԸ. ՀԱՇՎԱՌՄԱՆ ԵՎ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊԱԿԱՆ ՀԱՐՑԵՐ
Արեստակես Սիմավորյան, Վահրամ Հովյան
Դժվար է գերագնահատել մտավոր ներուժի ազդեցությունը գործնական քաղաքականության վրա։ Աշխարհի առաջատար երկրներում պետական քաղաքականություն իրականացնող մարմինները, կուսակցությունները և այլ քաղաքական ակտորները...

27.02.2013 ՅՈՒՆԱՀԱՅՈՒԹԵԱՆ ԱՅՍՕՐՈՒԱՆ ԻՐԱԿԱՆ ՊԱՏԿԵՐԸ
Յակոբ Ճէլալեան
Մեծ Եղեռնի ու Ատանայի ջարդերէն, ի'նչպէս նաեւ Զմիւռնիոյ պարպումէն յետոյ, պարտուած յունական տեղաբնակներու հետ մէկտեղ (քանի Իզմիրի հայութիւնը դիրք ճշտած էր Հելլէններու կողքին) Յունաստան ապաստանեցան շուրջ 120 հազար հայեր...

27.02.2013 ԼՈՒՐԵՐ ՀԱՅ ՀԱՄԱՅՆՔՆԵՐԻՑ
Երուսաղեմի Սրբոց Հակոբյանց վանքում տեղի ունեցավ Երուսաղեմի հայոց 97-րդ պատրիարքի ընտրությունը: Հակոբյանց միաբանության անդամները պատրիարք են ընտրել Նուրհան արքեպիսկոպոս Մանուկյանին, որը ստացել է 17 ձայն:

07.02.2013 ԵԿԵՂԵՑԱԿԱՆ ԳՈՒՅՔԻ ՎԵՐԱԴԱՐՁՄԱՆ ԽՆԴԻՐԸ ԹՈՒՐՔԻԱՅՈՒՄ
Վահրամ Հովյան
Քրիստոնեական համայնքներին պատկանող գույքի բռնագրավումը Թուրքիայում եղել է ազգային և կրոնական փոքրամասնությունների նկատմամբ պետական մակարդակով իրականացվող հալածանքների ու ճնշումների քաղաքականության բաղադրիչներից մեկը։

07.02.2013 «ԱՐԱԲԱԿԱՆ ԳԱՐՈՒՆ»ը Եւ ՄԻՋԻՆ ԱՐԵւԵԼՔԻ ՀԱՅՈՒԹԻւՆԸ
Սագօ Արեան
Խօսելով Միջին Արեւելքի հայութեան ճակատագրին մասին պատմաբան Դոկտ. Արա Սանճեան «Հետք»ին ըսաւ թէ «Հայերը Սուրիոյ եւ Լիբանանի տագնապներուն մէջ ըստ էութեան կարեւոր դերակատարներ չեն, այլ` ճակատագրի քմահաճոյքին ձգուած զանգուածներ»:

04.02.2013 Լիբանանէն Ետք Սուրիա՞. Սփիւռքեան Նորօրեայ Տագնապն Ու Անոր Համազգային Հարցադրումները
Խ. Տէր Ղուկասեան
2011-ին սկսած եւ 2012-ին խորացած Սուրիոյ քաղաքական ճգնաժամը ծանր հարուած հասցուց տեղւոյն հայ համայնքին: Զոհեր, քանդում, նիւթական ահաւոր վնասներ, բայց մանաւանդ` ապագայի բացարձակ անորոշութիւն:

04.02.2013 ԳՈՆՍԱԼՈ ՊԵՐԵՐԱ ՖԵՌԵՐ. „Ես նույնպես հայ եմ’’ գիրքը իմ սրտի կանչն է
ՎԱԼԵՆՍԻԱ.- Հարցազրույց ՈՒրուգվայի համալսարանի պրոֆեսոր Գոնսալո Պերերա Ֆեռերի հետ

30.01.2013 ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ 100-ԱՄՅԱ ՏԱՐԵԼԻՑԻ ԾՐԱԳՐԵՐԸ ՊԵՏՔ Է ԳԱՂՏՆԻ ՊԱՀԵԼ ԹՈՒՐՔԻԱՅԻՑ
Հարութ Սասունյան
Գաղտնիք չէ, որ հայկական համայնքներն ամբողջ աշխարհում զբաղված են բազմաթիվ ծրագրերի մշակմամբ 2015 թվականի Ապրիլի 24-ին՝ Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի առթիվ:

24.01.2013 Ո՞Ր ԽՈՐՀՐԴԱՐԱՆՆ Է ԱՌԱՋԻՆԸ ՃԱՆԱՉԵԼ ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ
Հայկարամ Նահապետյան
Հայոց ցեղասպանության ճանաչմանն ուղղված միջազգային աշխատանքները մոտ կեսդարյա վաղեմություն ունեն:

23.01.2013 ՄԱՄԼՈ ՀԱՂՈՐԴԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ Երեխաներն օգնում են երեխաներին
Հարգելի բարեկամներ,
ինչպես գիտեք, Սիրիայում ամիսներ շարունակ տևող պատերազմական գործողությունները հազարավոր մարդկային կյանքեր են խլել, ճակատագրեր կործանել և այդ երկրում ու նրա սահմաններից դուրս ցավ ու կսկիծ տարածել:

17.01.2013 ՉԵԽԻԱՅԻ ՀԱՅ ՀԱՄԱՅՆՔԸ
Տիգրան Ղանալանյան
Չեխիայի հայ համայնքը պատկանում է Եվրոպայում ձևավորված նորաստեղծ հայկական համայնքների թվին: Դրա ուսումնասիրությունն ունի որոշակի առանձնահատկություններ, որոնք պայմանավորված են այն հանգամանքով, որ վերջինս էապես տարբերվում է Եվրոպայի հայկական ավանդական համայնքներից։

30.11.2012 «ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՄԱՐ ԱԿՏԻՎ ԴԻՎԱՆԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ ՈՒՆԵՆԱԼԸ ԿԵՆՍԱԿԱՆ Է»
Խաչիկ Տեր-Ղուկասյան
Արգենտինայից ժամանած միջազգայնագետ Խաչիկ Տեր-Ղուկասյանի հետ զրուցել է «Հայերն այսօր»-ի թղթակիցը:

29.11.2012 «ԻՆՔՆԵՐՍ ՊԻՏԻ ՄԵՐ ՀԱՐՑԵՐԸ ՊԱՀԵՆՔ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ՀԱՆՐՈՒԹՅԱՆ ՈՒՇԱԴՐՈՒԹՅԱՆ ԿԵՆՏՐՈՆՈՒՄ»
Աննա Օհանյան
Քաղաքագետների և միջազգայնագետների համահայկական համաժողովին Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներից մասնակցում էր քաղաքագետ, միջազգայնագետ Աննա Օհանյանը: Նրա հետ զրուցել է «Հայերն այսօր»- ի թղթակիցը:

22.10.2012 ՄԵՐՁԱՎՈՐ ԱՐԵՎԵԼՔԻ ՀԱՅ ԱՎԵՏԱՐԱՆԱԿԱՆ ՀԱՄԱՅՆՔՆԵՐԸ
Վահրամ Հովյան
Ներկայումս հայ ավետարանական համայնքներ կան Մերձավոր Արևելքի 6 երկրներում՝ Լիբանանում, Սիրիայում, Իրաքում, Թուրքիայում, Իրանում և Եգիպտոսում։

22.10.2012 ՀԱՅՈՑ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԽՈՐԵՆԱՑԻԱԿԱՆ ԻՄԱՍՏԱՎՈՐՈՒՄԸ
Էդուարդ Դանիելյան
Մովսես Խորենացու գիտական ժառանգության ուսումնասիրությունը վկայում է, որ հայ գրականության Ոսկեդարում հայրենի պատմությունը` պատմագրությամբ, աշխարհագրությամբ, բնափիլիսոփայությամբ և իմաստասիրությամբ, տիեզերագիտությամբ և աստվածաբանությամբ, ընկալվող աշխարհաճանաչողության բնագավառ էր...

19.10.2012 «ԵՎՐՈՊԱ ԵՎ ԱՐԵՎԵԼՔ»
Մարիետա Խաչատրյան
Փարիզում լույս է տեսնում «Եվրոպա եւ Արեւելք» (L"Europe et L"Orient) հանդեսը, որը հրատարակում է Փարիզի «Չոպանյան ինստիտուտը»: Հանդեսի տնօրեն եւ «Չոպանյան ինստիտուտի» ատենապետ Վարուժան Սիրապյանի խոսքով` հանդեսն իր երկրորդը չունի աշխարհում այն իմաստով, որ...

06.09.2012 ՀԱՅ ԱՎԵՏԱՐԱՆԱԿԱՆՆԵՐԻ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅՈՒՆՆ ԱՐՑԱԽՈՒՄ
Տիգրան Ղանալանյան
Շուրջ երկու հարյուրամյակ Արցախը հայ ավետարանականների գործունեության կարևոր թատերաբեմ է հանդիսանում։ Ինչպես նախախորհրդային, այնպես էլ հետխորհրդային ժամանակաշրջանում այստեղ հայ ավետարանականներն ունեցել են և ունեն նշանակալի դերակատարություն։

03.09.2012 ՄԻՋԴԱՎԱՆԱԿԱՆ ՀԱՄԱԳՈՐԾԱԿՑՈՒԹՅԱՆ ՀԻՄՔԵՐԸ ՍՓՅՈՒՌՔՈՒՄ
Արեստակես Սիմավորյան, Վահրամ Հովյան
Հայության դավանական շերտերի ուսումնասիրության հիմնական նպատակներից մեկը ազգային ներուժի համախմբման արդյունավետ մեխանիզմների վերհանումն է։ Խնդիրը հրատապ է հատկապես Սփյուռքի համար, որին նետված մարտահրավերներին դիմակայումը ենթադրում է համազգային ջանքերի համատեղում։

09.07.2012 ՀԱՅ «ՍԱՄԻԶԴԱՏ» ՄԱՄՈՒԼԻ ԴԵՐԸ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԱՆԿԱԽԱՑՄԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑՈՒՄ
Արման Գալոյան
Հայ լրագրության պատմության արդի փուլում ուրույն դեր ունի «սամիզդատ» մամուլը: Գաղտնի պայմաններում լույս տեսնող թերթերն էին, որ դարձան ամբիոն ազատության և անկախության, ազգային իղձերի իրականացման նպատակով ոտքի ելած ժողովրդի համար:

09.07.2012 ԱՌԱՋԻՆ ԱՆԳԱՄ ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆՆ ԱՌՆՉՎՈՂ ՄԻ ԳՈՐԾ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՒՄ Է ԱՄՆ ԳԵՐԱԳՈՒՅՆ ԴԱՏԱՐԱՆ
Հարութ Սասունյան
Առաջին անգամ է, որ ԱՄՆ Գերագույն դատարանի քննությանն է ներկայացվում Հայոց ցեղասպանությանն անուղղակիորեն վերաբերող բողոքը: 2003 թվականին դատավարությունը սկսվելուց ի վեր` տարբեր դաշնային դատարաններ հակասական դիրքորոշումներ են ընդունել այս գործի վերաբերյալ:

25.06.2012 ՆՇԱՆԱԲԱՆԸ ՆՈՒՅՆՆ ԷՐ` «ԳԵՐՄԱՆԻԱՅԻՆ` ՀԱՎԱՏԱՐԻՄ ՔԱՂԱՔԱՑԻ, ՀԱՅ ԺՈՂՈՎՐԴԻՆ ` ՆՎԻՐՅԱԼ ԶԱՎԱԿ»: Գերմանիայի հայ երիտասարդները միացնում են երկու մշակույթները
2012-ի հունիսի 8-10-ը Կենտրոնական Գերմանիայի պատմական Շյոնինգեն քաղաքում Գերմանահայոց Կենտրոնական Խորհուրդը (ԳԿԽ) անցկացրեց իր ավանդական երիտասարդական եռօրյա հանդիպումը:

18.06.2012 ԾԱԳՈՒՄՈՎ ՀԱՅ ԼԱՏԻՆՆԵՐԸ ՍՈՒՐԻՈՅ ՄԷՋ
Յակոբ Չոլաքեան
Կը ներկայացուին Սուրիոյ հիւսիս-արեւմտեան հայահոծ շրջաններուն մէջ ԺԹ. դարու երկրորդ կէսէն սկսեալ ծաւալած լատին քարոզչութիւնը, լատինադաւանութեան տարածման պայմաններն ու միջոցները, հայ ծագումով լատին համայնքներու կազմութիւնը, իբրեւ առանձին եկեղեցիներ կամ ոչ հայ ծագումով լատին համայնքներու մէջ ցրուած հայ ընտանիքներու մեծաթիւ ներկայութիւնը։

11.06.2012 ԹԻՖԼԻՍՅԱՆ ԻՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ. ՀԱՅ-ՎՐԱՑԱԿԱՆ ՀԱԿԱՍՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՇՈՒՐՋ
Թամարա Վարդանյան
Անցած տարի Վրաստանում «Ինտերնյուս» կազմակերպությունն անցկացրել էր հանդուրժողականության և մարդու իրավունքների խնդիրների ուսումնասիրման շրջանակներում տեղի տպագիր լրատվամիջոցների մոնիթորինգ։

07.06.2012 ՖՐԱՆՍԻԱՅԻ ՀԱՅ ԱՎԵՏԱՐԱՆԱԿԱՆ ՀԱՄԱՅՆՔԸ
Տիգրան Ղանալանյան
Ֆրանսիայում հայ առաքելական և կաթողիկե համայնքների կողքին գոյություն ունի նաև հայ ավետարանական համայնք: Հայ ավետարանականների հաստատումը Ֆրանսիայում պայմանավորված է այն նույն գործոններով, որոնք առկա են Հայության մյուս հատվածների պարագայում:

04.06.2012 ՀՈՒՆԱՍՏԱՆԻ ՀԱՅ ՀԱՄԱՅՆՔԸ ԱՐԴԻ ՓՈՒԼՈՒՄ
Վահրամ Հովյան
Հունաստանի հայ համայնքի թվաքանակը 20-րդ դարում պարբերաբար ենթարկվել է տատանումների։ 1923թ. այն հասել է գագաթնակետին (120 հազ. մարդ)՝ կապված դեռևս 19-րդ դարի 90-ական թթ. հայկական կոտորածների, 20-րդ դարասկզբի Հայոց ցեղասպանության և հույն-թուրքական պատերազմի (1919-22թթ.) հետևանքով հազարավոր հայերի՝ դեպի այդ երկիր զանգվածային գաղթի հետ։

31.05.2012 ԹՈՒՐՔԻԱՅԻ ՀԱՅՈՒԹՅԱՆ ԻՆՔՆԱԿԱԶՄԱԿԵՐՊՄԱՆ ԴՐՍԵՎՈՐՈՒՄՆԵՐԻ ՇՈՒՐՋ
Ռուբեն Մելքոնյան
Տարբեր առումներով բավական բարդ իրավիճակում գտնվող Թուրքիայի հայության շրջանում, հատկապես վերջին տարիներին, նկատվում են նոր զարգացումներ, որոնք ձեռք են բերում հետաքրքիր ուղղվածություն։

23.05.2012 ԻՆՉՊԵ՞Ս ՊԵՏՔ Է ՍՓՅՈՒՌՔՆ ԱՐՁԱԳԱՆՔԻ ԹՈՒՐՔԻԱՅԻ ՄԵՐՁԵՑՄԱՆ ՆԱԽԱՁԵՌՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻՆ
Հարութ Սասունյան
Հավաստի աղբյուրներից տեղեկացել եմ, որ Թուրքիայի արտաքին գործերի նախարար Ահմեդ Դավութօղլուն շարունակում է իր ջանքերը սփյուռքի հետ հայ–թուրքական խնդիրների շուրջ անձամբ «երկխոսություն» սկսելու ուղղությամբ։

14.05.2012 ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ԽՆԴԻՐԸ ԵՎ ԹՈՒՐՔԻԱՅԻ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ԱՐԴԻ ՄԻՏՈՒՄՆԵՐԸ
Ռուբեն Մելքոնյան
Ինչպես հայտնի է, Հայոց ցեղասպանության փաստի միջազգային ճանաչման դեմ պայքարը կարեւոր տեղ է զբաղեցնում Թուրքիայի արտաքին քաղաքականության մեջ:

07.05.2012 ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԲԱՐՁՐԱՎԱՆԴԱԿԸ ՀԱՅԵՐԻ ՀԱՅՐԵՆԻՔՆ Է
Մուշեղ Լալայան
«Հայկական բարձրավանդակն է Հայոց պատմության գլխավոր թատերավայրը եւ դա է պատկերվում ու զգացվում իբրեւ մեր ամբողջական հայրենիք` անկախ ազգագրական պայմաններից եւ ժամանակների քաղաքական սահմանագծումներից»:

19.04.2012 ՀԱՅՈՒԹՅԱՆ ԱՅԼԱԿՐՈՆ ԵՎ ԱՅԼԱԴԱՎԱՆ ՀԱՏՎԱԾՆԵՐԻ ՀԱՐԱԲԵՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐՆ ՈՒ ՄԻԱՎՈՐՄԱՆ ԽՆԴԻՐՆԵՐԸ
Վարդան Ասցատրյան
Աշխարհի ներկայիս բազմաբևեռության միջանկյալ ժամանակաշրջանում տեղի են ունենում քաղաքակրթական բնույթի հակամարտություններ, որոնց զուգընթաց ձևավորվում է նաև աշխարհի գլոբալացումը:

16.04.2012 ՀԱՅՈՒԹՅԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԱԿԻՑ ԽՆԴԻՐՆԵՐԸ ԿՐՈՆԱԿԱՆ ՀԱՐԹՈՒԹՅԱՆ ՄԵՋ
Հովհաննես Հովհաննիսյան
Հայ ժողովրդի պատմության ընթացքում քաղաքական, պետական հարցերի կողքին, թերևս, ամենից շատ քննարկված ու վերլուծված խնդիրների շրջանակի մեջ են մտնում կրոնական, եկեղեցական ու աստվածաբանական բնույթի հարցերը:

12.04.2012 ԴԱՐՁ ԴԵՊԻ ՀԱՅՐԵՆԻՔ
Մուշեղ Լալայան
Ո՞րն է սփյուռքի հայորեն գոյատեւելու իմաստը, մի՞թե ինքնանպատակ է հայապահպանումը Հայրենիքից դուրս, եւ կամ` ի՞նչ է սփյուռքի կորուստը հայության համար:

12.04.2012 ԹՈՒՐՔԻԱՅԻ ԻՍԼԱՄԱՑՎԱԾ ՀԱՅԵՐԻ ԹԵՄԱՅԻ ՈՒՍՈՒՄՆԱՍԻՐՈՒԹՅՈՒՆԸ. ԽՆԴԻՐՆԵՐ ԵՎ ՀԵՌԱՆԿԱՐՆԵՐ
Ռուբեն Մելքոնյան
Հայկական իրականությունում բռնի կրոնափոխ հայերի խնդիրը տարբեր ժամանակներում իր վրա է բևեռել մասնագետների և ոչ մասնագետների ուշադրությունը։

11.04.2012 ԿՐՈՆԱՓՈԽ ՀԱՄՇԵՆԱՀԱՅԵՐ. ՓՈԽԱԴԱՐՁ ԾԱՆՈԹՈՒԹՅՈՒՆ
Սերգեյ Վարդանյան
Այսօր` 2011թ. տարեվերջին, երբ մի քանի ամիս հետո պիտի նշվի հայ գրատպության 500-ամյակը, երբ Հայաստանում ու աշխարհի տարբեր երկրներում լույս են տեսնում հարյուրավոր հայերեն թերթեր ու ամսագրեր, անհավանական է, բայց փաստ, որ մենք` 1600 տարվա գիր ու գրականության տեր հայերս, դեռևս լիովին չենք ճանաչում մեզ:

04.04.2012 ՄՈՒՐՃԻ ԵՎ ԶՆԴԱՆԻ ՄԻՋԵՎ. ՀԱՅԵՐԸ ՍԻՐԻԱՅՈՒՄ
Նանոր Բարսումյան
Երկու ռումբերի պայթյուններ, որոնք տեղադրված էին ավտոմեքենաներում, տեղի ունեցան փետրվարի 10-ին Հալեպում, ռազմական և անվտանգության ուժերի կենտրոնատեղիի մոտ և խլեցին 28 հոգու կյանք, որոնց մեջ էր ժամկետային զինծառայող Վիգեն Հայրապետյանը։

04.04.2012 «ՀԱՆՐԱՊԵՏԱԿԱՆ» ԱՄՍԱԳՐԻ 100-րդ ՀԱՄԱՐԸ
2003թ. մարտից մինչ օրս արդեն 100-րդ անգամ լույս է տեսնում Հայաստանի Հանրապետական կուսակցության պաշտոնաթերթ «Հանրապետական» ամսագիրը, որը փաստորեն 1990-ական թթ. լույս տեսած «Հանրապետական» ամսաթերթի գաղափարական իրավահաջորդն է:

03.04.2012 ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԳՐԱԴԱՐԱՆ ԵՎ ԱՐԽԻՎ ԳԵՐՄԱՆԻԱՅՈՒՄ. 21-ՐԴ ԴԱՐԻ ՄԱՐՏԱՀՐԱՎԵՐՆԵՐԻՆ ԸՆԴԱՌԱՋ
Այս տարի ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն Երևանը հայտարարել է որպես համաշխարհային գրքի մայրաքաղաք` հիմք ընդունելով հայ տպագրության 500 ամյակը (1512-2012):

16.03.2012 ՔԼԻՆԹՈՆԸ ՊԵՏՔ Է ՀՐԱԺԱՐԱԿԱՆ ՏԱ ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՎԵՐԱԲԵՐՅԱԼ ՎԻՐԱՎՈՐԱԿԱՆ ՀԱՅՏԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԱՆԵԼՈՒ ՀԱՄԱՐ
Հարութ Սասունյան
Տեսնենք, թե դեռ որքան կարող է պետքարտուղար Հիլլարի Քլինթոնը դրժել իր խոստումը և Հայոց ցեղասպանության վերաբերյալ վիրավորական հայտարարություններ անել...

14.03.2012 ՈՎՔԵ՞Ր ԵՆ ՆՐԱՆՔ. ՄՈՒՍՈՒԼՄԱՆ ՀԱՅԱԽՈՍ ՀԱՄՇԵՆՑԻՆԵՐԸ (Մաս 1)
Վահան Իշխանյան
«Ես անհարմար եմ զգում, որ թարգմանչի միջոցով ենք խոսում, մենք կարողանում ենք այդ լեզուն բավականաչափ խոսել, բայց ցավոք սրտի ասիմիլյացիայի ենք ենթարկվել, ճնշումների ենք ենթարկվել...

02.03.2012 ԻՆՉՊԵ՞Ս ՀԱԿԱԶԴԵԼ ՎԵՐԱՔՆՆԻՉ ԴԱՏԱՐԱՆԻ`ԱՊԱՀՈՎԱԳՐԱԿԱՆ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԻ ԴԵՄ ՈՒՂՂՎԱԾ ՈՐՈՇՄԱՆԸ
Հարութ Սասունյան
Նախորդ շաբաթ Դաշնային վերաքննիչ դատարանը մի ապշեցուցիչ որոշում ընդունեց:

01.03.2012 ՓԱՍՏԵՐԻ ԽԵՂԱԹՅՈՒՐՎԱԾ ՀԱՍՏԱՏՈՒՄՆԵՐ ԵՎ ԱԶԱՏ ԽՈՍՔԻ ՀԱՍԿԱՑՈՒԹՅԱՆ ԽԵՂԱԹՅՈՒՐՎԱԾ ՊԱՏԿԵՐԱՑՈՒՄ. Ֆրանսիացիների՝ Ցեղասպանության ժխտումն օրենքով հետապնդելու որոշման մասին բանավճի առիթով
Միհրան Դաբաղ
Ֆրանսիայի խորհրդարանն իր երկու պալատներում որոշում է ընդունել Ֆրանսիայում ճանաչված բոլոր ցեղասպանությունների ժխտման պատժելիության մասին, որոնց թվում է նաև Հայոց ցեղասպանությունն Օսմանյան կայսրությունում։

17.02.2012 ԲՐԱՅԶԱՆ ԽՈՍՏՈՎԱՆՈՒՄ Է ՍԵՐԸ ԹՈՒՐՔԻԱՅԻ ՀԱՆԴԵՊ՝ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՎ ՀԱԿԱՀԱՅԿԱԿԱՆ ԿԵՑՎԱԾՔՆ ՈՒ ԿՈՂՄՆԱԿԱԼՈՒԹՅՈՒՆԸ
Հարութ Սասունյան
Իմ կանխատեսումը, որ Մեթյու Բրայզան կհեռանա Պետական դեպարտամենտից և կզբաղվի լոբբիստական գործունեությամբ, ճիշտ դուրս եկավ: 

13.02.2012 ԳԱՆՁԱՍԱՐԻ ՎԱՆՔԸ
Էդուարդ Լ. Դանիելյան
Գիրքը նվիրված է Գանձասարի վանքի անցյալին և ներկային, նրա նշանակությանը Հայ Առաքելական Եկեղեցու պատմության մեջ:

02.02.2012 ՈՒՐՈՒԳՎԱՅԻ ՀԱՅ ԱՎԵՏԱՐԱՆԱԿԱՆ ՀԱՄԱՅՆՔԸ
Վահրամ Հովյան
Ուրուգվայի 15 հազարանոց հայ համայնքում ուրույն տեղ ունեն հայ ավետարանականները։

01.02.2012 ՄԻՋԻՆ ԱՐԵՒԵԼՔԻ ՀԱՅՈՒԹՅԱՆ ԱՊԱԳԱՆ ՍՈՒՐԻԱՀԱՅՈՒԹԵԱՆ ՓՈՐՁԱՌՈՒԹԵԱՆ ԼՈՅՍԻՆ ՏԱԿ
Հրաչ Քալսահակեան
Սուրիահայ գաղութը, Միջին Արեւելքի հայկական այլ գաղութներու նման, ենթակայ եղած է ամէն տեսակի քաղաքական, տնտեսական եւ ընկերային վերիվայրումներու:

16.01.2012 ԹԻՖԼԻՍԻ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԴՊՐՈՑՆԵՐԸ. ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՎԱՐՏ
Թամարա Վարդանյան
Թիֆլիսահայության խնդիրներին առնչվող ուղղություններից, թերևս, ամենակարևորը կրթականն է։

13.01.2012 ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԽՈՐՀՐԴԱՅԻՆ ԱՆՑՅԱԼԻՑ ՄԻԱՅՆ ԱՂՈՏ ՀԻՇՈՂՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԵՆ ՄՆԱՑԵԼ
Գայանե Մկրտչյան, Նաիրա Մելքումյան
Եթե երիտասարդ սերնդի ներկայացուցիչները Հայաստանի կումունիստական անցյալի մասին աղոտ պատկերացում ունեն, ապա տարեցները շարունակում են կարոտել Խորհրդային տարիները:

12.01.2012 ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՀԱՋՈՂՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ ՊԱՇԱՐՄԱՆ ՄԵՋ ԵՆ ՊԱՀՈՒՄ ԹՈՒՐՔԻԱՅԻՆ ՇԱՏ ԱՎԵԼԻ ԱՌԱՋ, ՔԱՆ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՀԱՐՅՈՒՐԱՄՅԱԿԸ
Հարութ Սասունյան
2011 թվականին Թուրքիայի ղեկավարները թույլ տվեցին լուրջ մարտավարական սխալ: Նրանց այնքան էր մտահոգել 2015 թվականի Հայոց ցեղասպանության հարյուրամյակի գալիք ցունամին, որ անտեսել էին իրենց դիմագրավող ավելի անմիջական քաղաքական փոթորիկները:

09.01.2012 ՌՈՒՍԱՍՏԱՆԻ ՀԱՅ ԱՎԵՏԱՐԱՆԱԿԱՆ ՀԱՄԱՅՆՔԻ ԱՐԴԻ ՎԻՃԱԿԸ
Վահրամ Հովյան
Ռուսաստանաբնակ հայության կազմում իրենց ուրույն տեղն ունեն հայ ավետարանականները։

28.12.2011 ՎԵՐԱԴԱՐՁԸ ԱՐՄԱՏՆԵՐԻՆ ՀԱՃԱԽ ԲԱՑՈՒՄ Է ՀԱՅՐԵՆԱԴԱՐՁՈՒԹՅԱՆ ՃԱՆԱՊԱՐՀԸ
Ռուբեն Մելքոնյան
Գիտաժողովին մասնակցում էր նաև բանասիրական գիտությունների թեկնածու Ռուբեն Մելքոնյանը, ում հետ զրուցել է «Հայերն այսօր»-ի թղթակիցը:

28.12.2011 «ՍՊԱՍՎԱԾ ՈՒ ԱՆՀՐԱԺԵՇՏ ԳԻՏԱԺՈՂՈՎ ԷՐ ՍԱ, ՈՐԻ ԿԱՐԻՔԸ ԶԳԱՑՎՈՒՄ Է»
Հակոբ Չոլաքյան
Օրերս տեղի ունեցած «Հայության կրոնադավանական հատվածներ. մարտահրավերներ և հնարավորություններ» խորագրով միջազգային գիտագործնական կոնֆերանսին մասնակցում էր նաև Սիրիայի նշանավոր հայ հանրային և գիտական գործիչ Հակոբ Չոլաքյանը, ում զեկուցումը կրում էր «Ծագումով հայ լատինները Սուրիոյ մէջ» խորագիրը:

28.12.2011 ԳԻՏԱԺՈՂՈՎԻ ՀՐԱՎԻՐՈՒՄՆ ԻՆՔՆԻՆ ԽԻԶԱԽՈՒՄ ԷՐ
Վարդան Թաշճյան
ՀՀ Սփյուռքի նախարարության, «Նորավանք» գիտակրթական կենտրոնի և «Հիքսոս» հիմնադրամի նախաձեռնությամբ հրավիրված «Հայության կրոնադավանական հատվածներ. մարտահրավերներ և հնարավորություններ» խորագրով գիտաժողովը շարունակում է մնալ ուշադրության կենտրոնում...

26.12.2011 ՀԱՅ ԿԱԹՈՂԻԿԵ ՀԱՄԱՅՆՔԻ ՀՈԳԵՎՈՐ-ԵԿԵՂԵՑԱԿԱՆ ԽՆԴԻՐՆԵՐԸ ՌՈՒՍԱՍՏԱՆԻ ԴԱՇՆՈՒԹՅՈՒՆՈՒՄ
Արեստակես Սիմավորյան
Արդի ժամանակաշրջանում Սփյուռքի նոր (վերա)կազմավորվող կրոնադավանական համայնքներից մեկը Ռուսաստանի Դաշնության հայ կաթողիկե համայնքն է։

21.12.2011 ԱՄՆ-Ի ԴԱՏԱՐԱՆԸ ՊԵՏՔ Է ՈՐՈՇՈՒՄ ԿԱՅԱՑՆԻ ԹՈՒՐՔԱԿԱՆ ԲԱՆԿԵՐԻ՝ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԴԱՏԱԿԱՆ ԳՈՐԾԵՐԸ ԿԱՍԵՑՆԵԼՈՒ ՊԱՀԱՆՋԻ ՀԱՐՑՈՒՄ
Հարութ Սասունյան
Անցյալ տարի Լոս Անջելեսի Դաշնային դատարան երկու առանձին հայց է ներկայացվել ընդդեմ Թուրքիայի Հանրապետության և իր երկու խոշոր բանկերի՝ 1915 թվականի ցեղասպանությունից հետո հայերից առգրավված կալվածքի դիմաց փոխհատուցման պահանջով:

14.12.2011 ՀԱՅ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ ԳՈՐԾԻՉ. ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԿՐՈՆԱԴԱՎԱՆԱԿԱՆ ՀԱՏՎԱԾՆԵՐԸ ՉՊԵՏՔ Է ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԵՎ ՍՓՅՈՒՌՔԻ ԱՄԲՈՂՋԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ԲԱԺԱՆԻՉ ԳՈՐԾՈՆ ԼԻՆԵՆ
«Հայության կրոնադավանական հատվածներ. մարտահրավերներ և հնարավորություններ» խորագրով միջազգային գիտաժողովի մասնակից ՔԴՄ առաջնորդ Խոսրով Հարությունյանը ԱրմԻնֆո-ի թղթակցի հետ զրույցում նշել է, որ կրոնական գործոնը շատ կարևոր է Հայաստան-Սփյուռք հարաբերությունների համակարգայնացման համատեքստում:

13.12.2011 ԲԱՎԱՐԻԱՅԻ ՄՇԱԿՈՒՅԹԻ ՆԱԽԱՐԱՐԸ ՄԵԾԱՐՈՒՄ Է ՀԱՅ ԵՐԳՉՈՒՀՈՒՆ
Օֆելյա Սարգսյան
Նոյեմբերի 20-ին Գերմանիայի Բավարիա երկրամասի Գիտության, Գիտական Հետազոտությունների և Արվեստի պետական նախարար դոկտոր Վոլֆգանգ Հոյբիշը հայազգի շնորհաշատ երգչուհի Հրաչուհի Բասենցին հանձնեց տարվա բարձրագույն բավարական մրցանակ...

12.12.2011 ՀԱՅՈՒԹՅԱՆ ԿՐՈՆԱԴԱՎԱՆԱԿԱՆ ՀԱՏՎԱԾՆԵՐ. ՄԱՐՏԱՀՐԱՎԵՐՆԵՐ ԵՎ ՀՆԱՐԱՎՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ
Միջազգային գիտագործնական կոնֆերանս
2011թ. դեկտեմբերի 9-10-ը Երևանի «Կոնգրես» հյուրանոցի «Պիկասսո» սրահում տեղի ունեցավ «Հայության կրոնադավանական հատվածներ. մարտահրավերներ և հնարավորություններ» միջազգային գիտագործնական կոնֆերանսը։

05.12.2011 ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ԽՆԴԻՐԸ ԹՈՒՐՔԻԱՅԻ ԽՈՐՀՐԴԱՐԱՆՈՒՄ
Ռուբեն Մելքոնյան
Հայտնի է, որ Հայոց ցեղասպանության խնդիրը որոշակի տեղ ունի թուրքական քաղաքական եւ գիտական օրակարգերում, ընդ որում՝ «գիտական» շրջանակներն աշխատում են պետության կողմից իջեցված պատվերի շրջանակներում:

25.11.2011 ԻՍԼԱՄԱՑԱԾ ՀԱՅԵՐԻ ՎԵՐԱԴԱՐՁԸ
Հեղինե Մկրտչյան
Օրեր առաջ հայ հասարակության ուշադրությունը գրավեց ազգությամբ հայ, 29-ամյա իմամ Աբդուլմեջիթի (Արթուր Մանուկյանի) սպանության լուրը Յարոսլավլ քաղաքում։

07.11.2011 ԲՈՒԼՂԱՐԻԱՅԻ ՀԱՅ ՀԱՄԱՅՆՔԸ
Վահրամ Հովյան
Բուլղարիայի հայ համայնքը ներառում է ինչպես ավանդական հայկական սփյուռքի ներկայացուցիչներին՝ Ցեղասպանությունից առաջ և դրա հետևանքով Բուլղարիայում հաստատված հայերին, այնպես էլ «ժամանակակից» սփյուռքի ներկայացուցիչներին...

31.10.2011 ՉԵԽԻԱՅԻ ՀԱՅ ՀԱՄԱՅՆՔԻ ԿՐԹԱԿԱՆ ԽՆԴԻՐՆԵՐԸ
Տիգրան Ղանալանյան
Չեխիայում հայկական համայնքը սկսել է ձևավորվել 1980-ական թթ. վերջին-1990-ական թթ. սկզբին։

25.10.2011 96 ՏԱՐԻ ԱՆՑ, ԹՈՒՐՔԻԱՆ ՇԱՐՈՒՆԱԿՈՒՄ Է ԹԱՆԿ ԳԻՆ ՎՃԱՐԵԼ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ԺԽՏՄԱՆ ՀԱՄԱՐ
Հարութ Սասունյան
Անցել է գրեթե մեկ դար, սակայն Թուրքիայի Հանրապետությունը շարունակաբար վարկաբեկվում է Հայոց ցեղասպանությունը համառորեն մերժելու համար:

24.10.2011 ՄԿՐՏԻՉ ՇԵԼԵՖՅԱՆ. ՎԵՐՋԻՆ ՀԱՅ ՊԱՏԳԱՄԱՎՈՐԸ ԹՈՒՐՔԱԿԱՆ ԽՈՐՀՐԴԱՐԱՆՈՒՄ
Ռուբեն Մելքոնյան
Թուրքիայի, հիմնականում Ստամբուլի՝ Հայոց ցեղասպանությունից հետո գոյատևած հայ համայնքն ակտիվ ներգրավված չի եղել քաղաքական կյանքում, ինչը տարատեսակ պատճառներ ունի:

17.10.2011 ԼԵՀԱՍՏԱՆԻ ՀԱՅ ԿԱԹՈԼԻԿՆԵՐԸ
Արեստակես Սիմավորյան
Եվրոպական, մասնավորապես՝ արևելաեվրոպական երկրներում՝ Ռումինիա, Հունգարիա, Լեհաստան, այսօր բնակվում են հայերի սերունդներ, որոնք հարյուրամյակների ընթացքում ենթարկվել են դավանափոխության։

12.10.2011 «ՏԱՐՎԱ ԼԱՎԱԳՈՒՅՆ ԳԻՏԱԿԱՆ ԱՇԽԱՏԱՆՔ» ԱՄԵՆԱՄՅԱ ՄՐՑՈՒՅԹ
ԵՊՀ արևելագիտության ֆակուլտետի դեկանի տեղակալ, բ.գ.թ., դոցենտ և «Նորավանք» ԳԿՀ ավագ փորձագետ Ռուբեն Մելքոնյանը «Արևելագիտություն» անվանակարգում հաղթող է ճանաչվել Համաշխարհային հայկական կոնգրեսի ու ՀՀ Գիտությունների ազգային ակադեմիայի կողմից կազմակերպված «Տարվա լավագույն գիտական աշխատանք» ամենամյա մրցույթին:

28.09.2011 ԻՐԱՔԻ ՀԱՅ ԱՎԵՏԱՐԱՆԱԿԱՆ ՀԱՄԱՅՆՔԸ
Վահրամ Հովյան
Իրաքի հայ ավետարանական համայնքը ձևավորվել է Հայոց ցեղասպանության հետևանքով Օսմանյան կայսրության այլ վայրերից ավետարանական հայերի Իրաք գաղթի արդյունքում։

22.09.2011 «ԲԱՐԵՎ, ՀԱՅՐԵՆԱԿԻՑ». ԷԴ ԱԼԵՔՍԱՆԴԵՐԸ ԵՐԿԱԹՅԱ ՎԱՐԱԳՈՒՅՐԻ ԵՐԿՈՒ ԿՈՂՄԵՐՈՒՄ
Հայկարամ Նահապետյան
Ճակատագրի բերումով հայ ժողովրդի հարյուր հազարավոր զավակներ, ապրելով մոլորակի ամենատարբեր պետություններում, տարբեր կիսագնդերում, տարբեր աշխարհամասերում, հաճախ հայտնվում են հակադիր ճամբարներում:

30.08.2011 «ԵՐԿԻՐ» ՄԻՈՒԹՅԱՆ ԳԻՏԱՀԵՏԱԶՈՏԱԿԱՆ ԱՐՇԱՎԱԽՈՒՄԲԸ ՈՒՍՈՒՄՆԱՍԻՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ Է ԿԱՏԱՐԵԼ ՀԱՄՇԵՆՈՒՄ ԵՎ ԴԵՐՍԻՄՈՒՄ
«Երկիր» միության «Վան» նախագծի շրջանակներում ձևավորված գիտահետազոտական արշավախումբը 2011թ. հուլիսի 18-ից օգոստոսի 4-ը այցելել և ուսումնասիրություններ է կատարել Համշենի, Դերսիմի, ինչպես նաև Արևմտյան Հայաստանի մի շարք այլ բնակավայրերում:

29.08.2011 ԳԱՐԵԳԻՆ ՆԺԴԵՀԻ ՓԻԼԻՍՈՓԱՅԱԿԱՆ ՀԱՅԱՑՔՆԵՐԻ ՀԱՅԱԳԻՏԱԿԱՆ ՀԻՄՔԸ
Էդուարդ Լ.Դանիելյան
Հայ փիլիսոփայական միտքը հազարամյակների պատմություն ունի, որը բնորոշվում է սեփական ակունքների ճանաչողությամբ` արտաքին աշխարհի հետ ընդհանուր գիտական եզրերով:

25.07.2011 ԶԱՐԳԱՑՈՒՄՆԵՐ ԹՈՒՐՔԻԱՅԻ ՈՒԾԱՑԱԾ ՀԱՅՈՒԹՅԱՆ ՇՐՋԱՆՈՒՄ. ԴԻԱՐԲԵՔԻՐ
Ռուբեն Մելքոնյան
Նախկինում հայահոծ Դիարբեքիր քաղաքն այսօր էլ բավական ուշագրավ տեղ ունի Թուրքիայում` էթնիկ ինքնության հարցի զարգացման համատեքստում:

07.06.2011 «Le Monde»: Վերագտած հայություն
NEWS.am-ը մասնակի կրճատումներով ներկայացնում է Գիյոմ Պերյեի հոդվածը` հրապարակված ֆրանսիական «Le Monde» պարբերականում...

01.06.2011 ԿԱԼԻՖՈՐՆԻԱՆ ԵՐԿԱՐԱՁԳՈՒՄ Է ԱՊԱՀՈՎԱԳՐԱԿԱՆ ԸՆԿԵՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԴԵՄ ՀԱՅՑ ՀԱՐՈՒՑԵԼՈՒ ՎԵՐՋՆԱԺԱՄԿԵՏԸ ՄԻՆՉԵՎ 2016 ԹՎԱԿԱՆԸ
Հարութ Սասունյան
Տասնմեկ տարի առաջ Կալիֆորնիայի օրենսդիր մարմինը երկարաձգեց Հայոց ցեղասպանության զոհերի ժառանգներին նպաստները չվճարած ապահովագրական ընկերությունների դեմ հայց ներկայացնելու վերջնաժամկետը մինչև 2010 թվականի վերջը։

26.05.2011 ԹՈՒՐՔԻԱՅԻ ՀԱՅ ԿԱԹՈԼԻԿՆԵՐԻ ԽՆԴԻՐՆԵՐԻ ՇՈՒՐՋ
Արեստակես Սիմավորյան
Տասնամյակներ շարունակ Թուրքիայի հայության կյանքում տեղի ունեցող տարաբնույթ զարգացումներն իրենց անդրադարձն են ունեցել նաև Թուրքիայի հայ կաթոլիկ համայնքի վրա։

16.05.2011 THE DAILY STAR. ԵՐՈՒՍԱՂԵՄԻ ՀԱՅԵՐԻ ԱՊԱԳԱՆ ԱՆՈՐՈՇ Է
Հին Երուսաղեմի չորս թաղամասերից մեկը պատկանում է հայերին` հին վանքի եւ գրադարանի պահապաններին, ողբերգական պատմության եւ 1600-ամյա ներկայության ժառանգներին:

11.05.2011 ՍԱՐԿՈԶԻՆ ԻՐ ԽԱԲԵՈՒԹՅԱՄԲ ՄԻԱՑԱՎ ՕԲԱՄԱՅԻՆ. ԵՐԿՈՒՍՆ ԷԼ ՉՊԵՏՔ Է ՎԵՐԸՆՏՐՎԵՆ 2012-ԻՆ
Հարութ Սասունյան
2012 թվականին Ֆրանսիայի և Ամերիկայի հայերը համայնական մի մարտահրավեր ունեն. ամեն ինչ անել կանխելու համար իրենց խաբեբա նախագահների վերընտրությունը:

05.05.2011 «FOX» ՀԵՌՈՒՍՏԱԸՆԿԵՐՈՒԹՅՈՒՆԸ ԵՐԿՈՒ ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑ ՀԵՌԱՐՁԱԿԵՑ ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՎԵՐԱԲԵՐՅԱԼ
Լոս Անջելեսի «FOX» հեռուստաընկերությունը երկու օր անընդմեջ ուղիղ եթերով Հայոց ցեղասպանության վերաբերյալ հարցազրույցի էր հրավիրել տողերիս հեղինակին:

20.04.2011 ԱՊՐԻԼԻ 21-ԻՆ ՍԵՐԺ ԹԱՆԿՅԱՆԸ ՄԻԱՆԱԼՈՒ Է ԼՈՍ ԱՆՋԵԼԵՍԻ ՀԱՅԵՐԻՆ` ԲՈՂՈՔԵԼՈՒ ՕԲԱՄԱՅԻ ԴԵՄ
Հարութ Սասունյան
Ամերիկահայերը զայրացած են, որ նախագահ Օբաման պատրաստվում է Լոս Անջելեսում իր վերընտրության քարոզարշավը մեկնարկել այս շաբաթ, Ապրիլի 24-ի նախօրեին` չկատարելով Հայոց ցեղասպանության ճանաչման վերաբերյալ տված իր լուրջ խոստումը:

18.04.2011 ՀԱՐԱՎԱՅԻՆ ԱՄԵՐԻԿԱՅԻ ՀԱՅ ԲՈՂՈՔԱԿԱՆ ՀԱՄԱՅՆՔՆԵՐԸ
Տիգրան Ղանալանյան
Այսօր Հարավային Ամերիկայում հայ առաքելական և կաթոլիկ համայնքների կողքին գոյություն ունեն հայ բողոքական համայնքներ։ Մասնավորապես, հայ բողոքական համայնքներ են գործում Արգենտինայում, Բրազիլիայում և Ուրուգվայում, որոնք տեղի հայության անբաժանելի մասն են։

11.04.2011 ԹԻՖԼԻՍԱՀԱՅՈՒԹՅՈՒՆ. ՆՈՐ ԻՐՈՂՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ
Թամարա Վարդանյան
Ներկայիս Վրաստանի իշխանությունների՝ պետական համակարգի կայացմանն ուղղված ջանքերը հետզհետե ձևավորում են նոր իրողություններ երեք մակարդակներում. տարածաշրջանային, բուն երկրի՝ Վրաստանի ազգային պետության կայացման առումով, և ամենակարևորը՝ վիրահայության գոյատևման ու զարգացման հեռանկարների տեսակետից։

29.03.2011 ՎՐԱՍՏԱՆԻ ՀԱՅ ԲՈՂՈՔԱԿԱՆ ՀԱՄԱՅՆՔԸ
Տիգրան Ղանալանյան
Վրաստանի հայ բողոքական համայնքի հետազոտությունը կարևորվում է ինչպես Վրաստանի հայության, այնպես էլ, ընդհանրապես, բողոքական (ավետարանական) հայության խնդիրների ուսումնասիրման համատեքստում։

24.03.2011 ՀԱՅԱՍՏԱՆ – ԵԳԻՊՏՈՍ. ՀԱՅԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿԱՄՈՒՐՋ
Էդուարդ Լ.Դանիելյան
Հայագիտությունը («հայ իրողությանը վերաբերող նյութի ուսումնասիրությունը… որպես տեսություն գիտական գիտելիքի տարբեր բնագավառներում դրսևորվող հայ իրականության բնորոշ առանձնահատկությունների մասին...

24.02.2011 ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՎԱՐԹՈ ՑԵՂԱԽՈՒՄԲԸ ԵՎՐՈՊԱՅՈՒՄ
Հայոց ցեղասպանության տարիներին Շրնաք նահանգում բնակվող բազմամարդ հայկական մի ցեղախումբ, որն իր առաջնորդի` Վարդանի անունով կոչվում էր Վարթո, կարողանում է խույս տալ կոտորածից եւ ապաստանել լեռներում:

27.01.2011 ԳԵՐՄԱՆԱԿԱՆ ԱՊԱՀՈՎԱԳՐԱԿԱՆ ԸՆԿԵՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ ՉՊԵՏՔ Է ԽԱԲԵՆ ԻՐԵՆՑ ՀԱՅ ՀԱՃԱԽՈՐԴՆԵՐԻՆ
Հարութ Սասունյան
Այն բանից հետո, երբ ԱՄՆ 9-րդ շրջանի դաշնային վերաքննիչ դատարանը երեք դատավորների կազմով որոշում կայացրեց, ըստ որի Հայոց ցեղասպանության զոհերի ժառանգները կարող էին փոխհատուցում պահանջել...

17.01.2011 ԻՍԼԱՄԱՑՎԱԾ ՀԱՅԵՐԻ ԽՆԴՐԻ ԸՆԿԱԼՈՒՄՆԵՐԸ ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ. ՇԱՀԱՐԿՈՒՄՆԵՐ ԵՎ ԻՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ
Ռուբեն Մելքոնյան
Բռնի կրոնափոխված հայության խնդրի ուսումնասիրության աշխուժացմանը զուգահեռ՝ մեր գիտական դիսկուրսում ծառացել է նաև հետևյալ հարցը. հային բնորոշելու համար գերակայությունը պետք է տալ էթնի՞կ, թե՞ կրոնական պատկանելությանը:

10.01.2011 ԵԳԻՊՏՈՍԻ ՀԱՅ ԱՎԵՏԱՐԱՆԱԿԱՆ ՀԱՄԱՅՆՔԸ
Վահրամ Հովյան
Միջին Արևելքի առանցքային պետություններից մեկի՝ Եգիպտոսի հայ համայնքի կազմում ուրույն տեղ ունեն հայ ավետարանականները։ Չնայած փոքրաթվությանը՝ Եգիպտոսի հայ ավետարանական համայնքն ապրում է բավական աշխույժ կյանքով, ինչը հրավիրում է թե՛ փորձագիտական հանրության, թե՛ գիտական շրջանակների ուշադրությունը։

27.12.2010 «ԹՈՒՐՔԻԱՅՈՒՄ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԱՐՄԱՏՆԵՐԻՆ ՎԵՐԱԴԱՐՁՈՂՆԵՐԻ ԹԻՎՆ ԱՃՈՒՄ Է»
Այսօր Թուրքիայում տեղի ունեցող տարատեսակ գործընթացների մեջ իրենց ուրույն եւ կարեւոր տեղն են զբաղեցնում էթնիկ ինքնության խնդիրների շուրջ զարգացումները: Հենց այս հարցի համատեքստում է պետք դիտարկել վերջին տարիներին Թուրքիայում սկիզբ առած կրոնադարձության (քրիստոնեություն վերընդունելու), այդպիսով նաեւ ազգային ակունքներին վերադարձի երեւույթը:

21.12.2010 ՎՐԱՍՏԱՆԻ ՀԱՅ ԿԱԹՈԼԻԿՆԵՐԻ ՈՐՈՇ ԽՆԴԻՐՆԵՐ
Արեստակես Սիմավորյան
Վերջին շրջանում Վրաստանում տեղի են ունենում բացասական զարգացումներ՝ կապված մեր հայրենակիցների ազգային և հոգևոր-եկեղեցական խնդիրների հետ։ Հատկապես ուշագրավ են Վրաստանի հայ կաթոլիկների շրջանում տեղի ունեցող գործընթացները։ Ցավոք Վրաստանի իշխանությունները և Վրաց Ուղղափառ եկեղեցին հայության նկատմամբ որդեգրած քաղաքականությունում չեն փոխում ձեռագիրը, միայն թե այս անգամ իշխանությունները վարում են ավելի «փափուկ» քաղաքականություն։

20.12.2010 ՀԱՅՈՑ ՀԱՐՑԸ
Գ.Արարչության
Արարչության և նրանում մարդ արարածի դերի ու նշանակության բացահայտումն է լուսաբանում նրան (մարդուն) առնչվող ցանկացած հարց՝ անձնական, ընտանեկան, խմբակային, ցեղային և, մանավանդ, ազգային՝ «Հայոց հարցը»: Արարչությունն օբյեկտիվորեն գոյություն ունեցող իրականությունն է, որը բացահայտվում է սուբյեկտի/ընկալողի կարողություններին համապատասխան:

20.12.2010 ՀԱՅՈՒԹՅԱՆ ՄՏԱՎՈՐ ՆԵՐՈՒԺԸ ՀԱՐԱՎԱՅԻՆ ՌՈՒՍԱՍՏԱՆՈՒՄ
Տիգրան Ղանալանյան
Հարավային Ռուսաստանում հայության մտավոր ներուժի գնահատումը կարևոր նշանակություն ունի ինչպես հայկական համայնքների ինքնակազմակերպման խնդիրների համատեքստում, այնպես էլ ընդհանրապես սփյուռքահայության մտավոր ներուժի, դրա համախմբման, կազմակերպման և ի շահ Հայաստանի ու Հայության կիրառման առումով։

15.12.2010 ՌՈՒՍԱՍՏԱՆԻ ՀԱՅ ԿԱԹՈԼԻԿ ՀԱՄԱՅՆՔԸ
Արեստակես Սիմավորյան
Ռուսաստանի տարածքում հայ կաթոլիկների մասին հիշատակությունները վերաբերում են 18-րդ դարին։ Ներկայումս Ռուսաստանի տարածքում հայերը ներկայանում են երեք հիմնական դավանանքներով՝ առաքելական, կաթոլիկ, բողոքական։ Սակայն մի շարք վայրերում կան նաև ուղղափառ, վերջին մի քանի տարիներին` լյութերական հայեր։

08.12.2010 ՔՆՆԱՐԿՈՒՄ ՀՀ ՍՓՅՈՒՌՔԻ ՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆՈՒՄ
Դեկտեմբերի 6-ին Սփյուռքի նախարարությունում «Նորավանք» ԳԿՀ-ի և ՀՀ սփյուռքի նախարարության միջև 2010թ. համատեղ աշխատանքների մասին քննարկում տեղի ունեցավ։ Արդեն երկու տարի է, ինչ ՀՀ սփյուռքի նախարարությունը «Նորավանք» ԳԿՀ-ին հետազոտական աշխատանքներ է պատվիրում տարբեր երկրներում հայկական համայնքների ուսումնասիրության նպատակով։

03.12.2010 ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑ ԻՐԱՔԱՀԱՅ ՀԱՄԱՅՆՔԻ ԱԶԳԱՅԻՆ ԿԵՆՏՐՈՆԱԿԱՆ ՎԱՐՉՈՒԹՅԱՆ ԱՏԵՆԱՊԵՏ ՊԱՐՈՒՅՐ ՀԱԿՈԲՅԱՆԻ ՀԵՏ
- Պրն Հակոբյան, ի՞նչ իրավիճակ է այսօր իրաքահայ համայնքում երկրից ամերիկյան զորքերի դուրս գալուց հետո:
- Ամերիկյան զորքերի մի մասը միայն վերջերս լքեց երկիրը, և դեռևս շատ վաղ է կանխատեսումներ անել: Հայերը, ինչպես Իրաքի մնացած քաղաքացիները, սպասում են երկրում վերջնական կայունության և խաղաղության հաստատմանը...

26.11.2010 ԱՅՆՃԱՐ. ՄԵՐՕՐՅԱ ՄՈՒՍԱ ԼԵՌՆ ՈՒ ԱՐՑԱԽԻ ՀՆՕՐՅԱ ԲԵԿՈՐԸ ՄԵՐՁԱՎՈՐ ԱՐԵՎԵԼՔՈՒՄ
Դավիթ Բաբայան
2010թ. օգոստոսի վերջին տասնօրյակում Այնճար գյուղում, որը միակ զուտ հայկական բնակչություն ունեցող բնակավայրն է Լիբանանում և ընդհանրապես Մերձավոր Արևելքում, տեղի ունեցան հանդիսավոր միջոցառումներ՝ նվիրված Մուսա լեռան ճակատամարտի 95 և գյուղի հիմնադրման 70-ամյակներին։

29.10.2010 ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑ ՍԼՈՎԱԿԻԱՅԻ ՀԱՅ ՀԱՄԱՅՆՔԻ ԵՎ ԵՎՐՈՊԱՅԻ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՄԻՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՖՈՐՈՒՄԻ ՂԵԿԱՎԱՐ, ԴՈԿՏՈՐ ԱՇՈՏ ԳՐԻԳՈՐՅԱՆԻ ՀԵՏ

- Պրն Գրիգորյան, պատմեք, խնդրեմ, Սլովակիայի հայ համայնքի գործունեության և նպատակների մասին։
- Սլովակիայի հայ համայնքը հիմնադրվել է 1999թ.: Մինչ այդ էլ մշտապես մշակութային միջոցառումներ, հետաքրքիր երեկոներ և դիվանագիտական ընդունելություններ են կազմակերպվել։

28.10.2010 ԱՂԹԱՄԱՐԻ ՍՈՒՐԲ ԽԱՉ ԵԿԵՂԵՑԻՆ ԵՎ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԻՆՔՆՈՒԹՅԱՆ ԽՆԴԻՐՆԵՐԸ
Ռուբեն Մելքոնյան
Առկա փաստերը թույլ են տալիս պնդել, որ Թուրքիայի տարածքում բնակվող եւ ուծացման տարբեր մակարդակներում գտնվող հայերի ու նրանց սերունդների համար արմատներին վերադառնալու հարցում կարող են խթան դառնալ տարատեսակ հանգամանքներ:

11.10.2010 ԻՐԱՆԻ ՀԱՅ ԲՈՂՈՔԱԿԱՆ ՀԱՄԱՅՆՔԸ
Վահրամ Հովյան
Մերձավոր Արևելքի հայ բողոքական համայնքների շարքում ուրույն տեղ ունի Իրանի հայ բողոքական համայնքը, որն առաջացել է 19-րդ դարի կեսին: Իրանը մերձավորարևելյան այն երկրներից է, որ նախկինում չի եղել Օսմանյան կայսրության կազմում:

30.09.2010 «ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՌԵՍՈՒՐՍՆԵՐԸ» ԱՄՆ-ՈՒՄ
ԱՄՆ հայագիտական կենտրոններն ունեն բազմաթիվ յուրահատկություններ, որոնք պայմանավորված են պատմական, աշխարհագրական, քաղաքական, հասարակական, մշակութային, կրթական բազմաթիվ գործոններով։ Այսօր ԱՄՆ հայկական համայնքի առջև ծառացել են բազմաթիվ մարտահրավերներ։

27.09.2010 ԱՆԴՐԱԴԱՐՁ ԴԵՐՍԻՄԻ ՀԱՅՈՒԹՅԱՆ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ԱՐԴԻ ԽՆԴԻՐՆԵՐԻՆ
Ռուբեն Մելքոնյան
Ներկայումս Թուրքիայի տարածքում գտնվող Դերսիմը տարբեր ժամանակաշրջաններում յուրահատուկ տեղ է զբաղեցրել ինչպես հայերի, այնպես էլ այդ տարածքներում հաստատված զազաների, քրդերի համար: Շնորհիվ իր աշխարհագրական դիրքի` Դերսիմը բազմիցս դարձել է ըմբոստների և հալածյալների ապաստարան:

22.09.2010 ԻՐԱՔԱՀԱՅ ՀԱՄԱՅՆՔԸ ԳՈՅԱՊԱՀՊԱՆՄԱՆ ԽՆԴՐԻ ԱՌԱՋ
Արաքս Փաշայան
Իրաքահայ համայնքը կազմավորվել է Հայոց ցեղասպանությունից փրկված տարագիրներով, եղել Միջին Արեւելքի ավանդական եւ բարգավաճ համայնքներից մեկը: Վերջին երեսուն տարիներին իրաքահայերը երեք պատերազմ են տեսել:

18.09.2010 ՋԱՎԱԽՔԱՀԱՅՈՒԹՅԱՆ ՀԱՄԱՐ ԱՆԸՆԴՈՒՆԵԼԻ Է ԱԴՐԲԵՋԱՆԻ ՀԵՏ ՀԱՄԱԴԱՇՆՈՒԹՅՈՒՆ ԿԱԶՄԵԼՈՒ ՎՐԱՍՏԱՆԻ ՆԱԽԱԳԻԾԸ
Վահագն Չախալյան
Սույն թվականի հուլիսի 18-ին Վրաստանի նախագահ Մ. Սաակաշվիլին իր ադրբեջանցի գործընկեր Իլհամ Ալիևի հետ Բաթումում հանդիպման ժամանակ հանդես եկավ վրաց-ադրբեջանական համադաշնության ստեղծման առաջարկով: Օգոստոսի 20-ին Վրաստանի արտգործնախարարի առաջին տեղակալ Նինո Կալանթաձեն վերահաստատեց նախագահի այդ առաջարկը...

15.09.2010 ՍԵՆԱՏԸ ՉՊԵՏՔ Է ՀԱՍՏԱՏԻ ԲՐԱՅԶԱՅԻ ԹԵԿՆԱԾՈՒԹՅՈՒՆԸ ՈՐՊԵՍ ԱՄՆ ԴԵՍՊԱՆ ԱԴՐԲԵՋԱՆՈՒՄ
Հարութ Սասունյան
Օգոստոսի սկզբին ԱՄՆ Սենատի արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովը սենատոր Բարբարա Բոքսերի խնդրանքով մինչև սեպտեմբերի կեսերը հետաձգել էր Մեթյու Բրայզայի` Ադրբեջանում ԱՄՆ դեսպանի թեկնածության քվեարկությունը: Սենատորներ Բոքսերին, Հարի Ռեյդին և Ռոբերտ Մենենդեսին չէին բավարարել Բրայզայի ոչ միայն բանավոր, այլ նաև գրավոր պատասխանները լսումների ժամանակ և դրանից հետո:

11.09.2010 ՍԻՐԻԱՅԻ ՀԱՅ ԱՎԵՏԱՐԱՆԱԿԱՆ ՀԱՄԱՅՆՔԸ
Վահրամ Հովյան
Սիրիայի հայ ավետարանական համայնքը տեղի Հայության դավանանքային երեք շերտերից մեկն է՝ հայ առաքելական և կաթողիկե համայնքների հետ միասին։ Հայ ավետարանականների կազմակերպվածությունն ու ակտիվությունը հաշվի առնելով՝ հարկ է ուշադրություն դարձնել նրանց գործունեության վրա։

09.09.2010 ԻՌԼԱՆԴԻԱՅԻ 150 ՀԱՅ ԲՆԱԿԻՉՆԵՐԸ ԵԿԵՂԵՑՈՒ ԵՒ ԴՊՐՈՑԻ ԿԱՐԻՔ ՈՒՆԵՆ
Հայաստանի Հանրապետության պատվո հյուպատոս Դուբլինում, Իռլանդիայի հայ համայնքի եւ Դուբլինի սրբ. Հռիփսիմե հայկական կիրակնօրյա դպրոցի ղեկավար Օհան Երգայնհարսյանը մեզ հետ զրույցում պարզաբանեց Իռլանդիայի նոր կազմավորվող հայ համայնքի խնդիրները։

09.09.2010 ԱՄՆ ԵՎ ԿԱՆԱԴԱՅԻ ՀԱՅ ԲՈՂՈՔԱԿԱՆ ՀԱՄԱՅՆՔՆԵՐԸ
Տիգրան Ղանալանյան
Տասնամյակների ընթացքում Սփյուռքում Հայ բողոքական զանազան համայնքներ են ձևավորվել։ Դրանց թվում կարևոր տեղ են զբաղեցնում ԱՄՆ և Կանադայի հայ բողոքական համայնքները։ Այս համայնքները կարևոր դերակատարություն ունեն ԱՄՆ-ի և Կանադայի հայության կյանքում ընդհանրապես և հոգևոր, կրթական, մշակութային, հասարակական ոլորտներում՝ մասնավորապես։

02.09.2010 ԱՄՆ ԿՈՆԳՐԵՍԸ ՊԵՏՔ Է ՀԵՏԱՔՆՆՈՒԹՅՈՒՆ ԱՆՑԿԱՑՆԻ ՊԵՏԴԵՊԱՐՏԱՄԵՆՏՈՒՄ` ԱՐՑԱԽԻ ՕԳՆՈՒԹՅՈՒՆԸ ՉԾԱԽՍԵԼՈՒ ՀԱՄԱՐ
Հարութ Սասունյան
ԱՄՆ Պետդեպարտամենտը անփույթ, անգամ ապօրինի վերաբերմունք է ցուցաբերել` չծախսելով Կոնգրեսի կողմից Արցախին հատկացված ֆինանսական օգնությունը վերջին 12 տարիների ընթացքում:

01.09.2010 ԽՈՀԵՐ «ՆԵՐՈՂՈՒԹՅԱՆ ԿՈՉԻ» ԱՌԻԹՈՎ
Տիգրան Եկավյան
Հայ-թուրքական երկխոսության կողմնակից, համալսարանական դասախոս Չենգիզ Աքթարը իր վերջին գրքում (Cengiz AKTAR, L՛appel au pardon-Des Turcs s՛adressent aux Arme՛niens, e՛ditions CNRS) պատմում է 1915-ի «Մեծ աղետի» համար հայերից ներողություն խնդրող թուրք ժողովրդավարների հանրագրի մասին:

29.07.2010 ԲՐԱՅԶԱՆ ՍԽԱԼՄԱՄԲ ՍԵՆԱՏՈՐՆԵՐԻՆ ԱՍԱՑ, ՈՐ ՀԱՅՈՑ ՊԱՏՐԻԱՐՔԸ ՄԱՀԱՑԱԾ Է
Հարութ Սասունյան
Բարաք Օբաման նախագահական ընտրություններում իր թեկնածությունն առաջադրեց «փոփոխության» ծրագրով և նոր մոտեցումներ խոստացավ ներքին ու արտաքին քաղաքականության հարցերում: Սակայն, ընտրություններից հետո նա հիասթափեցրեց իր կողմնակիցներին` շարունակելով իր նախորդի վարած քաղաքականությունը:

19.07.2010 ԲՈՒԼՂԱՐԻԱՅԻ ՀԱՅ ԱՎԵՏԱՐԱՆԱԿԱՆ ՀԱՄԱՅՆՔԸ
Վահրամ Հովյան
Հաշվի առնելով այն, որ, համաձայն որոշ տեսակետների, բողոքականությունը միջնադարյան Հայաստանում տարածում գտած պավլիկյան եւ թոնդրակյան շարժումների ժառանգորդն է, իսկ այս շարժումների հետեւորդները 8-9-րդ դարերում զանգվածաբար բռնագաղթեցին Բուլղարիա, կարելի է ասել, որ հայ բողոքականները Բուլղարիայում հաստատվել են միջնադարում։ Պավլիկյանների ուսմունքը մեծ ազդեցություն ունեցավ Բուլղարիայում Բոգոմիլյան աղանդի առաջացման վրա, որն էլ հետագայում իր ազդեցությունը թողեց բողոքականության վրա։

12.07.2010 ՊՈԼՍՈ ՀԱՅՈՑ ՊԱՏՐԻԱՐՔՈՒԹՅԱՆ ՆԵՐԿԱ ՎԻՃԱԿԻ ՄԱՍԻՆ
Ռուբեն Մելքոնյան
Վերջին մի քանի ամիսներին Թուրքիայի հայ համայնքի ամենաօրակարգային հարցը Պոլսո պատրիարքությունում սպասվող ընտրություններն են: Խնդիրն այն է, որ Պոլսո ներկայիս պատրիարք Մեսրոպ Մութաֆյանի մոտ հայտնաբերվել է հիշողության հետ կապված անբուժելի հիվանդություն, որը, փաստորեն, անգործունյա է դարձրել նրան: Ներեկեղեցական կանոնների համաձայն, ընտրված պատրիարքը, անկախ տարբեր հանգամանքներից, ցմահ կրում է այդ տիտղոսը, իսկ հիվանդության դեպքում ընտրվում է աթոռակից պատրիարք, որն ունենում է հավասարազոր իրավասություններ:

17.06.2010 ԹՈՒՐՔԻԱՅԻ ՀԱՅ ԲՈՂՈՔԱԿԱՆ ՀԱՄԱՅՆՔԸ
Վահրամ Հովյան
Թուրքիան հայ բողոքականության համար առանձնահատուկ է նրանով, որ բողոքականության ծագումը հայոց մեջ տեղի է ունեցել հենց այստեղ։ 1846թ. Կ.Պոլսում ձևավորվեց հայ բողոքականների առաջին համայնքը։ Այստեղից բողոքականությունն աստիճանաբար տարածվեց դեպի Օսմանյան կայսրության մյուս հայաշատ շրջաններ, այդ թվում նաև՝ Արևմտյան Հայաստան, հետագայում, Հայոց ցեղասպանության հետևանքով, դեպի Սփյուռքի հայ համայնքներ։

10.06.2010 ԻՆՔՆՈՒԹՅԱՆ ՊԱՀՊԱՆՄԱՆ ԽՆԴԻՐՆԵՐԸ ՍՓՅՈՒՌՔՈՒՄ. ՍՈՑԻԱԼ-ՀՈԳԵԲԱՆԱԿԱՆ ՏԵՍԱՆԿՅՈՒՆ
Սոնա Մանուսյան
Սփյուռք ունեցող ազգերի և սփյուռքյան համայնքների հիմնախնդիրների շարքում ավանդական տեղ են զբաղեցնում ինքնության պահպանման հարցերը։ Գլոբալացման և անդրազգային գործընթացների համատեքստում, աշխարհաքաղաքական, տնտեսական և մշակութային վերաձևումներին զուգահեռ, փոփոխություններ են տեղի ունենում նաև հանրությունների կոլեկտիվ ինքնագիտակցության շերտերում։

27.05.2010 ՊՈԼՍՈ ՀԱՅ ՀԱՄԱՅՆՔԸ ՀԱՅ-ԹՈՒՐՔԱԿԱՆ ՀԱՐԱԲԵՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՀԱՄԱՏԵՔՍՏՈՒՄ
Ռուբեն Մելքոնյան
Այսօր բազմաթիվ խնդիրների առջև կանգնած Ստամբուլի հայ համայնքը որոշակի դեր և տեղ ունի հայ-թուրքական հարաբերություններում: Բնական է համարվում համայնքի հետաքրքրվածությունը և շահագրգռվածությունը Հայաստան-Թուրքիա հարաբերությունների կարգավորմամբ, սակայն ակնհայտ է նաև, որ թուրքական իշխանությունները փորձում են Թուրքիայում բնակվող հայերին օգտագործել իրենց քաղաքական նպատակների համար և հատկապես այն ժամանակ, երբ հայ-թուրքական հարաբերություններում կամ Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչման գործընթացում տեղի են ունենում թուրքական կողմին ոչ ձեռնտու իրադարձություններ:

21.05.2010 ՀԱՅՈՑ ՍՓՅՈՒՌՔԻ ՑԵՂԱԽՈՒՄԲԸ՝ «ԱՇԻՐԱԹ ԱՐՄԱՆ ԱԼ ՇԱԹԱԹ»-Ը, ՍԻՐԻԱՅԻ ՋԵԶԻՐԵ (ՀԱՍԱՔԵ) ՆԱՀԱՆԳՈՒՄ
Ջորջ Ջ. Աբելյան
Սիրիայի Ջեզիրե շրջանը, որը գտնվում է Թուրքիայի և Իրաքի սահմանին, ընդարձակ նահանգ է։ Այն կոչվում է Ջեզիրե (կղզի), որովհետև գտնվում է երկու գետերի՝ Եփրատի և Տիգրիսի միջև։ Վարչական կենտրոնն է Հասաքեն կամ Հասիչեն, իսկ տնտեսական կենտրոնը՝ Գամիշլին։ Քաղաքի դիմաց, թուրքական սահմանի վրա, պատմական Մծբին (Նուսեյբին) քաղաքն է (Տիգրան Մեծի եղբոր՝ Գոռ իշխանի զինվորական և վարչական նստավայրն էր)։

17.05.2010 ԿՐՈՆԱՓՈԽ ՀԱՅԵՐԻ ՍԵՐՈՒՆԴՆԵՐ ԵՎՐՈՊԱՅՈՒՄ
Ռուբեն Մելքոնյան
Բռնի իսլամացված հայերի եւ նրանց սերունդների խնդրի ուսումնասիրությանը զուգահեռ ի հայտ են գալիս նրանց աշխարհագրական սփռվածությանը վերաբերող նոր եւ հետաքրքիր մանրամասներ: Մասնավորապես` Թուրքիայի կրոնափոխ հայերի թեմայի ուշագրավ եւ, միեւնույն ժամանակ, յուրահատուկ մասն է կազմում ներկայումս Եվրոպայում բնակվող իսլամացված հայերի սերունդների հարցը: Հայտնի է, որ ընդհանրապես կրոնափոխ հայության ներկայիս վիճակի մասին տվյալները, փաստերը շատ քիչ են, եւ եթե վերջին տարիներին Թուրքիայի իսլամացված հայերի մասին որոշ տվյալներ ի հայտ են գալիս, ապա Եվրոպայում բնակվողների վերաբերյալ նյութերն անհամեմատ ավելի քիչ են:

13.05.2010 ԹՈՒՐՔ ԳԻՏՆԱԿԱՆ ԹԱՆԵՐ ԱՔՉԱՄԸ ԽՐԱԽՈՒՍՈՒՄ Է ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ԺԽՏՄԱՆ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆ
Հարութ Սասունյան
Դոկտ. Թաներ Աքչամը, որը Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչող առաջին թուրք գիտնականներից է, անցյալ շաբաթ երկու կարևոր ելույթ ունեցավ Հարավային Կալիֆորնիայում: Նա պատմական հետազոտությունների հիման վրա վերլուծեց Թուրքիայի կողմից Հայոց ցեղասպանության ժխտման հիմքերն ու լուծումներ առաջարկեց դրա պաշտոնական ճանաչման համար:

05.05.2010 ՀԱՅԵՐԻ ԲՌՆԻ ԿՐՈՆԱՓՈԽՈՒԹՅԱՆԸ ՆՎԻՐՎԱԾ ԳԻՏԱԺՈՂՈՎ ԱՐՑԱԽՈՒՄ
Ապրիլի 20-ին Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության մայրաքաղաք Ստեփանակերտում ԼՂՀ կառավարությունը և ՀՅԴ-ն կազմակերպել էին գիտաժողով՝ «Բռնի կրոնափոխությունը՝ որպես ցեղասպանության բաղադրիչ» խորագրով: Ելույթներով հանդես եկան մասնակիցներ Լեռնային Ղարաբաղից, Հայաստանից, Ֆրանսիայից, ԱՄՆ-ից:

28.04.2010 «ՀԱՅ ԻՆՔՆՈՒԹՅԱՆ ՈՐԱԿՆԵՐԻ ՊԱՀՊԱՆՈՒՄԸ ԽԱՌՆԱՄՈՒՍՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐՈՒՄ» ԳԻՏԱԳՈՐԾՆԱԿԱՆ ՀԱՄԱԺՈՂՈՎ
Ապրիլի 25-26-ին տեղի ունեցավ ՀՀ Սփյուռքի նախարարության կողմից ՀՀ Գիտությունների ազգային ակադեմիայի, Երևանի պետական համալսարանի և «Նորավանք» ԳԿՀ աջակցությամբ կազմակերպված «Հայ ինքնության որակների պահպանման հիմնախնդիրը խառնամուսնություններում» գիտագործնական համաժողովը։

23.04.2010 ՀՐԵԱ ԳԻՏՆԱԿԱՆԸ ԽՍՏՈՐԵՆ ՔՆՆԱԴԱՏՈՒՄ Է ԻՍՐԱՅԵԼԻ ԿՈՂՄԻՑ ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ԺԽՏՈՒՄԸ
Հարութ Սասունյան
«Հայաստան-Թուրքիա. ինչպես կարգավորել հարաբերությունները» խորագրով միջազգային նշանակալից խորհրդաժողով տեղի ունեցավ ապրիլի 14-ին Փարիզում: Այն կազմակերպել էր Հայ Դատի ֆրանսիական Բյուրոն և Ֆրանսիայի Հայ Դատի գրասենյակը:

22.04.2010 ՀԱՅԱՍՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ. ՔԱՂԱՔԱԿՐԹՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԲԱԽՄԱՆ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՆԱԽԱԴԵՊԸ (Ծագումը, էվոլյուցիան, հանգուցալուծումը)
Լևոն Շիրինյան
Հոդվածում ներկայացված է Հայասպանությունը քաղաքակրթությունների բախման հոլովույթում։ Հղումներ են կատարվում Հայոց ցեղասպանության գնահատումների վրա՝ որպես ծանր հանցագործություն «մարդկայնության և քաղաքակրթությունների» դեմ (1915թ., մայիսի 24), որպես Հոլոքոստ (1918թ.)։ Ներկայացվում են Հայասպանության իրականացման և դրանից հրաժարման թուրքական (օսմանյան, քեմալական) ռազմավարությունը, Հայոց ցեղասպանության հետևանքների հաղթահարման հիմնական ուղենիշերը։

15.04.2010 ՀԱՅ ԳՐԻ, ԹԱՐԳՄԱՆԱԿԱՆ ԵՎ ԻՆՔՆՈՒՐՈՒՅՆ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՆՇԱՆԱԿՈՒԹՅՈՒՆԸ ՔԱՂԱՔԱԿՐԹՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԵՐԿԽՈՍՈՒԹՅԱՆ ՏԵՍԱՆԿՅՈՒՆԻՑ
Էդուարդ Լ.Դանիելյան
Միջքաղաքակրթական շփումների կարևոր գործոն է գիրը՝ թարգմանական և ինքնուրույն գրականության միջոցով։ Հայոց բազմադարյա գրավոր ժառանգությունը համաշխարհային մշակույթի գանձարանում զգալիորեն նպաստում է համաշխարհային քաղաքակրթության անվտանգության երաշխիքի՝ քաղաքակրթությունների երկխոսությանը։

10.04.2010 ՀԱՅ ԼՈՒՍԱՆԿԱՐԻՉՆԵՐԸ ՕՍՄԱՆՅԱՆ ԿԱՅՍՐՈՒԹՅՈՒՆՈՒՄ
Վերա Սահակյան
Օսմանյան կայսրությունը 16-17-րդ դարերում հասել էր իր հզորացման գագաթնակետին՝ նվաճելով տարածքներ արևելքից ու արևմուտքից, հյուսիսից ու հարավից: Նվաճված տարածքների վրա ապրող բնակչության ողջ կարողությունը թե՛ տնտեսական և թե՛ հոգևոր յուրացրել էր: Եթե չլիներ գերիշխանության տակ գտնվող ժողովուրդների բարձր մշակութային զարգացվածությունը, դժվար թե կայսրությունն այդքան կարճ ժամանակահատվածում կարողանար հասնել նման մեծ ձեռքբերումների: Գաղութացված ժողովուրդներից հատկապես մեծ է եղել հայերի վաստակը:

09.04.2010 ԱՐԴՅՈՔ ՄԻԱՑՅԱԼ ՆԱՀԱՆԳՆԵՐԸ ՉԻ՞ ՃԱՆԱՉԵԼ ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ
Հայկարամ Նահապետյան
Հայոց ցեղասպանության ճանաչման` 1965-ից սկիզբ առած աշխատանքները վերջին տարիներին որակապես նոր փուլ են մտել: Պաշտոնապես Մեծ եղեռնը ճանաչած երկրների թիվը համարվում է 21-ը, որոնցից 5-ը Մեծ ութնյակի անդամ են` Ֆրանսիա, Գերմանիա, Իտալիա, Կանադա, ՌԴ, 11-ը` Եվրամիության: Հայոց ցեղասպանության ճանաչման աշխատանքում առանցքային տեղ է հատկացվում ԱՄՆ Կոնգրեսի կողմից Հայոց ցեղասպանության ճանաչմանը և Սպիտակ տան ղեկավարի ապրիլի 24-ի ելույթում «Armenian Genocide» կապակցության կիրառմանը:

08.04.2010 ԼԻԲԱՆԱՆԻ ՀԱՅ ԲՈՂՈՔԱԿԱՆ ՀԱՄԱՅՆՔԸ
Վահրամ Հովյան
Լիբանանի հայ բողոքականներն այդ երկրի հայ համայնքի դավանանքային երեք շերտերց մեկն են՝ առաքելական և կաթոլիկ հայերի հետ միասին։ Դեռևս 19-րդ դարում Լիբանանում հաստատված հայ բողոքականների համայնքը ստվարացել է 1915թ. Հայոց ցեղասպանության հետևանքով, երբ Օսմանյան կայսրության այլ բնակավայրերից բազմաթիվ հայերի հետ միասին այս երկիր գաղթեցին նաև բողոքական հայերը։

01.04.2010 ՀԱՅ ԲՈՂՈՔԱԿԱՆՆԵՐ
Տիգրան Ղանալանյան
Հայաստանում բողոքականության ի հայտ գալը կապված է մի շարք պատմական հանգամանքների հետ։ Նոր ժամանակներում միսիոներներն ակտիվ գործունեություն ծավալեցին Հայաստանում։ Անշուշտ, բողոքական շարժման տարածումը Հայաստանում տեղի ունեցավ աստիճանաբար, սակայն 19-րդ դարում այն ձեռք բերեց զանգվածային բնույթ, ինչի արդյունքում էլ բողոքականներն արձանագրեցին զգալի հաջողություններ։ Հայերի շրջանում բողոքական ուսմունքներից առավելապես տարածվեց ավետարանականությունը։

27.03.2010 ԻՍԼԱՄԱՑՎԱԾ ՀԱՅԵՐԻ ԽՆԴՐԻ ԸՆԿԱԼՄԱՆ ՇՈՒՐՋ
Իսլամացված հայության խնդրի ուսումնասիրության աշխուժացմանը զուգահեռ` հայաստանյան գիտական դիսկուրսում ծառացել է նաեւ հետեւյալ հարցը. հային բնորոշելու համար գերակայությունը պետք է տալ էթնի՞կ, թե՞ կրոնական պատկանելությանը: Մեզանում, շատ հաճախ, արմատացած է այն մտածելակերպը, թե հայ կարող է համարվել միայն քրիստոնյան, եւ ըստ այդմ` այլակրոն կամ կրոնափոխ հայ հասկացությունը բացառվում է:

18.03.2010 ՀԱՅԵՐԻ ԲՌՆԻ ԻՍԼԱՄԱՑՈՒՄԸ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՏԱՐԻՆԵՐԻՆ. ԸՆԹԱՑՔԸ ԵՎ ՀԵՏԵՎԱՆՔՆԵՐԸ
Գրքում ներկայացվում է թուրքական պետական քաղաքականության կարևոր բաղադրիչներից մեկը` ոչ մուսուլման ազգերի բռնի կրոնափոխությունը, որը տարբեր դարերում կիրառվել է նաև Հայության նկատմամբ: Այս շարունակական քաղաքականությունը հատկապես ակտիվ դրսևորվել է Հայոց ցեղասպանության տարիներին, ինչի հետևանքով հազարավոր հայեր բռնի իսլամացման են ենթարկվել:

17.03.2010 ՋԱՎԱԽԱՀԱՅՈՒԹՅԱՆ ԽՆԴԻՐՆԵՐԸ ՉԵՆ ԿԱՐՈՂ ՆՈՒՅՆԸ ԼԻՆԵԼ, ԻՆՉ ՎՐԱՍՏԱՆՈՒՄ ԱՊՐՈՂ ՎՐԱՑԻՆԵՐԻՆԸ

ՀՀ-ում Վրաստանի արտակարգ և լիազոր դեսպան Գրիգոլ Տավատաձեն երեկ հայտարարել էր, թե ջավախահայության խնդիրները նույնն են, ինչ Վրաստանի մյուս շրջանների բնակիչներինը։ «7օր»-ի հետ զրույցում «Նորավանք» հիմնադրամի փորձագետ, պատմական գիտությունների թեկնածու Թամարա Վարդանյանն ասել է, թե ջավախահայությունն իսկապես խնդիրներ ունի, և դրանք չեն կարող նույնը լինել, ինչ Վրաստանում ապրող վրացիներինը։ Ջավախահայությունն ունի ազգային ինքնության, ազգային դիմագիծը պահպանելու խնդիր, իսկ Վրաստանում էթնիկ վրացիները նման խնդիրներ իհարկե չունեն։

15.03.2010 ՄԱՄԼՈ ՀԱՂՈՐԴԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ
Ջավախքահայ քաղաքական գործիչ Վահագն Չախալյանի դեմ նոր մեղադրանքներ են առաջադրվել՝ 2005թ. հուլիսին Ջավախքի Սամսար գյուղի հայ եկեղեցու վրացականացման ձախողված փորձի և նույն թվականի դեկտեմբերին հայ-վրացական սահմանի Ժդանովական-Բավրա անցակետի մոտ տեղի ունեցած ջավախքահայության բողոքի ցույցի առնչությամբ:

11.03.2010 ԹՈՒՐՔԻԱՅԻ ԿՈՂՄԻՑ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՄՇԱԿՈՒԹԱՅԻՆ ԺԱՌԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ՈՉՆՉԱՑՈՒՄԸ 1915-2009թթ. ԸՆԹԱՑՔՈՒՄ
«Թուրքիայի կողմից հայկական մշակութային ժառանգության ոչնչացումը 1915-2009թթ. ընթացքում» ներկայացնում ենք pdf-ով։

11.03.2010 ԲՈՂՈՔԱԿԱՆ ՀԱՅԵՐԸ` ՏԱՐԱԴԱՎԱՆ ՀԱՅՈՒԹՅԱՆ ՇԵՐՏ
Հայության տարադավան շերտերից են նաև բողոքական հայերը։ Բողոքականությունը Հայության մեջ առաջացել է 19-րդ դարում։ Առաջին հայկական բողոքական համայնքը պաշտոնապես ձևավորվել է 1846թ. Կ.Պոլսում, սուլթան Աբդուլ Մեջիդի հրամանով։ Այն անվանվել է «Բողոքական ազգ» (միլլեթ)։

09.03.2010 ՊՈԼՍՈ ՀԱՅՈՑ ՊԱՏՐԻԱՐՔԱՐԱՆԻ ՎԵՐԱԲԵՐՄՈՒՆՔԸ ԲՌՆԻ ԻՍԼԱՄԱՑՎԱԾ ՀԱՅԵՐԻ ԽՆԴՐԻՆ
Պատմական դեպքերի և զարգացումների արդյունքում 15-րդ դարում ստեղծված Կոստանդնուպոլսի Հայոց պատրիարքարանը, բացի հոգևոր-կրոնականից, ունեցել է և ունի նաև աշխարհիկ-քաղաքական գործառույթներ` կապված Թուրքիայում ապրող հայության հետ:

04.03.2010 ՀԱՅԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆԸ ԵՐՈՒՍԱՂԵՄՈՒՄ
Իսրայելի Հայագիտական կենտրոնը (Armenian Studies) գտնվում է Երուսաղեմում: Այն հիմնել է 1967թ. պրոֆեսոր Մայքլ Սթոունը և գործում է առ այսօր, Հրեական համալսարանին կից: Հայագիտական կենտրոնը հնդկական և իրանական հետազոտությունների բաժնի (դեպարտամենտի) ինքնուրույն ճյուղն է` ենթարկվելով հումանիտար ֆակուլտետին կից Ասիական և աֆրիկյան հետազոտությունների ինստիտուտին:

03.03.2010 ՀՐԵԱՆԵՐԸ ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ. ՄԻՋՆԱԴԱՐ
Գիրքը լույս է տեսնում Վայոց ձորի մարզում պահպանված հրեական միջնադարյան բնակավայրի և գերեզմանոցի առիթով 2009 թվականի մայիսի 11-12-ին Եղեգնաձորի «Գիտելիք» համալսարանում հրավիրված գիտաժողովի արդյունքում՝ ՀՀ-ում ԱՍՆ-ի դեսպանատան կողմից «Հայաստանի հրեական համայնք» հասարակական կազմակերպությանը հատկացված դրամաշնորհի միջոցով: Ընթերցողի ուշադրությանն ենք ներկայացնում գիտաժողովի սեղմազրերը՝ հայերեն, անգլերեն, ռուսերեն:

25.02.2010 ԹՈՒՐՔԻԱՅԻ ՀԱՅ ԿԱԹՈԼԻԿՆԵՐԸ
Արեստակես Սիմավորյան
Թուրքիայի հայության ներկայիս վիճակի վերաբերյալ հայաստանյան դիսկուրսում, կարելի է ասել, կա ոչ լիարժեք պատկերացում, և այս խնդրի համակողմանի ուսումնասիրությունը մեծ կարևորություն ունի։ Հարկ է նշել, որ այդ ուսումնասիրությունն անպայման պետք է ներառի ինչպես առաքելական, այնպես էլ կաթոլիկ, բողոքական և իսլամացված հայերի խնդիրները։

24.02.2010 «ՉԼԻՆԻ ՋԱՎԱԽՔԸ, ՉԻ ԼԻՆԻ ԵՎ ՀԱՅԱՍՏԱՆԸ...»
Ջավախահայերի իրավունքների պաշտպանության համակարգող խորհուրդը, որը միավորում է հինգ հասարակական կազմակերպություն (այդ թվում երկուսը Ջավախքից), փետրվարի 18-ին «Թեքեյան» կենտրոնում սեմինար անցկացրեց` նվիրված Սամցխե-Ջավախք-Ծալկայում հայության պահպանման և հայերի իրավունքների պաշտպանության հիմնախնդիրներին: Երկուսուկես ժամվա ընթացքում հնչեցին 4 զեկույց, բազմաթիվ կարճ ելույթներ:

24.02.2010 ՄԵՐ ՀԱՂԹԱՆԱԿՆԵՐԸ. ԱՅՍ ՄԱՍԻՆ ՀԱՐԿԱՎՈՐ Է ԵՎ ԱՆՀՐԱԺԵՇՏ Է ԽՈՍԵԼ
4 հատոր աշխատություն, 200 ռազմական հաղթանակի նկարագրություն եւ հստակ նպատակ` այդ աշխատության միջոցով նպաստել տեղեկատվական անվտանգությանը: «Նորավանք» գիտակրթական հիմնադրամը եւ ռազմարվեստի պատմաբան Սուրեն Մարտիկյանի գլխավորած հեղինակային խումբը նախաձեռնել եւ արդեն հրատարակել են «Մեր հաղթանակները» աշխատության 2 հատորը: Մինչեւ հաջորդ տարվա սկիզբը կտպարգրվեն նաեւ մյուս երկու հատորները, այսպիսով` ավարտելով մինչեւ 21-րդ դարը հայ ժողովրդի 200 հաղթանակների ամբողջական նկարագրությունը:

18.02.2010 ՊՈԼՍԱՀԱՅ ՀԱՄԱՅՆՔԻ ԱՐԴԻ ԽՆԴԻՐՆԵՐԻ ՄԱՍԻՆ
Ռուբեն Մելքոնյան
Բուն Հայաստանի սահմաններից դուրս գտնվող հայ համայնքների շարքում իր կարեւոր դերն է ունեցել պոլսահայ համայնքը, որն այսօր կանգնած է լրջագույն խնդիրների առաջ: Հարկ է նշել, որ Օսմանյան կայսրության տարբեր վայրերում գոյություն ունեցած հայկական համայնքներից Ցեղասպանությունից հետո գոյատեւեց միայն պոլսահայ համայնքը, որն էլ տարբեր տարիներին համալրվեց գավառներից եկած հայերի հաշվին:

12.02.2010 ՆՈՐ ՀՐԱՏԱՐԱԿՈՒԹԻւՆ
Հայկական ցեղասպանութեան նուիրուած վաւերագրական ֆիլմերն ու յատկապէս հեղինակային վաւերագրական ֆիլմերը մեծ թիւ չեն ներկայացներ:
Սակայն շատ աւելի քիչ են ցեղասպանութենէն վերապրողներու նկարահանման հետ կապուած ուսումնասիրութիւնները:

11.12.2009 ՎՐԱՑԱՑՄԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑՆԵՐԸ ՎՐԱՍՏԱՆՈՒՄ
Թամարա Վարդանյան
Վրաստանի ժողովրդագրական կազմի փոփոխության ողջ տրամաբանությունը, հատկապես 19-20-րդ դարերի ընթացքում, ցուցիչն է երկրում իրականացվող ազգային պետության կերտման ինտենսիվ գործընթացների։ Վրաստանը բազմէթնիկ հանրույթից աստիճանական անցում է կատարում դեպի առավելապես միաէթնիկ պետության։ Դեռևս 1983թ. ազգի և ազգայնականության խոշոր տեսաբան Է.Գելները նշել է, որ իդեալական մոդելն այն է, երբ ազգի և պետության սահմանները համընկնում են։ Ըստ տեսաբանի, ազգայնականությունը սկզբունք է, որի նպատակն է հասնել քաղաքական և ազգային միավորումների սահմանների հավասարեցմանը։

02.12.2009 ԳԵՌԼԱՅԻ ՀԱՅԵՐԸ (Անձնական դիտարկումներ, 1997թ.)
Արա Պապյան
1995թ. նոյեմբերից մինչև 1997թ. սեպտեմբեր դիվանագիտական ծառայության մեջ եմ եղել Բուխարեստի Հայաստանի Հանրապետության դեսպանատանը նախ` որպես առաջին քարտուղար, ապա նաև` որպես գործերի ժամանակավոր հավատարմատար (charge d’affaires ad interim): 1997թ. օգոստոսի սկզբին դեսպանությունը տեղեկացվեց, որ հունգարահայերը ցանկություն են հայտնել հանդիպելու ռումինահայ համայնքի ներկայացուցիչների հետ և որպես հանդիպման վայր են առաջարկում Գեռլա քաղաքը: Քաղաքի ընտրությունը պատահական չէր:

30.11.2009 ՎՐԱՑԱՑԱԾ ՀԱՅ ԿԱԹՈԼԻԿՆԵՐ
Արեստակես Սիմավորյան
Տարբեր պատճառներով հայագիտական ուսումնասիրությունների շրջանակից գրեթե դուրս են մնացել վրացացած հայ կաթոլիկները։ Հակառակ պատմական այն իրողությանը, որ ներկայիս հայ կաթոլիկների երկրորդ շերտը Սամցխե-Ջավախք է եկել Արեւմտյան Հայաստանից, վրացական կողմն անընդհատ փորձում է նրանց ներկայացնել որպես «նախկին վրացիներ», ինչը վրացական պատմագիտության պաշտոնական մոտեցումն է դեռ 19-րդ դ. 60-ական թվականներից։

17.11.2009 ԶԻՆՎՈՐԱԿԱՆԻ ԴԵՐԸ ԻՍՐԱՅԵԼՈՒՄ
Կարեն Վերանյան
Հրեության շրջանում զինվորականի կերպարը մշտապես ընկալվել է որպես հրեական պետականության շարունակականության, հրեա ժողովրդի ու նրա ժառանգության պաշտպանության առաջնակարգ երաշխիքներից մեկը։ Հատկապես պետականության բացակայության ժամանակաշրջանում էապես կարեւորվել է հրեա զինվորականի բարոյահոգեւոր բարձր պատրաստվածության հարցը` որպես ազգային ինքնության պահպանման կարեւորագույն բաղադրիչ։

16.11.2009 ՄԱՄԼՈ ՀԱՂՈՐԴԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ
Վահագն Չախալյանը դիմել է Վրաստանի Սահմանադրական դատարան` օտարերկրյա փաստաբանների Վրաստանում փաստաբանական գործունեության իրականացումն արգելող օրենքի փոփոխությունը հակասահմանադրական ճանաչելու հայցով 2009թ. նոյեմբերի 10-ին ջավախքահայ քաղաքական ակտիվիստ Վահագն Չախալյանը դիմել է Վրաստանի սահմանադրական դատարան` օտարերկրյա փաստաբանների Վրաստանում փաստաբանական գործունեություն իրականացումն արգելող օրենքի փոփոխությունը հակասահմանադրական ճանաչելու հայցով:

11.11.2009 ՔԱՂԱՔԱԿՐԹՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԵՐԿԽՈՍՈՒԹՅՈՒՆԸ՝ ԱԶԳԱՅԻՆ ԵՎ ՀԱՄԱՇԽԱՐՀԱՅԻՆ ՄՇԱԿՈՒԹԱՅԻՆ ԱՐԺԵՔՆԵՐԻ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ԵՐԱՇԽԻՔ
Էդուարդ Լ.Դանիելյան
Քաղաքական, տնտեսական և հոգևոր-մշակութային հասկացությունների հանգուցակետում՝ փիլիսոփայության ընդհանուր համակարգում, մարդկության պատմության հիմնական դարաշրջանների առումով քաղաքակրթություն տերմինը գիտական շրջանառության մեջ է դրվել 18-րդ դարից։ Քաղաքակրթություն հասկացության հիմնական տարրերի ուսումնասիրությունը հնարավոր է դարձնում անդրադարձ կատարել քաղաքակրթությունների երկխոսությանն արդի համաշխարհային միտումների համատեքստում։

10.11.2009 ԻՍՐԱՅԵԼԻ ՄՐՑՈՒՆԱԿՈՒԹՅՈՒՆԸ ԵՎ ԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԴԵՐԸ
Հարություն Մարության
Փոքր տարածք և սահմանափակ բնական ու ֆինանսական ռեսուրսներ ունեցող Իսրայել պետությունը, որը նաև շարունակական ռազմական հակամարտության մեջ է իր հարևանների մի մասի հետ, ստիպված է անընդհատ որոնել ոչ ստանդարտ՝ ստեղծագործական լուծումներ երկրի առաջընթացի ապահովման համար։ Եվ այստեղ Իսրայելին օգնության է գալիս գիտությունը, մասնավորապես՝ բարձր տեխնոլոգիաների բնագավառում գրանցվող հաջողությունները։ Ընդ որում՝ դրանք տեղ են գտնում ռազմական արդյունաբերությունից և համալսարանական ու այլ հետազոտական կենտրոններից դուրս։

02.11.2009 ՎՐԱՍՏԱՆԻ ՎԵՐԱՔՆՆԻՉ ԴԱՏԱՐԱՆԸ ԱՆՓՈՓՈԽ Է ԹՈՂԵԼ ՋԱՎԱԽՔԱՀԱՅ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ ԱԿՏԻՎԻՍՏ ՎԱՀԱԳՆ ՉԱԽԱԼՅԱՆԻ ԴԱՏԱՎՃԻՌԸ
2009թ. հոկտեմբերի 30-ին Վրաստանի վերաքննիչ դատարանում կայացավ ջավախքահայ քաղաքական ակտիվիստ Վահագն Չախալյանի, նրա հոր եւ կրտսեր եղբոր դատավճռի բողոքարկման գործով վերջին դատալսումը: Նիստի ընթացքում Վերաքննիչ դատարանը լսեց Չախալյանների փաստաբաններ` Ստեփան Ոսկանյանի եւ Նինո Անդրիաշվիլիի պաշտպանական ճառերը, այնուհետեւ խորհրդակցական սենյակում կարճ ժամանակ /15-20 րոպե/ անցկացնելուց հետո հրատարակեց իր որոշումը, որով անփոփոխ թողեց Վահագն, Ռուբեն եւ Արմեն Չախալյանների նկատմամբ Ախալցխայի առաջին ատյանի դատարանի կողմից ընդունված դատավճիռը:

30.10.2009 ՄԱՄԼՈ ՀԱՂՈՐԴԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ
Եվրամիությունը հետեւում է ջավախքահայ քաղաքական ակտիվիստ Վահագն Չախալյանի դատավարությանը. Եվրամիության Արտաքին հարաբերությունների հանձնակատար Բենիտա Ֆեռերո-Վալդների պատասխան նամակը Եվրախորհրդարանի պատգամավոր Սիլվի Գիյոմին 28 հոկտեմբերի 2009թ. Եվրոպայի խորհրդարանի պատգամավոր տիկին Սիլվի Գիյոմը սեպտեմբերի 15-ին դիմել էր նամակով Եվրամիության Արտաքին հարաբերությունների եւ Եվրոպական հարեւանության քաղաքականության հարցերով հանձնակատար տիկին Բենիտա Ֆեռերո-Վալդներին` Եվրամիության համապատասխան մարմինների ուշադրությունը հրավիրելով ջավախքահայ քաղաքական ակտիվիստ Վահագն Չախալյանի գործի շուրջ ընթացող զարգացումներին:

29.10.2009 ՏԵՂԱՆՈՒՆՆԵՐԻ ԹՈՒՐՔԱՑՈՒՄԸ ՀԱՆՐԱՊԵՏԱԿԱՆ ԹՈՒՐՔԻԱՅՈՒՄ
Ռուբեն Մելքոնյան
Վերլուծելով Թուրքիայի Հանրապետության ներքին քաղաքականության որոշակի դրսեւորումներ` կարող ենք նշել, որ դրանք, մեծ մասամբ, կրում են համատարած թուրքացման բնույթ: Նորաստեղծ Թուրքիայում տեղի էին ունենում տարատեսակ գործընթացներ, որոնք միտված էին միատարր թուրքական պետության ստեղծմանը։ Այս գործընթացը անխուսափելիորեն պետք է անդրադառնար նաեւ տեղանուններին, քանի որ Օսմանյան կայսրության տարածքում բազմաթիվ էին բնիկ ժողովուրդների լեզուներով անվանակոչված վայրերը, որոնք ուղղակի ապացույցն էին նրանց ներկայության։

27.10.2009 ԱՄՆ-Ի ԵՎ ԿԱՆԱԴԱՅԻ ՀԱՅ ԿԱԹՈԼԻԿ ՀԱՄԱՅՆՔՆԵՐԸ
Արեստակես Սիմավորյան
Ներկայումս ԱՄՆ-ում հաշվվող մեկ միլիոնից ավելի հայության մաս են կազմում նաեւ երեսունհինգ հազար հայ կաթոլիկները։ 19-րդ դարի սկզբին աշխատանք փնտրելու նպատակով Արեւմտյան Հայաստանից ԱՄՆ է գաղթել Օսմանյան կայսրությունում ապրող հայ կաթոլիկների մի հատված՝ հիմնականում Էրզրումի գյուղերից, Կ.Պոլսից, Մարդինից եւ այլ վայրերից։ Նույն դարի վերջին այստեղ են հաստատվում նաեւ համիդյան ջարդերից մազապուրծ հայերը, որոնք կենտրոնանում են մի շարք քաղաքներում, մասնավորապես՝ Նյու Յորքում։

21.10.2009 ՋԱՎԱԽՔԻ ՀԱՅ ԿԱԹՈԼԻԿ ՀԱՄԱՅՆՔԻ ՀՈԳԵՎՈՐ–ԵԿԵՂԵՑԱԿԱՆ ԽՆԴԻՐՆԵՐԻ ՇՈՒՐՋ
Արեստակես Սիմավորյան
Երբեմն հայության դավանանքային (կաթոլիկ, բողոքական, առաքելական և այլ) հատվածներում միմյանց ընկալելու որոշակի խնդիրներ են առաջանում, հատկապես այն ժամանակ, երբ կրոնական և ազգային պատկանելություն եզրերը չեն առանձնացվում։ Նման խնդիրների ականատես ենք լինում Ջավախքի կաթոլիկ և առաքելական հայերի մոտ, որոնք թեև թույլ են արտահայտված, այդուհանդերձ, արմատապես վերացած չեն։

02.10.2009 ԱՐԵՎՄՏՅԱՆ ՎՐԱՍՏԱՆԻ ԿԱԹՈԼԻԿՆԵՐԻ ԵՊԻՍԿՈՊՈՍԱԿԱՆ ԱՌԱՋՆՈՐԴԱԿԱՆ ՏԵՂԱՊԱՀ ՊԱԴՐԵ ԲՐԱԳԱՆՏԻՆԻՆ` ԿՐՈՆԱԿԱՆ ՓՈՔՐԱՄԱՍՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԻՐԱՎՈՒՆՔՆԵՐԻ ԽԱԽՏՄԱՆ ՄԱՍԻՆ
14 տարի առաջ Վրաստանից Վատիկան ուղարկվեց մի նամակ. կաթոլիկ հոտը հովվի կարիք ուներ։ Պադրե Գաբրիել Բրագանտինին առանց տատանվելու ընդունեց Վրաստան մեկնելու առաջարկը։ Առաքելության գլխավոր նպատակը ձեւակերպված էր այսպես. կաթոլիկ եկեղեցիներում ժամերգությունը պետք է լինի հռոմեակաթոլիկական։

17.09.2009 ՄԱՄԼՈ ՀԱՂՈՐԴԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ Եվրախորհրդարանի պատգամավոր Սիլվի Գիյոմը Եվրամիության Արտաքին հարաբերությունների հանձնակատար տիկին Բենիտա Ֆեռերո-Վալդների ուշադրությունն է հրավիրել ջավախքահայ քաղաքական ակտիվիստ Վահագն Չախալյանի գործի նկատմամբ
16 սեպտեմբերի 2009թ. Եվրոպայի խորհրդարանի պատգամավոր տիկին Սիլվի Գիյոմը սեպտեմբերի 15-ին նամակով դիմել է Եվրամիության Արտաքին հարաբերությունների եւ Եվրոպական հարեւանության քաղաքականության հարցերով հանձնակատար տիկին Բենիտա Ֆեռերո-Վալդներին`ուշադրություն հրավիրելով Եվրամիության համապատասխան մարմիններին ջավախքահայ քաղաքական ակտիվիստ Վահագն Չախալյանի գործի շուրջ ընթացող զարգացումներին:

08.09.2009 «ԵՎՐԱՏԵՍԻԼ». ԱԴՐԲԵՋԱՆԸ ՀՐԱԺԱՐՎՈՒՄ Է ԻՐ ԱՐԱՐՔԻՑ
Դժվարին կացության մեջ հայտնված կառավարությունը հավատացնում է, որ Հայաստանի օգտին տրված ձայների հետ կապված հարցաքննությունը սխալմունք է եղել:  
Ադրբեջանական կառավարությունում նշում են, որ անվտանգության ծառայությունների կողմից «Եվրատեսիլ» երաժշտական մրցույթի ժամանակ Հայաստանի օգտին քվեարկած անձանց հարցաքննությունը «մեկ պաշտոնյայի թույլ տված սխալ էր», սակայն մեկնաբանների կարծիքով` այն ստորացուցիչ էր ողջ երկրի համար:

07.09.2009 ՄԵՐ ԳՈՅՈՒԹՅԱՆ ՓԻԼԻՍՈՓԱՅՈՒԹՅՈՒՆԸ
Համաշխարհային մտքի առումով բոլոր ժամանակներում մարդու և մարդկության գերխնդիրը եղել է և կլինի մարդու հոգևոր-մարդկային և նյութական-կենսաբանական տեսակի մեկնաբանումը: Նախնադարից մինչ այսօր մարդը զարգացում է ապրել, երբ մարդու կենսաբանական կամ մարդաբանական տեսակը համերաշխվել են, զիջել միմյանց: Այսինքն` կատարվել է երկու տեսակների Ես-ի գիտակցության պրակտիկ հարցադրում, որը հավասար պայմանների դեպքում մարդուն տարել է զարգացման, օրինակ՝ Ադամի և Եվայի պատմությունը: Մարդու Ես-ի երկու տեսակների հավասար պայմանները մարդուն տարել են զարգացման, իսկ մարդաբանական Ես-ի նվազագույն ավելիի դեպքում ինքնազարգացման, ինքնանախագծման` ապահովելով հարատևում:

04.09.2009 ՄԱՄԼՈ ՀԱՂՈՐԴԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ «Երկիր» միությունը ողջունում է ՀՀ նախագահի անդրադարձը վիրահայության եւ ջավախքահայության խնդիրներին
02 սեպտեմբերի 2009թ. 2009թ. սեպտեմբերի 1-ին ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանը, ԱԳՆ կենտրոնական ապարատի եւ Հայաստանի դիվանագիտական ներկայացուցչությունների ու հյուպատոսական հիմնարկների ղեկավարների հավաքին իր խոսքում, անդրադարձ է կատարել վիրահայությանն ու ջավախքահայությանը հուզող խնդիրներին, ասելով, մասնավորապես, հետեւյալը. «Մենք պետք է լուրջ ջանքեր գործադրենք վիրահայությանը հնարավոր աջակցություն ցույց տալու համար:

31.07.2009 ՄԱՄԼՈ ՀԱՂՈՐԴԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ Վրաստանի վերաքաննիչ դատարանում կայացավ ջավախքահայ քաղաքական ակտիվիստ Վահագն Չախալյանի դատավճռի բողոքարկման առաջին դատալսումը
2009թ. հուլիսի 22-ին Թբիլիսիի քրեական գործերով վերաքննիչ դատարանում կայացավ ջավախքահայ քաղաքական ակտիվիստ Վահագն Չախալյանի, նրա հոր եւ կրտսեր եղբոր գործի բողոքարկման առաջին դատալսումը: Դատալսմանը ներկա «Երկիր» միության դիտորդները արձանագրեցին հետեւյալ հիմնական խախտումները. Դատարանի նախագահ` տկն Թամարա Ալանիան խիստ կողմնակալ վերաբերմունք էր դրսեւորում Վահագն Չախալյանի նկատմամբ, ջավախքահայ քաղաքական ակտիվիստին ուղղված իր հարցերով ակնհայտորեն ցույց տալով, որ իր համար Վահագն Չախալյանի մեղավոր լինելն արդեն իսկ ապացուցված է:

28.07.2009 ՀԱՆՐԱՅԻՆ ԳԻՏԱԿՑՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱԳԾՈՒՄԸ. ԻՇԽԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ԷԼԻՏԱ
Իգոր Բաղիրյան
Փորձագետներն առանձնացնում են էլիտայի երկու հիմնական հատկանիշ. իմաստի գեներացիա, արտադրություն, հասարակայնորեն նշանակալի իշխանական որոշումների վրա ազդելու ընդունակություն: Այս մոտեցման համաձայն, կուսակցությունների ինստիտուտին, որոնք դիտարկվում են որպես էլիտար խմբավորումների կազմակերպական-իրավական կազմավորում, ներկայացվում են գաղափարախոսության առկայության որոշակի պահանջներ և իշխանության ձգտում:

18.07.2009 ՋԱՎԱԽՔԸ ՎՐԱՑԱԿԱՆ ՏԵՂԵԿԱՏՎՈՒԹՅԱՆ ԼՈՒՅՍԻ ՆԵՐՔՈ
Վահրամ Հովյան
Հայաստանի հյուսիսային սահմաններին հարակից, հայահոծ բնակչությամբ Ջավախքի շուրջ այսօր տեղի են ունենում նաև տեղեկատվական գործընթացներ: Տեղեկատվության և քարոզչության միջոցով Ջավախքի հիմնախնդիրներով շահագրգիռ կողմերը փորձում են մի կողմից արտահայտել իրենց դիրքորոշումներն այդ խնդիրների նկատմամբ, իսկ մյուս կողմից` ձևավորել համապատասխան տրամադրություններ թե՛ սեփական հասարակությունների, թե՛ միջազգային հանրության շրջանում:

15.07.2009 ՄԵԿԵՆԱՍԸ. ԳԱԼՈՒՍՏ ԳՅՈՒԼԲԵՆԿՅԱՆ ՀԻՄՆԱՐԿՈՒԹՅՈՒՆ
Հասարակական ընդհանուր մթնոլորտով է նաեւ պայմանավորված արվեստի, մշակույթի զարգացումը, որին բոլոր ժամանակներում էլ նպաստել եւ շարունակում են նպաստել առանձին անհատների ուշադրությունն ու բարեգործությունը: Ամենասուղ ժամանակն անգամ ի հայտ է բերում իր նվիրյալներին, ինչպես ստեղծող-ստեղծաբանողների, նաեւ այդ արժեքները գնահատող-պահպանողների: Այս առումով մարդկության պատմության անգերազանցելի օրինակը իտալական վերածննդի մի ժամանակահատված էր, երբ Ֆլորենցիայիցՙ հոգածությամբ Մեդիչի ընտանիքի բարեխնամ ձեռքի, ծաղկում ապրեց մի անբողջ մշակույթ` անգերազանցելի արժեքներ թողնելով մեզ:

09.07.2009 ԹՈՒՐՔԻԱՅԻ ՀԱՅՈՒԹՅԱՆ ԽՆԴԻՐՆԵՐԻ ՇՈՒՐՋ
Ռուբեն Մելքոնյան
Հայտնի է, որ Հայությանը ներսից պառակտող ամենավտանգավոր երևույթներից են փոխադարձ անհանդուրժողականությունը, միմյանց հանդեպ խորթության արգահատելի «սովորույթը», որը ժամանակ առ ժամանակ ավելի ցայտուն է զգացվում: Այս երևույթի անքակտելի մասն են կազմում Հայության բաժանումներն ըստ ծագման, բնակության վայրի, դավանանքային, կրոնական, կուսակցական պատկանելության: Աշխարհասփյուռ Հայության տարբեր հատվածներում այս ամենն ունի ինչպես ընդհանրություններ, այնպես էլ յուրահատկություններ` ըստ միջավայրի և հանգամանքների:

26.06.2009 ԽՈՐԵՆԱՑԻԱԳԻՏԱԿԱՆ ՆԵՐԴՐՈՒՄ ՀԱՅԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ԱՍՊԱՐԵԶՈՒՄ
Էդուարդ Դանիելյան
Տեղեկատվական անվտանգության գաղափարական գործոնները` հիմնված պատմագիտական և փիլիսոփայական, աստվածաբանական և լեզվաբանական, տնտեսական և իրավաբանական, հոգեբանական և ռազմական գիտությունների վրա, պետական կառավարման, քաղաքագիտական և դիվանագիտական ոլորտների մտավոր ներուժն են: Հայոց պետականության արդի փուլում պետության կենսունակության կարևորագույն գաղափարական գործոններից է գիտական մակարդակով ազգային անվտանգության խնդիրների վերլուծությունը:

24.06.2009 ՄԱՄԼՈ ՀԱՂՈՐԴԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ «Երկիր» միության հայտարարությունը ջավախքահայության իրավունքների ոտնահարման քաղաքականության նոր դրսեւորումների վերաբերյալ
Վրացական իշխանությունների կողմից տարվող ջավախքահայության իրավունքների ոտնահարման հետեւողական քաղաքականությունը վերջին շրջանում ստացել է նոր` ավելի բիրտ եւ բացահայտ դրսեւորումներ: Այսպես` Վրաստանի անվտանգության ծառայություն են կանչվել եւ հարցաքննվել վերապատրաստման ծրագրի շրջանակներում Հայաստան մեկնել պատրաստվող ջավախքահայ ուսուցիչները:

23.06.2009 ԻՐԱՆԱՀԱՅ ՀԱՄԱՅՆՔ. ՏԵՂԵԿԱՏՎԱԿԱՆ ԴԱՇՏԻ ԱՌԱՆՁՆԱՀԱՏԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ
Թամարա Վարդանյան
Իրանահայ տեղեկատվական դաշտն ունի իր որոշ առանձնահատկությունները։ Դրանցից ամենահիմնականն այն է, որ Իրանում հայ տպագիր մամուլը վերահսկողության է ենթարկվում Կրոնական փոքրամասնությունների հարցերի գրասենյակի կողմից։ Գրասենյակը, որը գործում է արդեն մոտ 28 տարի, վերահսկում է սահմանադրական օրենքով ճանաչված կրոնական փոքրամասնությունների, այսինքն՝ քրիստոնյաների, զրադաշտականների և հրեաների, գեղարվեստական, մշակութային, քարոզչական, մամուլի և կրոնական աշխատանքները։ Այսպիսով, կրոնական փոքրամասնությունների աշխատանքների մոտ 90%-ը գտնվում են այս գրասենյակի պարտականությունների շրջանակում։

18.06.2009 ՋԱՎԱԽՔՈՒՄ ՇԱՐՈՒՆԱԿՈՒՄ Է ԻՇԽԵԼ ՎԱԽԻ, ՀԱԼԱԾԱՆՔԻ ԵՎ ՈՐՈՇ ՊԱՇՏՈՆՅԱՆԵՐԻ ԱՆՊԱՏԺԵԼԻՈՒԹՅԱՆ ՄԹՆՈԼՈՐՏԸ, ՄԻՆՉԴԵՌ ՊԵՏՔ Է ՄԻԱՎՈՐՎԵԼ ՍԵՓԱԿԱՆ ԻՐԱՎՈՒՆՔՆԵՐԸ ՊԱՇՏՊԱՆԵԼՈՒ ՀԱՄԱՐ «Երկիր» միության խորհրդի նախագահ Սեւակ Արծրունու hարցազրույցը «Ազգ» օրաթերթին
2009-ի ապրիլի 7-ին ջավախահայ քաղաքական ակտիվիստ Վահագն Չախալյանի նկատմամբ սահմանված դատավճռից անցել է շուրջ երկու ամիս: Այդ ընթացքում Ֆրանսիայի հայ համայնքը երկու ցույց է կազմակերպել ի պաշտպանություն Վահագն Չախալյանի, Շվեյցարիայի հայ համայնքի ներկայացուցիչները հանդիպել են երկրում Վրաստանի դեսպանի հետ, Մարդու իրավունքների միջազգային ֆեդերացիա (FIDH) հեղինակավոր իրավապաշտպան կազմակերպությունը հանդես է եկել Վահագն Չախալյանի դատավարությունը դատապարտող հայտարարությամբ:

17.06.2009 ԳՈԹԱԿԱ՞Ն, ԹԵ ՀԱՅ-ԳՈԹԱԿԱՆ ՃԱՐՏԱՐԱՊԵՏԱԿԱՆ ՈՃ
Որքան էլ խոսվի ու գրվի ժամանակակից աշխարհի գլոբալացման մասին, միևնույն է, ժամանակի ընթացքում համաշխարհային քաղաքակրթական արժեքներ դարձող երևույթները ծնվում են ազգային հենք ունեցող, լոկալ քաղաքակրթություններից։ Հայ ժողովուրդը այն ժողովուրդներից է, ում ստեղծած արժեքների որոշ մասը է և հավակնում է դասվել համաշխարհային քաղաքակրթական արժեքների ցանկում։ Դրանց թվում իր հաստատուն տեղն ունի հայկական ճարտարապետությունը, որն իրավամբ տեղ է գրավում դասական ճարտարապետությունների շարքում։ Դրա դրսևորումներից մեկն էլ այն է, որ հայ իրականության մեջ ստեղծված ճարտարապետական որոշ ոճեր ոչ միայն խիստ որոշակի ազդեցությունն են գործել հետագայում ձևավորված և համաշխարհային տարածում ձեռք բերած ոճերի և ուղղությունների վրա, այլև «արտահանվել» են և դարձել են այդպիսիք։

08.06.2009 «ԴԵՐՍԻՄՈՒՄ ՄԻ ՇԱՐՔ ԳՅՈՒՂԵՐԻ, ՍՐԲԱՎԱՅՐԵՐԻ ԱՆՈՒՆՆԵՐԸ ՀԱՅԵՐԵՆ ԵՆ»
Դերսիմցի զազա երաժիշտ Միքայել Ասլանը շրջանի երաժշտական ժառանգության կրողներից ու շարունակողներից է: Նրա երգացանկում բավական մեծ թիվ են կազմում Դերսիմի հայկական մեղեդիները եւ երգերը: Ներկայիս Թուրքիայի տարբեր վայրերում ցաքուցրիվ պահպանված հայկական մշակութային շերտերի, այդ թվում եւ երգերի հավաքումն ու պահպանումը, անշուշտ, մեծ կարեւորություն ունեն: Այդ առումով, ինչպես համշենահայ Հիքմեթ Աքչիչեքի, այնպես էլ դերսիմցի Միքայել Ասլանի կատարած աշխատանքներն արժանի են հատուկ ուշադրության: Արդեն մի քանի տարի նա իր համախոհների հետ աշխատում է «Դերսիմի հայկական ժողովրդական երգերը» նախագծի վրա:

02.06.2009 ԻՍՐԱՅԵԼԻ ԿՐԹԱԿԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԸ. ԸՆԴՀԱՆՐԱԿԱՆ ՊԱՏԿԵՐ
Հարություն Մարության
Իսրայելում քիչ կան այնպիսի թեմաներ, որոնք, չառնչվելով հանդերձ երկրի պաշտպանության խնդիրներին, այնքան են քաղաքականացված, որքան որ կրթական համակարգն է։ Իսրայելի պատմության մեջ եղել են անգամ դեպքեր, որ կառավարությունը հրաժարական է տվել հենց միայն կրթական քաղաքականության հարցերում անհամաձայնությունների առկայության պատճառով։ Հայության պարագայում համահայկական կրթական խնդիրներ դնելն ու դրանց լուծելու ուղիներ գտնելը բավական բարդ հարց է` պայմանավորված, թերևս առաջին հերթին, Հայության տարբեր հատվածների տարբեր պետական կազմավորումներում գտնվելու հանգամանքով։

27.05.2009 ԷՖԵԿՏԻՎ ՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՍՏԵՂԾՄԱՆ ՀԱՅԵՑԱԿԱՐԳԸ ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ
Իգոր Բաղիրյան
«Մարդկանց անհրաժեշտ են ոչ թե ապրանքներ (ընդհանրացնելով՝ կազմակերպություններ, ինստիտուտներ), այլ այն գործառույթները, որոնք դրանք կատարում են։ Ֆիլիպ Կոտլեր, մարքեթինգի առաջատար տեսաբան 1. Գլոբալիզացիոն զարգացման արդի փուլով պայմանավորված պահանջներ Էֆեկտիվ պետության մոդելին Եթե մտովի հարցում անցկացնենք «Վերջին 40-50 տարիներն ընդգրկող ժամանակաշրջանի առավել հատկանշական բնութագրերը» թեմայով, ապա հաստատ առաջատար տեղը կզբաղեցնի Քաոսի խորացումը՝ հոգեբանական, քաղաքական, տնտեսական և էկոլոգիական սպառնալիքների աճով արտահայտված։

21.05.2009 ԱԽԱԼՔԱԼԱՔԻ ԵՎ ՆԻՆՈԾՄԻՆԴԱՅԻ ՀԱՅ ԿԱԹՈԼԻԿ ՀԱՄԱՅՆՔՆԵՐԻ ԽՆԴԻՐՆԵՐԸ
Արեստակես Սիմավորյան
Այսօր գիտական, փորձագիտական հանրույթում բավականին շատ է խոսվում և լուսաբանվում այլ կրոնի ու դավանանքի հարող հայության հատվածների մասին։ Թերևս կարելի է հաստատակամորեն պնդել, որ առաքելադավան հայերից հետո, ամենակենսունակ կրոնական համայնքը հայ կաթոլիկականն է, որը մշտապես հայությանը ներկայացել է մի քանի հարյուրամյակ՝ ազգային մեծ գործ կատարած Մխիթարյան միաբանության տեսքով։ Ինչու՞ ենք հատկապես այսօր փորձում համախմբված և միասնական տեսնել այս համայնքը։

19.05.2009 ՀԱՅԱՍՏԱՆԸ ԵՎ ՀԱՅԵՐԸ
Ներկայացնում ենք “The National Geographic Magazine” ամսագրի 1915թ. հոկտեմբերի համարում տեղ գտած Հեսթեր Դոնալդսոն Ջենքինսի «Հայաստանը և հայերը» հոդվածը

08.05.2009 ՀԱՅԵՐՆ ԱՄՆ-ՈՒՄ (ՖՐԵԶՆՈՅԻ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱՍԻՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԿԵՆՏՐՈՆԻ ՕՐԻՆԱԿՈՎ)
Տիգրան Ղանալանյան
Հայերը ԱՄՆ-ում հայտնվել են դեռևս 17-րդ դարի առաջին կեսին, սակայն ԱՄՆ հայ համայնքը ձևավորվել է 19-րդ դ. 70-ական թթ. վերջին։ Հայերը զանգվածաբար ԱՄՆ են գաղթել 1890-ական թթ. Օսմանյան կայսրությունից սուլթան Աբդուլ Համիդ 2-րդի կազմակերպած հայկական կոտորածների հետևանքով։

06.05.2009 ԼԵԶՎԻ ԴԵՐԸ ԻՍՐԱՅԵԼՈՒՄ ԱԶԳԱԿԵՐՏՄԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑՈՒՄ. ՊԱՏՄՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ԱՐԴԻԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ
Հարություն Մարության
Ցանկացած ազգի ազգակերտման գործընթացում անգնահատելի է մայրենի լեզվի դերը։ Լեզուն ազգի անդամների՝ մեկ ընդհանրության մեջ միավորման կարևորագույն գործոններից է։ Ամեն ազգի կյանքում այդ գործոնի ձևավորումը գործընթաց է իր բազմաթիվ ու բազմապիսի դրսևորումներով։ Պատմության ելևէջների ընթացքում, տարաբնույթ հանգամանքների թելադրանքով կարող է էապես նեղանալ մայրենի լեզվի գործածության շրջանակը, ինչի հետևանքով այն կարող է, օրինակ, գործածական մնալ գերազանցապես միայն հոգևոր (պատմիչներ, եկեղեցու սպասավորներ և այլն) ոլորտում (օրինակ, լատիներենը, գրաբարը և այլն)։

29.04.2009 ՄԱՄԼՈ ՀԱՂՈՐԴԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ «Երկիր» միության նամակը ԵԽԽՎ գարնանային նստաշրջանի պատվիրակներին Ջավախքում ընթացող վերջին զարգացումների կապակցությամբ
Ս.թ. ապրիլի 27-30-ին Ստրասբուրգում ընթանալու էԵվրոպայի Խորհրդի Խորհրդարանական Վեհաժողովի գարնանային նստաշրջանը, որի օրակարգում ընդգրկված է Վրաստանին վերաբերող մի շարք հարցեր: «Երկիր» միությունը ապրիլի 27-ին չորս լեզուներով (հայերեն, ռուսերեն, անգլերեն եւ ֆրանսերեն ) կազմված նամակով դիմել է ԵԽԽՎ պատվիրակներին` ահազանգ հնչեցնելով 2008թ. հուլիսից ի վեր Ջավախքում ընթացող զարգացումների կապակցությամբ:

28.04.2009 ՀԱՅԵՐՆ ԱՄԵՐԻԿՅԱՆ ՎԻՊԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆՈՒՄ
«Աղավնի» օպերացիա» վեպում (1979), որը գրվել է Սառը պատերազմի ամենաթեժ պահին, պատմվում է բրիտանա-ամերիկյան մի գիտնականի՝ Դևիս ՄակԴոնալդի մասին, ով գտել է մարդու երկարակեցությունը պայմանավորող հիմնական կենսաբանական գործոնը։ Վեպի սկզբում ՄակԴոնալդը տոնում է իր հայտնագործությունը Սուխումում (Խորհրդային Աբխազիա) գտնվող լաբորատորիայում, որտեղ նա զբաղվում էր տեղի բնակչության արտասովոր երկարակեցության պատճառները պարզելով։ (Հետաքրքիր ձևով և գուցե մարգարեաբար գրքի հեղինակը ոչ մի անգամ չի հիշատակում Վրաստանը)։

27.04.2009 «ՀԱՅԱՍՏԱՆՆ ԻՆՁ ՕՏԱՐ ՉԹՎԱՑ...» Հարցազրույց Ֆեթհիյե Չեթինի հետ
Ֆեթհիյե Չեթինի անունը վերջին տարիներին բավական հայտնի է դարձել հայ հասարակությանը: Լինելով փաստաբան` նա երկար տարիներ վարում է «Ակոս» թերթի հիմնադիր Հրանտ Դինքի եւ նրա ընտանիքի դատական գործերը: Չեթինը ճանաչում ձեռք բերեց հատկապես այն բանից հետո, երբ հրատարակվեց նրա «Մեծ մայրս» հուշագրական վիպակը, որտեղ փաստերի հիման վրա վերապատմում է տատի` Հերանուշ Կատարյանի կյանքի պատմությունը:

23.04.2009 ՀԱՅ ԸԼԼԱԼ ԹՈՒՐՔԻՈՅ ՄԷՋ...
Տարբեր զգացում մըն է Թուրքիոյ մէջ հայ ըլլալը... Ճիշդ է որ Հրանդ Տինքի սպանութենէն ետք, հազարաւոր մարդիկ պոռացին՝ «Մենք բոլորս հայեր ենք», բայց... կարգ մը շրջանակներ չհասկնալով այս կարգախօսը, որ կը նշանակէր՝ «Բոլորս մարդկային արարածներ ենք», այլ տարողութիւն տուին վէճերու, բայց... Տարբեր զգացում մըն է Թուրքիոյ մէջ հայ ըլլալը... Իրականութիւնը այն է, որ բաւարար չէ բարձրաձայն պոռալ հայ ըլլալու համար... Թուրքիոյ մէջ հայ ըլլալ` կը նշանակէ բարեկամներդ լսել՝ «Մեզի համով թոփիկ մը պատրաստէ, որ ուտենք»:

23.04.2009 ՈԳԵԿՈՉՄԱՆ ԱԿՈՒՆՔՆԵՐՈՒՄ. ԼՐԱՆՈՒՄ Է ԱՊՐԻԼ 24-Ը` ՈՐՊԵՍ ՍԳՈ ԵՎ ՀԻՇԱՏԱԿԻ ՕՐ ՆՇԵԼՈՒ 90-ԱՄՅԱԿԸ
2009 թ. լրանում է ապրիլի 24-ը` որպես Մեծ Եղեռնի զոհերի ոգեկոչման օր նշելու 90-ամյակը: 1919թ. մարտին Հայոց ցեղասպանությունը վերապրած արևմտահայ մի խումբ մտավորականների նախաձեռնությամբ Կ. Պոլսում ստեղծվեց հատուկ հանձնաժողով, որի գլխավոր նպատակը Մեծ Եղեռնի զոհերի չորրորդ տարելիցի կապակցությամբ հիշատակի միջոցառումների կազմակերպումն էր:

16.04.2009 ՀԱՅՈՒԹՅԱՆ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՄԱՆ ՀԱՐՑԵՐ
Գագիկ Տեր-Հարությունյան
Ընթացող «ճգնաժամի» վերաբերյալ լրատվական դաշտում կարելի է հանդիպել հոռետեսական կամ լավատեսական, իսկ երբեմն` անգամ «իրատեսական» կանխատեսումների, որոնք ստացվում են «վատ» եւ «լավ» սցենարների պարզունակ համադրումից։

09.04.2009 ԹՈՒՐՔԻԱՅՈՒՄ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԾԱԳՄԱՆ ԴՐՍԵՎՈՐՈՒՄՆԵՐԻ ՇՈՒՐՋ
Ռուբեն Մելքոնյան
Հայոց ցեղասպանության տարիներին մուսուլմանների առեւանգած հայ կանանց եւ աղջիկների խնդիրը հատկապես վերջին տարիներին հայտնվում է թուրքական գիտական եւ գրական շրջանակների ուշադրության կենտրոնում` իր հետ բերելով ինչպես նորություններ, այնպես էլ հարցականներ: Հատկապես Թուրքիայի արեւելյան շրջաններում, այն է` պատմական Հայաստանի մի շարք վայրերում, բավական հաճախ են հանդիպում մարդիկ, ովքեր պնդում են, թե ունեն հայ նախնիներ: Իսլամացված հայ կանանց խնդիրը դարձել է նաեւ թուրքական ժամանակակից գրականության նյութ, եւ անգամ կարելի է խոսել որոշակի գրական թեմատիկայի սկզբնավորման մասին:

02.04.2009 ԲԱԶՄԱՎԵԿՏՈՐ ԳԼՈԲԱԼԱՑՈՒՄ, ՇԱՐՈՒՆԱԿԱԿԱՆ ՔԱՈՍ ԵՎ ՔԱՂԱՔԱԿՐԹՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԵՐԿԽՈՍՈՒԹՅՈՒՆ
Գագիկ Հարությունյան
Ընթացող համակարգային փոփոխություններն անխուսափելիորեն պետք է հանգեցնեն նաև որոշ արմատացած պատկերացումների վերիմաստավորման։ Դա վերաբերում է, օրինակ, այնպիսի հիմնարար հասկացության, ինչպիսին է գլոբալացումը, որը լայն շրջանառության մեջ է մտել նախորդ դարի վերջին1 և համարվում է աշխարհակարգային իրողությունները բնութագրող գլխավոր եզրերից մեկը։

01.04.2009 ՀԱՅ ԿԱԹՈԼԻԿ ՀԱՄԱՅՆՔՆԵՐՆ ԱՅՍՕՐ
Արեստակես Սիմավորյան
Հավաքական իմաստով աշխարհի տարբեր երկրներում գաղթավայր կազմած առաքելադավան Հայության կողքին այսօր առանձին կրոնական համայնքների կարգավիճակով գոյություն ունեն հայ կաթոլիկների մեծ ու փոքրաթիվ խմբեր։ Ցավոք, այսօր անտեսվում է կամ գրեթե չի խոսվում Հայության՝ բավական մեծ ներուժ ունեցող այս տարադավան համայնքի գործունեության մասին։ Իսկ անտարբերությունը, ինքնաբերաբար, նրանց մեկուսացնում է Հայության ընդհանուր խնդիրներից՝ վերածելով ինքնամփոփ, իր իրավասություններով պարփակված հայ կրոնական համայնքի, որն, անշուշտ, սպառելով իրեն՝ կփոշիանա։

18.03.2009 ԱԶԳԱՅԻՆ ԳԱՂԱՓԱՐԱԽՈՍՈՒԹՅԱՆ ԽՆԴԻՐՆԵՐԻ ՇՈՒՐՋ
Մուշեղ Լալայանի «Ազգային գաղափարախոսության խնդիրների շուրջ» (երկրորդ լրացված և բարեփոխված հրատարակություն) գրքում ներկայացված են հայ ազգային գաղափարախոսության հիմնահարցերը, շարադրված են նրա հիմնական դրույթները։ Քննարկվում են Ազգային գաղափարախոսության իրացման ուղիները և հարակից այլ հարցեր։ (Սույն գրախոսությունը մասնակի կրճատումներով տպագրվել է ՀՀ ԳԱԱ Լրաբեր հասարակական գիտությունների հանդեսի 2008թ. 3-րդ համարում, էջ 245-248)։ Օրավուր փոփոխվող և գլոբալացվող աշխարհում միտումնավոր կամ ակամա անտեսվում, մոռացության են տրվում կամ այլակերպվում են մի շարք արժեքներ ու արժեհամակարգեր։

17.03.2009 ԹՈՒՐՔ-ԱԴՐԲԵՋԱՆԱԿԱՆ ԿԻՆՈՔԱՐՈԶՉՈՒԹՅՈՒՆԸ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԴԵՄ ԵՎ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀՆԱՐԱՎՈՐ ՊԱՏԱՍԽԱՆԸ
Զոհրապ Եգանյան
Ժամանակակից աշխարհի անբաժան մասը դարձած տեղեկատվական տեխնոլոգիաների արագ զարգացումը և քարոզչական նյութերի փաստացի հասանելիությունը գրեթե յուրաքանչյուրին շատ ավելի պատասխանատու և դժվար է դարձնում սեփական երկրի շահերի պաշտպանությունը ռազմաճակատի տեղեկատվական հատվածում: Հայ ժողովրդի պատմության կեղծումների դեմ ուղղված քաղաքականությունն առավել ինտենսիվ դրսևորվում է Թուրքիայի և Ադրբեջանի պարագայում, քանզի վերջիններս ամեն գնով փորձում են ապատեղեկատվություն տարածել համաշխարհային հանրության շրջանում հայ ազգի պատմության և անցյալի սոսկալի ու նաև հերոսական էջերի լուսաբանման մասով։

09.03.2009 ՍԻՐԻԱՀԱՅՈՒԹՅԱՆ ԽՆԴԻՐՆԵՐ. ԴԱՄԱՍԿՈՍԻ ՀԱՅ ՀԱՄԱՅՆՔԸ
Արաքս Փաշայան
Հայերը Սիրիայում բնակություն են հաստատել հնագույն ժամանակներից ի վեր։ Տարածաշրջանի հետ Հայաստանն ունեցել է պատմամշակութային դարավոր կապեր: Սիրիահայ համայնքը մեծապես համալրվել է 1915թ. Հայոց ցեղասպանությունից մազապուրծ գաղթականներով, ապա` Կիլիկիայից փախստական հայերով։ Ներկայումս Սիրիայի հայերի թիվը 65-70 հազարի շրջանակներում է. հայաշատ համայնքներ կան Հալեպում, Կամիշլիում, Դամասկոսում, Լաթաքիայում, Քեսապում։

05.03.2009 «ՀՈԳԻՆԵՐԻ ԱՃՈՒՐԴ» ԿԱՄ «ՃՇՄԱՐՏՈՒԹՅԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆ»
1918թ. Նյու Յորքում անգլերեն լեզվով լույս տեսավ Հայոց ցեղասպանության ականատեսի առաջին փաստավավերագրական հուշագրություններից մեկը` «Հոշոտված Հայաստան» խորագրով, որում հեղինակը` ցեղասպանությունը վերապրած չմշկածագցի Արշալույս (Ավրորա) Մարտիկանյանը, պատմում է բռնագաղթի ճանապարհի իր սարսափները:

02.03.2009 «ԱՅԹՄԱՏՈՎԸ ԵՎ ԱՐԴԻԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ»
Փետրվարի 26-27-ին ԱՊՀ Հումանիտար համագործակցության միջպետական հիմնադրամի (ՀՀՄՀ) հովանու ներքո Բիշքեկում «Այթմատովը և արդիականությունը» խորագրով Միջազգային հումանիտար համաժողով տեղի ունեցավ, որը նվիրված էր համաշխարհային գրականության դասականի 80-ամյակին և ամփոփում էր ԱՊՀ երկրներում Գրականության և ընթարցանության տարվա արդյունքները։ Համաժողովին մասնակցեցին հարյուրից ավելի պետական և հասարակական գործիչներ, փորձագետներ, գիտության, մշակույթի, արվեստի և կրթության ներկայացուցիչներ Հայաստանից, Ռուսաստանից, Բելառուսից, Ղազախստանից, Ղրղըզստանից, Ուզբեկստանից, Ուկրաինայից, Ադրբեջանից և Թուրքիայից։ Ինչպես նշեց Ղրղըզստանի փոխվարչապետ Ուխթոմխան Աբդուլաևան, «համաժողովի գլխավոր նպատակն ապագայի համար հիմնական հանձնարարականների մշակումն էր»։

02.03.2009 ՖՐԱՆՍԻԱՆ ՉԻ ՈՏՆԱՀԱՐՈՒՄ ՄԱՐԴՈՒ ԻՐԱՎՈՒՆՔՆԵՐԻ ԵՎ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԱԶԱՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ԵՎՐՈՊԱԿԱՆ ԿՈՆՎԵՆՑԻԱՆ
Արիս Ղազինյան
Ներկայում Հայաստանի խորհրդարանը քննարկում է «Խղճի և կրոնական կազմակերպությունների ազատության մասին» օրենքի փոփոխությունների փաթեթը։ Օրենքն ընդունվել է 18 տարի առաջ և վերանայվել 2001թ.։ Այսպիսով, 2005թ. նոյեմբերին ընդունված սահմանադրական փոփոխություններից հետո այս կարևորագույն օրենքը գործնականում չի «ճշգրտվել», ինչի արդյունքում դրա առանձին դրույթներ արդեն չէին համապատասխանում բարեփոխված Սահմանադրության որոշ կետերի։ «Կատարյալ ներդաշնակության հասնելու» անհրաժեշտության ֆոնին է հենց (պաշտոնապես) պատճառաբանվում հայ խորհրդարանականների անդրադարձը սույն թեմային։

27.02.2009 «ՄԵՐ ՀԱՂԹԱՆԱԿՆԵՐԸ» ՝ ՄԵՐ ՀՊԱՐՏՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ԱՐԺԱՆԱՊԱՏՎՈՒԹՅԱՆ ՏԱՐԵԳԻՐՔԸ
Խաչատուր Դադայան
Ցեղասպանություններ, ջարդեր, կոտորածներ, բռնի տեղահանումներ, պատմական հայրենիքի ու տարածքների կորուստ... Այս ամենի մասին այնքան է գրվել, հարկի ու անհարկի խոսվել, ներարկվել յուրաքանչյուր հայի մեջ, որ վերածվել է ազգային բարդույթի: Ասես Արարիչը մեզ ստեղծել է որպես աշխարհի նահատակ-ժողովուրդ: Ավելորդ է ասել, որ ներկայիս տեղեկատվական պատերազմների օրավուր ահագնացող ժամանակներում ազգային բարդույթը դիտավորյալ, միտումնավոր խորացվում է՝ նպատակ ունենալով մեզ դարձնել նկուն, օտարի կամքին հլու-հնազանդ հաճկատար:

26.02.2009 ՀԱՐՅՈՒՐՅԱԿԻ ՄԻԱԿ ՀԱՅԸ
Ռուսաստանի Դաշնության նախագահի պաշտոնական կայքէջում զետեղվել է Դ.Մեդվեդևի տնօրինության ներքո գտնվող կառավարչական կադրերի պահուստի «առաջին հարյուրյակի» ցանկը։ Այդտեղ ընդգրկված են պետական իշխանության դաշնային մարմինների 36, իշխանության տարածաշրջանային մարմինների 23, բիզնեսի 32 և գիտության, կրթության, հասարակական կազմակերպությունների 9 ներկայացուցիչներ։ Հարյուրյակում կա մեկ հայ բիզնեսի ոլորտից՝ Ռուսաստանի խոշորագույն «Ինտուրիստ» զբոսաշրջային ընկերության նախագահ Ալեքսանդր Բորիսի Հարությունովը։

09.02.2009 ԹՈՒՐՔԻԱՅԻ ՀԱՅՈՒԹՅԱՆ ՓՈԽԱԴԱՐՁ ԸՆԿԱԼՄԱՆ ՀԱՐՑԻ ՇՈՒՐՋ
Ռուբեն Մելքոնյան
Հայության տարբեր խմբերի փոխադարձ ընկալման խնդիրն այսօր վերստին կարեւորություն է ձեռք բերում` այս անգամ կապված Թուրքիայի հայության հետ։ Հայաստանյան գիտական-վերլուծական շրջանակներում Թուրքիայում բռնի կրոնափոխված (իսլամացված) հայության հարցը սկսել է ակտիվանալ վերջերս։ Տասնամյակներով անհայտ, փակ խնդիրը հրապարակ գալով` առաջացնում է ոչ միանշանակ արձագանքներ։

05.02.2009 ՆՈՐ ՈՒՍՈՒՄՆԱՍԻՐՈՒԹՅՈՒՆ «ԳԱԼՈՒՍՏ ԿՅՈՒԼՊԵՆԿՅԱՆ» ՀԻՄՆԱԴՐԱՄԻ ՄԱՍԻՆ
Լույս է տեսել Վահրամ Ղարախանյանի «Գալուստ Կյուլպենկյան» հիմնարկության հայանպաստ գործունեությունը» (Երևան, ԵՊՀ հրատ., 2008, 272 էջ) մենագրությունը։ Գրքում ներկայացված է 50 տարիների ընթացքում (1956-2006թթ.) բարեգործական կազմակերպության՝ Սփյուռքում և Հայաստանում իրականացրած հայանպաստ գործունեությունը։ Հիմնադրամը մեծ ներդրում է ունեցել և ունի գիտության զարգացման, կրթամշակութային օջախների պահպանման, հայկական հոգևոր, առողջապահական հաստատություններին աջակցելու գործում։

29.01.2009 Գ.ԳՈՒԱՐՉ. «ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԿՏԱԿ»
Արթուր Ղուկասյան
Գոնսալո Գուարչի Հայոց ցեղասպանությանը նվիրված երկրորդ՝ «Հայկական կտակ» գիրքը (առաջինի վերնագիրն էր «Հայկական ծառ») կարդալով՝ պարբերաբար Ֆրանց Վերֆելին էի մտաբերում ու հավակնում կարծել, որ իսպանալեզու և ոչ մի գրող չի թափանցել մեր ազգի ինքնության և պատմության մեջ այն աստիճան, որքան վերոհիշյալ հեղինակը: Նկարագրվող ողբերգական իրադարձությունների գլխավոր հերոսն Անրի դը Լատուրն է` հանգամանքների բերումով Կոստանդնուպոլսում հայտնված ֆրանսիացի լրագրողը, հետագայում նաև` նույն երկրի դեսպանատան ներկայացուցիչը:

27.01.2009 -ԲՆԱԿ ԲԱՂԱԴՐՅԱԼՈՎ
Խաչատուր Դադայան
Ինքնության պահպանման, Հայկական աշխարհի ձևավորման ու Հայկական համացանցի կազմավորման ուղղությամբ առաջնահերթ խնդիրներից մեկը Հայության անվանումների և ինքնանվանումների քաոսային խառնաշփոթը կարգի բերելն է։ Գիտակցաբար թե անգիտակցաբար, միամտաբար թե դիտավորյալ՝ հայկական ԶԼՄ-ները և անգամ պատասխանատու պաշտոնյաները շարունակում են գործածել այնպիսի եզր-հասկացություններ, ինչպիսիք են՝ ամերիկահայ, ռուսահայ, ֆրանսահայ, հնդկահայ, վիրահայ և ի շարս։ Սա ոչ միայն չի նպաստում ազգային միարմատ ինքնության գիտակցմանը, այլև պահպանում է Հայության ներսում եղած ժամանակավրեպ, արհեստածին անջրպետները։

19.01.2009 ՄԱՄԼՈ ՀԱՂՈՐԴԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ «Երկիր» հայրենադարձության եւ հիմնավորման հասարակական կազմակերպությունների միություն
«Երկիր» միությունն իր մտահոգությունն է հայտնում Ջավախքում տեղի ունեցող քաղաքական դատավարություններում արձանագրվող խախտումների նկատմամբ որոշ իրավապաշտպան ատյանների կողմից ցուցաբերվող անտարբերության առնչությամբ 2008թ. հուլիսի 17-ից 21-ն ընկած ժամանակահատվածում Վրաստանի Սամցխե-Ջավախքի Ախալքալաք քաղաքում չափազանց մութ եւ տարօրինակ հանգամանքերում տեղի ունեցած դեպքերը, այն է` շրջանի ոստիկանապետի տան հարեւանությամբ պայթյունը եւ ազգությամբ հայ երկու ոստիկանի սպանությունը, վրաց իշխանությունների կողմից օգտագործվեց որպես պատրվակ` «Միասնական Ջավախք» ժողովրդավարական դաշինք» քաղաքական կառույցի եւ անձամբ այդ կառույցի առաջնորդ` Վահագն Չախալյանի նկատմամբ հաշվեհարդար տեսնելու համար:

15.01.2009 «ԺՈՂՈՎՈՒՐԴՆԵՐԻ ՄԱՐԴԸ»՝ ԿԻՍՈՎ ՉԱՓ ՀԱՅ
Խաչատուր Դադայան
Այս հոդվածը հրապարակելուց առաջ խորհել եմՙ իմաստ ունի՞, արդյոք: Ի վերջո որոշեցի, որ այո, իմաստ ունի: Որովհետեւ սա առնվազն հետաքրքրական տեղեկություն է, գիտելիք: Բացի այդ, հայի արյան գաղթի եւ արյան ուծացման պատմություն է: Բոլոր ժամանակների 100 լավագույն դիվանագետներից մեկըՙ Բուտրոս Բուտրոս-Ղալին, ծնվել է 1922 թ. Կահիրեում: Ավարտել է տեղի համալսարանը, ապաՙ Սորբոնը, ունի միջազգային իրավունքի դոկտորի եւ փիլիսոփայության դոկտորի գիտական աստիճաններ:

12.01.2009 «ՄԱՍՈՒՆՔՆԵՐ ՀԱՅ ԱԶԳԱՅՆԱԿԱՆ ՄՏՔԻ»
«Մասունքներ հայ ազգայնական մտքի» ժողովածուի մեջ ամփոփված են հայ մի շարք նշանավոր գործիչների, այդ թվում Ռ. Պատկանյանի, Ն. Աղբալյանի, Վ. Տոտոմյանցի եւ այլոց գործերը:

12.01.2009 Էրհան Էրսոյ. «ՀԱՄՇԵՆՑԻՆԵՐԸ ՔԻՉ ԵՆ ՀԱՃԱԽՈՒՄ ՄԶԿԻԹՆԵՐ»
Թուրք ազգագրագետ Էրհան Էրսոյը, որն աշխատում է Անկարայի Հաջեթեփե համալսարանում, Թուրքիայի համշենցիների խնդիրներով զբաղվող մասնագետներից է: Մասնավորապես, նրա հետաքրքրության ոլորտում է գտնվում սոցիալ-մշակութային փոփոխությունների ազդեցությունը համշենցիների կենսակերպի տարբեր կողմերի վրա: Նա չի պատկանում Թուրքիայի գիտնականների այն թեւին, որոնք համշենցիներին համարում են թյուրքական ցեղ, սակայն էթնիկ ինքնության հարցում նրա գնահատականներն ունեն փոքր-ինչ ոչ հստակ, մանվածապատ բնույթ:

09.01.2009 «ԱԶԳԱՅԻՆ ՏՈՆԵՐ»
«Ազգային տոներ» գրքույկում ներկայացված են հայոց մի շարք տոների ավանդական բովանդակությունը, որոնք, գալով մեր նախաքրիստոնեական շրջանից, նշվում են նաեւ Հայ եկեղեցու կողմից:

09.01.2009 ԹՈՒՐՔԻԱՅՈՒՄ ԻՆՔՆՈՒԹՅԱՆ ԴՐՍԵՎՈՐՈՒՄՆԵՐԻ ՇՈՒՐՋ
Ռուբեն Մելքոնյան
Թուրքական իրականությունում էթնիկ ծագման խնդիրը շատ զգայուն է եւ հաճախ տեղ է գտնում նաեւ քաղաքականության մեջ, ուղղակիորեն առնչվում պետական պաշտոնյաներին, քաղաքական գործիչներին` դառնալով տարաբնույթ շահարկումների առիթ։ Թուրքական «ազգային» պետությունում այլէթնիկ լինելն ընկալվում է որպես վիրավորանք եւ «օտար», ոչ յուրային լինելուն հավասարազոր մի բան: Այն նաեւ «մեղադրանքի» տարածված եւ հասարակության լայն շերտերին ընկալելի մեթոդ է։

26.12.2008 ԹԲԻԼԻՍԻԻ «ՆՈՐԱՇԵՆ» ՍՈՒՐԲ ԱՍՏՎԱԾԱԾԻՆ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԵԿԵՂԵՑԻՆ
Ներկայացնում ենք Թբիլիսիի «Նորաշեն» Սուրբ Աստվածածին հայկական եկեղեցու հակիրճ պատմությունը, մոտ երկու տասնամյակ ընթացող վրացականացման գործընթացները, եկեղեցու հանդեպ իրականացվող մշակութային վանդալիզմը՝ կոնկրետ գործողություններով, ինչպես նաև խնդրի էությունը։ Հայկական եկեղեցու հանդեպ վրացական կողմի անթաքույց և հետևողականորեն դրսևորվող ոտնձգություններն անմիջականորեն ղեկավարում է քահանա Տարիել Սակինչելաշվիլին։

25.12.2008 «ՀԱՅ ԱԶԳԱՅՆԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ 20-ՐԴ ԴԱՐՈՒՄ»
Հայ Ազգայնականությունը 20-րդ դարում» գրքույկում ներկայացված է 20-րդ դարի 30-ական թվականներին Սփյուռքում ծավալված հայ ազգայնական մի շարք շարժումների (Մարտկոցյան, Արեւմտյան Ազատագրական Ուխտ, Ցեղային վերանորոգչական եւ այլն) պատմությունն ու գաղափարախոսությունը, ինչպես նաեւ դրանց գաղափարախոսների փիլիսոփայական հայացքների մեկնաբանումը:

22.12.2008 «ԱԶԳ ԵՒ ԴԱՎԱՆԱՆՔ»
«Ազգ եւ դավանանք» գրքույկում լուսաբանված են ազգ-եկեղեցի հարաբերություններին, Հայ եկեղեցուն, աղանդավորությանը եւ կրոնի քաղաքականացմանը վերաբերող մի շարք հարցեր:

22.12.2008 ԳԻՏԱԺՈՂՈՎ՝ ՆՎԻՐՎԱԾ 1946-1948թթ. ՄԵԾ ՀԱՅՐԵՆԱԴԱՐՁՈՒԹՅԱՆ 60-ԱՄՅԱԿԻՆ
Դեկտեմբերի 13-14-ը ՀՀ Սփյուռքի նախարարության, ՀՀ ԳԱԱ Պատմության ինստիտուտի և «Նորավանք» ԳԿՀ-ի նախաձեռնությամբ Ծաղկաձորում տեղի է ունեցել «1946-1948թթ. հայրենադարձությունը և դրա դասերը. հայրենադարձության խնդիրն այսօր» խորագրով միջազգային գիտաժողով՝ նվիրված 1946-48թթ. զանգվածային հայրենադարձության 60-ամյակին։

18.12.2008 ՋԱՎԱԽԱՀԱՅՈՒԹՅՈՒՆԸ ԼՔՈՒՄ Է ԻՐ ՀԱՅՐԵՆԻՔԸ Հարցազրույց Հայրենադարձության եւ հիմնավորման «Երկիր» հասարակական կազմակերպությունների միության խորհրդի նախագահ Սեվակ Արծրունու հետ
- Պրն Արծրունի, Ձեր կազմակերպությունը դեռեւս 2008-ի հունիսին ահազանգ էր հնչեցրել Թբիլիսիի Սբ Նորաշեն եկեղեցու վրացականացման կապակցությամբ: Ինչպե՞ս կգնահատեք ներկայումս ծավալվող գործընթացները:
- Նորաշենը ընդամենը մեկ դրսեւորում է մի ամբողջ գործընթացի, որը սկսվել է Վրաստանի անկախացումից հետո եւ գնալով ահագնանում է:

15.12.2008 «ԱԶԳ ԵՒ ՀԱՅՐԵՆԻՔ»
«ԱԶԳ ԵՒ ՀԱՅՐԵՆԻՔ»: Առաջին անգամ հայրենիքում հրատարակվող այս հիմնարար աշխատությունը նվիրված է Ազգ-Հայրենիք-Պետություն գաղափար-հասկացությունների համալիր վերլուծությանը:

11.12.2008 «ՀԵՏԱԴԱՐՁ ՀԱՅԱՑՔ .1915.1918-1921»
«Հետադարձ հայացք .1915.1918-1921» գրքույկը ներկայացնում է հայության համար բախտորոշ այս տարիներին տեղի ունեցած իրադարձությունների գաղափարական լուսաբանումը, դրանց հետ կապված արդի խնդիրները:

11.12.2008 «ԱԶԳԱՅԻՆ ԳԱՂԱՓԱՐԱԽՈՍՈՒԹՅԱՆ ԱՐԴԻԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ»
«Ազգային գաղափարախոսության արդիականությունը» գրքույկն անդրադառնում է ազգային գաղափարախոսության բովանդակությանը, նրա դերին ու նշանակությանը արդի հայ հասարակական կյանքում, ազգային ինքնաճանաչման եւ հայապահպանման խնդիրներին:

11.12.2008 ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑ ՄԻՋԻՆ ԱՐԵՎԵԼՔԻ «ԱԶԱՏ-ՀԱՅ» ԿԱՅՔԷՋԻ ՊԱՏԱՍԽԱՆԱՏՈՒ ՀՐԱՉ ՔԱԼՍԱՀԱԿՅԱՆԻ ՀԵՏ
- Ե՞րբ է հիմնադրվել «Ազատ հայ» (Azad-Hye) կայքէջը և ո՞վքեր են հիմնադիրները:
- Ներկայիս «Ազատ-հայը» հիմնվել է 2003թ. «Աբու Դաբիի հայություն» ("Abu Dhabi Armenians") ռեսուրսի հիման վրա, որի նպատակը մոտ հինգ հարյուր անդամ ունեցող մի շատ փոքրաթիվ համայնքի` Աբու Դաբիի հայ գաղութի մասին տեղեկատվություն տալն էր, իսկ բնույթով այն yahoo group-ի նման էր:

08.12.2008 «ՏԱՐՈՆԱԿԱՆ ՇԱՐԺՈՒՄԸ. ՀԱՅԿ ԱՍԱՏՐՅԱՆ»
«Տարոնական շարժումը. Հայկ Ասատրյան» գրքույկն ամփոփում է Տարոնական շարժման պատմությունն ու գաղափարախոսությունը, շարժման հիմնական գաղափարախոս Հ. Ասատրյանի կենսագրական ակնարկը:

08.12.2008 ԿԱՆԱՆՑ ՀԻՄՆԱԽՆԴԻՐՆԵՐՆ ԱՐԴԻ ԻՍԼԱՄԱԿԱՆ ԱՇԽԱՐՀՈՒՄ
Արաքս Փաշայան
Իսլամական աշխարհում կանանց հիմնախնդիրները բավական տարողունակ են եւ ներառում են հասարակության մեջ կնոջ վարքաբանությանը, նրա դերին, սոցիալական եւ քաղաքական իրավունքներին վերաբերող հարցեր։ Մասնավորապես, արաբական հասարակություններում կանանց վերաբերող եւ այլեւս օրակարգային դարձած հարցադրումները ցուցիչ են` հասկանալու համար արդի իսլամական աշխարհի մի շարք կարեւոր երեւույթներ:

04.12.2008 ԳԱՐԵԳԻՆ ՆԺԴԵՀ «ՀԱՏԸՆՏԻՐ»
book (original) Գ. Նժդեհի երկերի սույն «Հատընտիր»-ում տեղ են գտել նրա գրքերն ու գրքույկները, գաղափարախոսական բնույթի հոդվածները, նամակները, գրություններն ու ճառերը: Դրանք ներկայացնում են Նժդեհ իմաստաբանի, մտածողի, հայության անցյալն ու ապագան արժեւորողին:

01.12.2008 ՀԱՅ ԱՌԱՔԵԼԱԿԱՆ ՍՈՒՐԲ ԵԿԵՂԵՑՈՒ ՎԻՐԱՀԱՅՈՑ ԹԵՄԸ ՀՐԱՏԱՐԱԿՈՒՄ Է «ՆՈՐԱՇԵՆ» ԽՈՐԱԳՐՈՎ ՀՈԳԵՎՈՐ, ՄՇԱԿՈՒԹԱՅԻՆ, ԼՐԱՏՎԱԿԱՆ ՀԱՆԴԵՍ
Լույս է տեսել Հայ Առաքելական Սուրբ Եկեղեցու Վիրահայոց թեմի «Նորաշեն» խորագիրը կրող հոգևոր, մշակութային, լրատվական հանդեսի հերթական՝ 2008/2 (14) համարը։ Համարն ունի հետևյալ բաժինները. «Կրոնաբարոյական խրատանի», «Թեմական լրատու», «Մամլո դիվան», «Պատմական», «Վարք սրբոց», «Oրախնդիր. «Նորաշեն», «Հանդեսի հյուրը», «Հայ գաղթօջախներ Վրաստանում», «Անվանի վիրահայեր», «Մշակույթ»։

27.11.2008 ՕՇԿՎԱՆՔԻ ՆՈՐՈԳՄԱՆ ԳՈՐԾԸ ՀԱՆՁՆՎԱԾ Է ՎՐԱՍՏԱՆԻՆ
Վերջին ժամանակներս շատ է գրվում Թբիլիսիի Նորաշեն եկեղեցու նկատմամբ վրաց հոգևորականի (իմա՝ եկեղեցու) կողմից իրականացվող ոտնձգությունների մասին։ Վրացական կողմը անում է ամեն ինչ, ընդ որում անթաքույց, ստեղծելու համար այն տպավորությունը, որ Նորաշենի եկեղեցին հնուց ի վեր մաս է կազմել վրաց մշակույթի։ Նման քայլեր արվում են ոչ միայն Թբիլիսիում։

24.11.2008 «ԱՅԼԱԽՈՍ ԵՎ ԱՅԼԱԴԱՎԱՆ ՀԱՅԵՐ»
«Այլախոս եվ այլադավան հայեր» գրքույկում զետեղված հոդվածները ժամանակին հրատարակվել են «Հանրապետական» ամսագրում: Ժողովածուն արծարծվող թեմայի վերաբերյալ առաջին գրքույկն է:

18.11.2008 ԿԻՊՐԱՀԱՅ ՀԱՄԱՅՆՔ. ՀԱՄԱՅՆՔԱՅԻՆ, ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ ԵՎ ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ ՈՐՈՇ ՀԱՐՑԵՐ
Վահրամ Հովյան
Կիպրոսում հաստատված հայությունը Սփյուռքի ամենահին և ավանդական համայնքներից է։ Ըստ Հայ սփյուռք հանրագիտարանի՝ դեռևս վաղ միջնադարում (4-5-րդ դդ.) Կիպրոսում եղել են առանձին հայ պաշտոնյաներ, զինվորականներ, առևտրականներ։ Հայկական համայնքն այստեղ ձևավորվել է 12-րդ դարում։ Կիլիկիայի հայոց թագավորության անկումից (1375թ.) և Հայոց ցեղասպանությունից (1915-23թթ.) հետո Կիպրոսում հայերի թվաքանակը ստվարացել է։ Ներկայումս, համաձայն վերոհիշյալ աղբյուրի, հայերի թիվն այնտեղ հասնում է մոտ 2000-ի։

17.11.2008 ԵՐԲ ԳԵՆԵՏԻԿԱՆ ԵՎ ՊԱՏՄՈՒԹՅՈՒՆԸ ԸՆԴՀԱՐՎՈՒՄ ԵՆ Ակնարկներ գենետիկական մարդաբանության մասին
Լևոն Եպիսկոպոսյան – մարդաբան-գենետիկ, կենսաբանական գիտությունների դոկտոր, ՀՀ ԳԱԱ մոլեկուլյար կենսաբանության ինստիտուտի առաջատար գիտաշխատող
Մարդու ծագման, ողջ մոլորակով տարածման, տարբեր էթնիկական խմբերի ի հայտ գալու և նրանց միգրացիաների պատմությունը հավերժորեն գրված է մեր գենոմում։ Այս հավիտենական և անկիզելի «գիրքը» պարունակում է տեղեկություն ոչ միայն մարդ բանականի կենսաբանական անցյալի, այլ նաև ժամանակակից պոպուլյացիաների գենետիկական կառուցվածքի վրա տարբեր մշակութային ավանդույթների և մեր նախնիների շփումների ազդեցության մասին։

13.11.2008 ԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՀԻՄՆԱԽՆԴԻՐՆԵՐԻ ՇՈՒՐՋ
2008թ. նոյեմբերի 5-ին ԱԺ Գիտության և կրթության հանձնաժողովում տեղի ունեցան լսումներ՝ նվիրված գիտության հիմնախնդիրներին ազգային անվտանգության համատեքստում։ Զեկուցմամբ հանդես եկավ «Նորավանք» ԳԿՀ տնօրեն, քաղաքագետ Գագիկ Հարությունյանը։
Այսօրվա գլոբալ համակարգային ճգնաժամի համատեքստում ընթանում են ոչ միայն աշխարհակարգային և աշխարհաքաղաքական բնույթի փոփոխություններ, փոխվում է առաջին հերթին գլոբալ արժեքային համակարգը. նախկինում գերակայող վիրտուալ, սպեկուլյատիվ հասկացությունները միտում ունեն վերածվելու իրական արժեքների։

10.11.2008 ՀԱՅ ԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԶԱՐԳԱՑՈՒՄԸ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԱԶԳԱՅԻՆ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ՌԱԶՄԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ՏՐԱՄԱՉԱՓԻ ՄԵՋ
2008թ. նոյեմբերի 5-ին ԱԺ Գիտության և կրթության հանձնաժողովում տեղի ունեցան լսումներ՝ նվիրված գիտության հիմնախնդիրներին ազգային անվտանգության համատեքստում։ Զեկուցմամբ հանդես եկավ Դրաստամատ Կանայանի անվան Ազգային ռազմավարական հետազոտությունների ինստիտուտի պետ, քաղաքական գիտությունների դոկտոր, Ռուսաստանի Ռազմական գիտությունների ակադեմիայի իսկական անդամ, գեներալ-մայոր Հայկ Քոթանջյանը։ Գիտության` որպես Հայաստանի ազգային անվտանգության ապահովման ռազմավարական գործոններից մեկի, մասին ես կզեկուցեմ` առաջին հերթին հիմք ընդունելով այն տեղն ու դերը, որ մեր ազգային անվտանգության համակարգում զբաղեցնում է հիմնարար կամ ֆունդամենտալ գիտությունը:

30.10.2008 ԻՍԼԱՄԻ ՆԿԱՏՄԱՄԲ ՆՈՐ ՄՈՏԵՑՈՒՄՆԵՐ ԵՎՐՈՊԱՅՈՒՄ
Արաքս Փաշայան
Հատկապես Երկրորդ աշխարհամարտից հետո, երբ Եվրոպան էժան աշխատուժի կարիք ուներ, նախկին գաղութներից մեծ թվով մուսուլմաններ ներգաղթեցին եւ հաստատվեցին Արեւմտյան Եվրոպայում: Ժամանակի ընթացքում ձեւավորվեցին իսլամական համայնքներ, որոնց անդամներն այլեւս չէին ցանկանում ապրել էմիգրանտի կարգավիճակով, այլ ձգտում էին դառնալ Եվրոպայի լիիրավ քաղաքացիներ:

23.10.2008 ՀԱՄՇԵՆՑԻՆԵՐԻ ԻՆՔՆՈՒԹՅԱՆ ԽՆԴՐԻ ՇՈՒՐՋ
Թուրքիայում բնակվող համշենցի Մահիր Օզքանին կարելի է համարել համշենական մտավորականության ներկայացուցիչ։ Ներկայումս նա զբաղվում է մանկավարժությամբ եւ դասավանդում դպրոցում։ Վերջերս թուրքական մամուլում տպագրված նրա հոդվածը, որը վերաբերում է համշենցիների ինքնության խնդիրներին, որոշ կրճատումներով թարգմանաբար ներկայացնում ենք ստորեւ։ Համշենցիները ժողովուրդ են, որ պատմության ընթացքում մի շարք տրավմաներ են կրել։ Անմիջականորեն իրենց հետ եւ իրենց շուրջ զարգացող դեպքերի ազդեցությունը կրում են որպես մի մեծ բեռ։

23.10.2008 «ՆԵՐՔԻՆ ԻՆՔՆՈՒԹՅԱՆ» ԽՆԴԻՐԸ ԹՈՒՐՔԻԱՅՈՒՄ ԵՎ ՀԱՄՇԵՆՑԻՆԵՐԸ
Ռուբեն Մելքոնյան
Հայտնի է, որ փոքրամասնությունների եւ էթնիկ ինքնության խնդրի նկատմամբ Թուրքիայում կա զգայուն մոտեցում, եւ սա բնական է մի երկրի համար, որն ունի նման խառնիճաղանջ էթնիկ նկարագրով բնակչություն։ Ինքնության մասին քննարկումները Թուրքիայում բավական լայն տարածում են գտնում, որոնց հանդեպ պետական տարբեր պաշտոնյաներ, քաղաքական գործիչներ փորձում են վերաբերմունք դրսեւորել եւ այդպիսով` նաեւ յուրահատուկ լուծումներ առաջադրել։

20.10.2008 ՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆ–ԵԿԵՂԵՑԻ–ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ. ՀՈԳԵՎՈՐ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ԽՆԴԻՐՆԵՐ
Գագիկ Տերտերյան
Ինչպես հայտնի է, ազգային անվտանգության առաջնակարգ խնդիրն ազգային արժեհամակարգի եւ առաջին հերթին` նրա հոգեւոր բաղադրիչի պահպանումն է։ Միաժամանակ, իրական հոգեւոր արժեքներն ունիվերսալ են եւ ըստ այդմ` վերազգային, հետեւաբար հոգեւորի պահպանումը գլոբալ անվտանգության խնդիր է։ Հարցն այս տեսանկյունից դիտարկելով` պետք է ընդունել, որ Հայության հոգեւոր անվտանգությունը զուտ «հայկական» մոտիվներով չէ միայն պայմանավորված։ Մեր հոգեւոր արժեքների մի զգալի հատվածը համամարդկային բնույթ ունի եւ այդպիսով համաշխարհային քաղաքակրթական համակարգի մասն է կազմում։

06.10.2008 ԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆՆ ՈՒՇԱԴՐՈՒԹՅԱՆ ԿԵՆՏՐՈՆՈՒՄ. ԴԻՏԱՐԿՈՒՄՆԵՐ ԹՈՒՐՔՄԵՆՍՏԱՆԻ ԳԻՏԱԺՈՂՈՎԻՑ
Ս.թ. սեպտեմբերի 4-6-ը Թուրքմենստանի Դաշօղուզ քաղաքում տեղի ունեցավ «Նեջմեթթին Քուբրան և Արևելքի հոգևոր աշխարհը» անունը կրող միջազգային գիտաժողով՝ նվիրված միջնադարյան արևելյան հայտնի միստիկ գրող և մտածող Նեջմեթթին Քուբրային։ Այն անցկացվում էր Թուրքմենստանի նախագահի հովանու ներքո։ Անմիջական կազմակերպիչը «Միրաս» կենտրոնն էր, որն արդեն բավական հմտացել է Թուրքմենստանում միջազգային գիտաժողովներ կազմակերպելու գործում. ավելորդ չէ նշել, որ հիշյալ կազմակերպությունը տարեկան կազմակերպում է առնվազն 4-5 մեծամասշտաբ գիտաժողովներ, որոնց մասնակցում են տասնյակ երկրների գիտնականներ։

02.10.2008 «ՀԱՄՇԵՆՑԻՆԵՐԻ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԾԱԳՈՒՄՆ ԻՆՁ ԱՎԵԼԻ ԻՐԱԿԱՆ Է ԹՎՈՒՄ»
Սույն թվականի հուլիսին Երեւանում, «Համշենական շաբաթվա» շրջանակներում, տեղի ունեցավ Թուրքիայի համշենական «Վովա» երաժշտական խմբի համերգը։ Խումբը ստեղծվել է Թուրքիայի մի խումբ համշենցիների ջանքերով: Սկսած 1996թ. նրանք հավաքում են համշենական ժողովրդական երգեր եւ մեղեդիներ, որոնք մեծ մասամբ անանուն են։ Ինչպես նշում է խմբի ղեկավարներից Հիքմեթ Աքչիչեքը` մտահոգվելով, որ արագ փոփոխվող աշխարհում լուրջ վտանգ է սպառնում ինչպես Համշենի բարբառին, այնպես էլ այդ բարբառով երգերին, նրանք նպատակ են դրել հավաքել, մշակել եւ սերունդներին փոխանցել համշենական ժողովրդական ուրույն մեղեդիները եւ երգերը։

25.09.2008 ՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՍՏԵՂԾՄԱՆ ԱԼԳՈՐԻԹՄԸ
Նոր պետությունների կազմավորման բարդությունները հաճախ կապված են հետեւյալ անհստակության հետ. ո՞րն է միջազգային իրավունքի երկու հիմնարար սկզբունքներից առավել կարեւորը` սահմանների անխախտելիությո՞ւնը, թե՞ ազգերի ինքնորոշման իրավունքը: Սովորաբար, միջազգային ընկերակցությունն ավելի արժեւորում է առաջին սկզբունքը, քանզի երկյուղում է բազմազգ պետությունների փլուզման անկառավարելի շղթայական ռեակցիայից: Պետությունների տարածքային ամբողջականության սկզբունքն առաջին անգամ սահմանվեց 1648թ.: Այն ժամանակ կնքվեց Վեստֆալյան հաշտության պայմանագիրը, ինչը վերջ դրեց եվրոպական աշխարհամասում մոլեգնող պատերազմների շարքին:

25.09.2008 ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑ ՍԻՐԻԱՅՈՒՄ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԱՐՏԱԿԱՐԳ ԵՎ ԼԻԱԶՈՐ ԴԵՍՊԱՆ ԱՐՇԱԿ ՓՈԼԱԴՅԱՆԻ ՀԵՏ
- Ինչպե՞ս եք գնահատում հարաբերությունները Սիրիայի հետ:
- Սիրիան, ինչպես և արաբական մի քանի երկրներ, մտնում են Հայաստանի պատմամշակութային տարածքի մեջ: Այդ տարածքի մեջ է մտնում Բիլադ Աշ-Շամը, այսինքն` պատմաաշխարհագրական Սիրիան` ներկայիս Սիրիան, Լիբանանը, Պաղեստինը, Հորդանանը, ինչպես նաև Իրաքը, իսկ Հյուսիսային Աֆրիկայից` հիմնականում Եգիպտոսը, այլ կերպ ասած` 5-6 երկրներ, որոնք Հայաստանի հետ ունեցել են պատմամշակութային դարավոր կապեր, ընդհանուր պատմություն:

18.09.2008 ԲԱՔՎԻ ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ 90-ԱՄՅԱԿԻ ԱՌԹԻՎ
Խաչատուր Դադայան
1918թ. սեպտեմբերի 14-ին Բաքվի բազմազգ ու տարաբնույթ ինքնապաշտպանական ուժերից կազմված ռազմաճակատը փլուզվեց։ Քաղաքը լքեցին իշխանությունը՝ «Ցենտրոկասպյան դիկտատուրան», ոչ մեծաթիվ անգլիական զինուժը և անգամ բանտարկված բոլշևիկ կոմիսարները։ Սակայն չկարողացավ փախչել 88.673 մարդուց բաղկացած հայ բնակչության գերակշիռ մասը՝ 57.380 հոգի։

11.09.2008 «ՄԵՆՔ ԴԵՌ ԿԱՆՔ»,- ԱՅՍՊԵՍ ԷԻՆ ԳՐԵԼ ՍԱՍՈՒՆՑԻՆԵՐԸ
«ГА» թղթակցի հարցերին պատասխանում է բանասիրական գիտությունների թեկնածու, ԵՊՀ թուրքագիտության ամբիոնի ավագ դասախոս, «Նորավանք» ԳԿՀ փորձագետ Ռուբեն Մելքոնյանը։
Պրն Մելքոնյան, հայագիտությունն ամենից քիչն անդրադարձել է այն հայերին, ովքեր պատմության տարբեր փուլերում, հայոց աշխարհի նախկին տարածքներում կրոնական մեծամասնություն դառնալ փորձող օտար նվաճողների կողմից ենթարկվել են բռնի իսլամացման և ձուլման։ Իսկապե՞ս կրոնափոխման մեթոդը ձուլման ամենակարճ ճանապարհն է, և ինչի՞ հետ է դա կապված։

04.09.2008 ԹՈՒՐՔԻԱՅՈՒՄ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐԻ ՊԱՀՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՇՈՒՐՋ
Ռուբեն Մելքոնյան
Հայտնի է, որ Թուրքիայի Հանրապետությունը որդեգրել եւ տարիներ շարունակ կիրառում է հայկական քրիստոնեական հուշարձանների ոչնչացման կամ էլ իսլամացման, թուրքացման քաղաքականություն։ Տարբեր դիտարկումներ թույլ են տալիս եզրակացնել, որ հայկական հուշարձանները ոչնչացնելու կամ հայկականությունը ջնջելու համար թուրքական իշխանությունները կիրառում են տարբեր մեթոդներ.

02.09.2008 «ՆՈՐԱՎԱՆՔ» ԳԿՀ ՓՈՐՁԱԳԵՏ, ԵՐԵՎԱՆԻ ՊԵՏԱԿԱՆ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆԻ ԹՈՒՐՔԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԱՄԲԻՈՆԻ ԱՎԱԳ ԴԱՍԱԽՈՍ, ԲԱՆԱՍԻՐԱԿԱՆ ԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԹԵԿՆԱԾՈՒ ՌՈՒԲԵՆ ՄԵԼՔՈՆՅԱՆԻ ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑԸ ՍՏԱՄԲՈՒԼԻ «ԱԿՕՍ» ՇԱԲԱԹԱԹԵՐԹԻՆ
- Մի քանի տարի առաջ Հայաստանում առաջին անգամ թեկնածուական ատենախոսություն պաշտպանեցիր ժամանակակից թուրք գրականության վերաբերյալ, ներկայումս այդ ուղղությամբ աշխատանքները շարունակո՞ւմ ես։

30.07.2008 ՀԱՄՇԵՆԻ ԵՎ ՀԱՄՇԵՆԱՀԱՅՈՒԹՅԱՆ ԽՆԴԻՐՆԵՐԻՆ ՆՎԻՐՎԱԾ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԳԻՏԱԺՈՂՈՎ
Հուլիսի 23-ին ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտի ու Հայրենադարձության և հիմնավորման «Երկիր» միության նախաձեռնությամբ Երևանի «Կոնգրես» հյուրանոցում տեղի ունեցավ «Համշեն և համշենահայեր. պատմություն և մշակույթ» խորագրով միջազգային գիտաժողովը։ Զեկուցումներով հանդես եկան մասնագետներ Հայաստանից, Ռուսաստանից և Թուրքիայից։ Գիտաժողովը բավական ընդգրկուն էր. ներկայացված էին Համշենի ու համշենահայության խնդիրներին նվիրված զեկուցումներ։ Բացման խոսքով հանդես եկավ Արևելագիտության ինստիտուտի տնօրեն, պրոֆեսոր Ռուբեն Սաֆրաստյանը՝ կարևորելով համշենահայության խնդրի ուսումնասիրությունը։

24.07.2008 ՕԼԻՄՊԻԱԿԱՆ ԽԱՂԵՐ. ՍՊՈՐՏ ԵՎ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ
Օլիմպիադաները եւ «մեծ քաղաքականությունը» եղել ու մնում են միմյանց սերտ փոխկապակցված: Մենք կբերենք առավել հայտնի օրինակներ, թե ինչպես օլիմպիական խաղերը, որոնք կոչված են խորհրդանշելու աշխարհի ժողովուրդների եղբայրությունը եւ ազնիվ մարզական պայքարը, դարձել են քաղաքականության ու քարոզչության զոհ: 1908թ., Մեծ Բրիտանիա, Լոնդոն: Պատմության մեջ առաջին անգամ բացման արարողությանը պատվիրակություններն անցան իրենց ազգային դրոշների ներքո: Ֆինլանդիայի (այն ժամանակ նա մտնում էր Ռուսական կայսրության կազմի մեջ) հավաքականը Ռուսաստանից ֆիննական դրոշի ներքո քայլելու մերժում ստացավ: Ուստի, որպես բողոքի նշան, նա քայլեց բոլորովին առանց դրոշի:

24.07.2008 ԹՈՒՐՔԻԱՅԻ ՊԱՅՔԱՐԸ ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ՃԱՆԱՉՄԱՆ ԴԵՄ (ներկա փուլի նոր միտումներ)
Ռուբեն Սաֆրաստյան
Պայքարը Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչման դեմ տասնամյակներ շարունակ եղել եւ ներկայումս էլ մնում է Թուրքիայի Հանրապետության կառավարող շրջանների կարեւոր խնդիրներից մեկը` մաս կազմելով Հայկական հարցում պետական քաղաքականության: Սույն հոդվածում կանդրադառնանք այդ քաղաքականության ներկա փուլի ընթացքում վերջին տարիներին ի հայտ եկած մի նոր միտումի քննությանը, որը պայմանականորեն անվանել ենք «միջազգային-իրավական»:

21.07.2008 ՍՏԱՄԲՈՒԼԱՀԱՅ ՀԱՄԱՅՆՔ. ԱՆՑՅԱԼԸ, ՆԵՐԿԱՆ, ԽՆԴԻՐՆԵՐԸ (պատմական ակնարկ)
Պոլսահայ մտավորական և լրագրող Տիրան Լոքմագյոզյանի հոդվածաշարը նվիրված է Ստամբուլի հայ համայնքի պատմությանը, ներկային, խնդիրներին, որոնց շարքում քննության կենթարկվեն մասնավորապես դպրոցները, եկեղեցին, սոցիալական վիճակը և այլն։ Այն, որ հեղինակը ծնվել և երկար տարիներ ապրել է Ստամբուլում, թույլ է տալիս ավելի բազմակողմանի և, որ ամենակարևորն է, ներսից պատկերել պոլսահայ համայնքի կյանքը և առկա խնդիրները (խմբ.)։

14.07.2008 ԹՈՒՐՔԻԱՅԻ ՔՐԵԱԿԱՆ ՕՐԵՆՍԳՐՔԻ 301-ՐԴ ՀՈԴՎԱԾԻ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅԱՆ ՇՈՒՐՋ
Հայկ Գաբրիելյան
Թուրքական խորհրդարանի հանձնաժողովն ապրիլի 16-ին հավանություն տվեց այն նախագծին, ըստ որի` փոփոխությունների պետք է ենթարկվեն Քրեական oրենսգրքի (ՔՕ) 301-րդ և 305-րդ հոդվածները: 301-րդ հոդվածն ասում է...

03.07.2008 ՇԱՀԱՐԿՈՒՄՆԵՐ ԾՊՏՅԱԼ ՀԱՅԵՐԻ ԽՆԴՐԻ ՇՈՒՐՋ
Ռուբեն Մելքոնյան
Թուրքիայում բնակվող ծպտյալ եւ իսլամացված հայերի հարցը ժամանակ առ ժամանակ հայտնվում է թուրքական մամուլի, քաղաքական, գիտական շրջանակների օրակարգում եւ պատճառ դառնում տարատեսակ շահարկումների։ Նույնիսկ մակերեսային դիտարկումները թույլ են տալիս ենթադրել, որ շահարկումների քաղաքականությունն աճելու եւ էլ ավելի ծայրահեղ դառնալու միտում ունի։ Ընդհանրապես, հայկական թեմատիկան նուրբ եւ զգայուն հարց է Թուրքիայում:

19.06.2008 ՆԵՐՔԻՆ ԱՄՈՒՍՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՍՈՎՈՐՈՒՅԹԸ ԹՈՒՐՔԻԱՅԻ ԾՊՏՅԱԼ ՀԱՅԵՐԻ ՇՐՋԱՆՈՒՄ
Ռուբեն Մելքոնյան
Թուրքիայի իսլամացված հայության մեջ, Էթնիկ ինքնագիտակցության մակարդակով, հստակ առանձնանում է ծպտյալ հայերի խումբը, որն ի տարբերություն իսլամացված հայերի այլ խմբերի` ձգտում է պահել նաեւ ազգային նկարագիրը։ Այս խումբն է, որ գաղտնի շարունակում է պահպանել եւ կիրառել ազգային, կրոնական սովորույթների շատ տարրեր։ Ավելորդ չէ նշել, որ տարբեր տարիներին արձանագրված կրոնադարձության (քրիստոնեություն վերընդունելու) դեպքերը առավելապես արձանագրվել են հենց այս խմբին պատկանողների շրջանում։

16.06.2008 Ռուսաստանյան արդի բիզնեսի նշանավոր հայերը «ՌԱԴՈ-Ս-ԳՐՈՒՊ»
Խաչատուր Դադայան
Հոկտեմբերյանցի Ռադոն 11 տարեկան էր, երբ հայրն ամուսնալուծվեց. մնացին տատը, մայրը, հաշմանդամ ավագ եղբայրը, ինքը ու երեք կրտսեր քույրերը: Բազմանդամ ընտանիքը պահել էր պետք, եւ այս հոգսն ստանձնեց Ռադոն: Մի հեծանիվ ուներ, որին բոյը չէր հասնում, ոտքը շրջանակից ներս էր մտցնում, տատը գրկում էր իր կապած ավելները, մի կերպ տեղավորվում հետեւի նստարանին, ու տղան որքան ուժ ուներ պտտում էր ոտնակները. շուկայում պիտի ավելները ծախեին, որպեսզի ընտանիքը հացի փող ունենար: Շուրջ 30 տարի անց Ռադոն կասեր. «Բիզնեսը հեծանվի նման մի բան է, քանի դեռ ոտնակները պտտում ես՝ գնում ես, դադարես պտտել՝ վայր կընկնես»:

12.06.2008 ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԿՈՆՖԵՐԱՆՍ ՄԻՉԻԳԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆՈՒՄ (ԱՄՆ) («ՀԱՅԱՍՏԱՆԸ ԵՎ ՆՐԱ ՀԱՐԵՎԱՆՆԵՐԸ» ՇԱՐՔԻՑ)
Մայիսի 15-18-ը «Նորավանք» ԳԿՀ «Հայության անվտանգության՝ Համայնքների գծով հետազոտություններ» ծրագրի ղեկավար, պ.գ.թ. Թամարա Վարդանյանը Միչիգանի համալսարանի հրավերով մասնակցել է այդ հաստատության «Հայագիտական հետազոտություններ» ծրագրի կազմակերպած միջազգային կոնֆերանսին։ «Վրաստան. ազգային մշակույթի կերտում» խորագիրը կրող կոնֆերանսին հրավիրված էին հայտնի մասնագետներ Վրաստանից (10 մասնակից), ԱՄՆ տարբեր համալսարաններից (8), Ռուսաստանից (2), Հայաստանից (1), Ավստրալիայից (2), Ճապոնիայից (1), Կանադայից (1), Ֆրանսիայից (2), Թուրքիայից (1), Շվեյցարիայից (1)։

12.06.2008 ՌՈՒՍԱՍՏԱՆՅԱՆ ԱՐԴԻ ԲԻԶՆԵՍԻ ՆՇԱՆԱՎՈՐ ՀԱՅԵՐԸ ՖԻՆԱՆՍԱԿԱՆ ՀԱՆՃԱՐԸ
Խաչատուր Դադայան
2008թ. ՀՀ նախագահական ընտրությունների քարոզարշավի ընթացքում ապագա նախագահ Սերժ Սարգսյանը բազմիցս հայտարարում էր. «Իմ ծրագրի ողնաշարը համայն հայության ողջ ներուժը հայտնաբերելն ու օգտագործելն է»: Մեր հոդվածաշարը միտված է հայտնաբերելուն՝ ներկայացնել հայության մեկ հատվածի՝ ռազմավարական դաշնակից Ռուսաստանում բնակվողների տնտեսական ներուժը:

06.06.2008 ԽՈՒՄՀԱՐ՝ ԿԻՊՐՈՍԻ ՄԵԼԳՈՆՅԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅԱՆ ՓԱԿՈՒՄԻՑ ՀԵՏՈ
Խաչատուր Դադայան
Զարմանալի շաբաթ էր մայիսի 3-ը. այդ օրը «Ազգ»-ը տպագրեց Կիպրոսի Մելքոնյան կրթական հաստատության /ՄԿՀ/ նախկին տնօրենուհի Ագապի Նասիպեան-Էքմեքճեանի «Մտորումներ Մելգոնեան բարերարներու օրուան առիթով» հոդվածը, իսկ Հ1-ը ցուցադրեց Հայկական Բարեգործական Ընդհանուր Միության /ՀԲԸՄ/ նախագահ Պերճ Սեդրակյանի կամ նրա մասնակցությամբ Միության գործունեության մասին մի տեսաֆիլմ։

06.06.2008 ՄԵԾ ԵՂԵՌՆԻ ՏԱՐԵԼԻՑԻ ԹԵՄԱՆ ԹՈՒՐՔԻԱՅԻ ԶԼՄ-ՈՒՄ
Հայկարամ Նահապետյան
Ինչպես ամեն տարի, այս անգամ ևս Մեծ եղեռնի տարելիցը լրատվամիջոցների, վերլուծական տարբեր կառույցների, քաղաքական գործիչների, պետական համակարգի ուշադրության կենտրոնում է: Ուշագրավ է Անկարայի Հայկական հետազոտությունների ինստիտուտի (www.eraren.org) կայքում ապրիլի 21-ին տեղադրված վերլուծականը տարելիցի օրերին ՀՀ-ում և Սփյուռքում կազմակերպվելիք միջոցառումների վերաբերյալ:

02.06.2008 ՄԱԼԱԹԻԱՑԻ ԾՊՏՅԱԼ ՀԱՅԻ ՎԵՐԱԴԱՐՁԸ ԱԿՈՒՆՔՆԵՐԻՆ
Ռուբեն Մելքոնյան
Բազմիցս խոսել ենք Թուրքիայում և դրա սահմաններից դուրս բնակվող ծպտյալ հայերի շրջանում տեղի ունեցող տարբեր երևույթների՝ կրոնադարձության, ակունքներին վերադարձի, արմատների որոնումների մասին։ Ինչպես ցույց են տալիս փաստերը, դրանց համար տարբեր դրդապատճառներ կան։

26.05.2008 ՀԱՅՈՒԹՅԱՆ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՄԱՆ ՀԱՐՑԵՐ. ՏԵՂԵԿԱՏՎԱԿԱՆ-ՑԱՆՑԱԿԵՆՏՐՈՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳ
Գագիկ Տեր-Հարությունյան
Հայության տարբեր հատվածների միջեւ հարաբերությունները քննարկելիս, սովորաբար, հնչեցվում են իրարամերժ մոտեցումներ։ Հայաստանը ներկայացնող քաղաքական գործիչները եւ փորձագետները, որպես կանոն, պնդում են, որ այդ հարաբերությունները պետք է լինեն «Հայաստանակենտրոն», իսկ Հայությունը պետք է համախմբվի Հայրենիքում։ Այլ երկրներում բնակվող մեր հայրենակիցներն արտահայտվում են ավելի զուսպ. նշում են Սփյուռքի առանձնահատկությունները եւ ակնարկում Հայաստանի ներկա, ոչ այնքան բարվոք իրավիճակի մասին։

08.05.2008 ԱՐԵՎՄՏԱՀԱՅՈՒԹՅԱՆ ՊԱՀԱՆՋԱՏԻՐՈՒԹՅԱՆ ՀԻՄՆԱԽՆԴԻՐՆԵՐԻՆ ՆՎԻՐՎԱԾ ԳԻՏԱԺՈՂՈՎ ՆԻԿՈՍԻԱՅՈՒՄ
Հարություն Մարության
2008թ. ապրիլի 18-20-ը Նիկոսիայում (Կիպրոս) տեղի ունեցավ «Արևմտահայության պահանջատիրության հիմնախնդիրները» խորագրով գիտագործնական միջազգային գիտաժողով, որը հրավիրել էր Հայոց մեծ եղեռնից փրկված արևմտահայերի ժառանգների ներկայացուցիչների համագումարի նախապատրաստման և անցկացման միջազգային կազմկոմիտեն։

05.05.2008 ՄԵՆՔ ԷԼ ԵՆՔ ՀԱՅ...
Ռուբեն Մելքոնյան
Ծպտված կամ բռնի կրոնափոխված հայերի հիմնախնդրի ամենակարեւոր ասպեկտներից է ազգային ինքնագիտակցության մակարդակի կամ շերտերի պահպանման աստիճանը։ Ինչպես ցույց են տալիս զանազան աղբյուրներ եւ փաստեր, տարբեր են այն ազդակները, որոնք մղում են ազգային ինքնագիտակցության զարթոնքին կամ իրական ինքնության ճանաչմանը, մի բան, որը հետագայում կարող է ունենալ տարբեր դրսեւորումներ։

28.04.2008 1915-1923ԹԹ. ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ. ՀԱՅԱՑՔ ԹԲԻԼԻՍԻԻՑ, ՍՏԱՄԲՈՒԼԻՑ ԵՎ ԵՐԵՎԱՆԻՑ
Ապրիլի 19-ին Վրաստանի մայրաքաղաք Թբիլիսիում, Ա.Դյումայի անվան ֆրանսիական մշակութային կենտրոնում, առաջին անգամ տեղի ունեցավ գիտաժողով՝ «1915-1923թթ. Հայոց ցեղասպանությունը. հայացք Թբիլիսիից, Ստամբուլից և Երևանից» թեմայով։ Գիտաժողովի կազմակերպիչն էր Վրաստանի Հայկական համագործակցության կենտրոնը։ Կոնֆերանսի բացման ժամանակ կենտրոնի նախագահ Կարեն Էլչյանը հայտարարեց, որ Ցեղասպանության հարցը տարիների հետ ոչ միայն չի կորցնում արդիականությունը, այլև ավելին, դրա ճանաչմանն ու դատապարտմանն ուղղված շարժումն ու պայքարը ավելի մեծ չափեր են ձեռք բերում։

28.04.2008 ՀԱՅՈՒԹՅԱՆ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՄԱՆ ԽՆԴԻՐՆԵՐԻ ՇՈՒՐՋ
Գագիկ Տեր-Հարությունյան
Տեղեկատվական գործոնը վերջին տասնամյակներում որոշիչ դերակատարում է ձեռք բերել անհատի, հանրության, պետության ու ազգի գործունեության գրեթե բոլոր ոլորտներում։ Արագ փոփոխվող աշխարհում տեղեկատվության տիրապետումն է, որ հնարավոր է դարձնում հետեւել, համապատասխան լինել եւ արձագանքել նոր իրողություններին։ Այսօր տեղեկատվական գործողություններն առավելապես փոխադրվել են քաղաքական հարթություն եւ հանդիսանում են աշխարհաքաղաքականության կարեւորագույն գործիքներից մեկը։

21.04.2008 ԱՅԼԱՏՅԱՑՈՒԹՅՈՒՆԸ ԺԱՄԱՆԱԿԱԿԻՑ ԵՎՐՈՊԱՅՈՒՄ. ՀԱԿԱՍԵՄԻՏԻԶՄ
Սուրեն Մանուկյան
Հակասեմիտիզմը մարդկության պատմության ամենահետաքրքիր եւ վիճահարույց երեւույթներից մեկն է: Հրեաների նկատմամբ առանձնակի` բացասական եւ նույնիսկ թշնամական վերաբերմունքը բազմաթիվ ուսումնասիրությունների առարկա է դարձել, իսկ հաճախ էլ օգտագործվել քաղաքական նպատակներով: Հակասեմիտիզմն իբրեւ ավանդույթ Հակասեմիտիզմն, անշուշտ, պատմական արմատներ ունի: Հրեաների հետապնդման մասին հիշատակումներ կան դեռ Հին Կտակարանում:

21.04.2008 ՀԱՎԱՆԱԲԱՐ ԵՍ ՀԱՅ ԵՄ...
Ինչպես բազմիցս նշվել է, թուրքական հասարակության այսօրվա կարեւոր խնդիրներից է, այսպես կոչված, «ինքնության ճգնաժամը»։ Թուրքիայում տարբեր ժամանակաշրջաններում ձուլման ենթարկված մարդիկ եւ նրանց սերունդները սկսում են լուրջ կասկածներ ունենալ իրենց էթնիկ պատկանելության վերաբերյալ, որը հետզհետե խորանալով վերածվում է ճգնաժամի։

03.04.2008 ԾՊՏՅԱԼ ՔՐԻՍՏՈՆՅԱՆԵՐ ԹՈՒՐՔԻԱՅԻ ԿՐԹԱԿԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳՈՒՄ
Ռուբեն Մելքոնյան
2008թ. փետրվարին Թուրքիայի խորհրդարանն ընդունեց օրինագիծ բարձրագույն ուսումնական հաստատություններում մահմեդական գլխաշոր կրելու արգելքը վերացնելու մասին` փոփոխություններ կատարելով երկրի սահմանադրության համապատասխան հոդվածներում։ Օրենքի փոփոխությունը վավերացրեց նաեւ Թուրքիայի նախագահ Աբդուլահ Գյուլը, եւ այն մտավ շրջանառության մեջ։ Սակայն իշխող Արդարություն եւ զարգացում կուսակցության այս նախաձեռնությունն առաջ բերեց նաեւ ընդդեմ կարծիքներ. հայտնի քաղաքական, մշակութային գործիչներ հանդես եկան դրա խիստ քննադատությամբ։

21.02.2008 ՎԵՐԱՊՐԱԾ ՀԱՅԵՐ. ԷՐՄԵՆԻ ՎԱՐԹՈ ԱՇԻՐԵԹԸ
Ռուբեն Մելքոնյան
Հայոց ցեղասպանությունը պատճառ է դարձել ոչ միայն 1500000 հայերի բնաջնջման, հազարավորների բռնի իսլամացման, այլեւ անձնական եւ ընտանեկան բազմաթիվ ողբերգությունների։ Ինքնապահպանման եւ ապրելու բնազդը մղել է հայերին նաեւ անհավանական քայլերի։ Այդպիսի բազմաթիվ օրինակներից է Էրմենի Վարթո աշիրեթ անվամբ հայկական մի գերդաստանի պատմությունը.1 նրանք կարողացել են ծանրագույն պայմաններում վերապրել, եւ նրանց գոյության փաստն անգամ տասնամյակներ շարունակ հայտնի չի եղել։

14.02.2008 2008Թ. ՀՈՒՆՎԱՐԻ 5-Ի ԱՐՏԱՀԵՐԹ ՆԱԽԱԳԱՀԱԿԱՆ ԸՆՏՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ ՎՐԱՍՏԱՆՈՒՄ. ՀԱՅԱՑՔ ՋԱՎԱԽՔԻՑ
Սերգեյ Մինասյան
2008թ. հունվարի 5-ին Վրաստանի ամբողջ տարածքում տեղի ունեցան արտահերթ նախագահական ընտրություններ: Վրաստանի ԿԸՀ տվյալներով՝ ընտրությունների առաջին փուլում ձայների մոտ 53%-ով հաղթեց նախկին (2004թ. հունվարից մինչև 2007թ. նոյեմբեր) նախագահ Մ.Սահակաշվիլին:

04.02.2008 ԹՈՒՐՔԻԱՅԻ ԿՐՈՆԱՓՈԽ ՀԱՅԵՐԻՆ ԱՌՆՉՎՈՂ ՀԱՐՑԵՐ
Ռուբեն Մելքոնյան
Խոսելով Թուրքիայի կրոնափոխ հայերի մասին` հաճախ բախվում ենք նրանց ներկայիս կարգավիճակի սահմանման վիճահարույց եւ, միեւնույն ժամանակ, բազմաշերտ խնդրին։ Թուրքիայի այլակրոն հայերը ձուլման տարբեր աստիճաններում գտնվող մարդիկ են, որոնցից ոչ բոլորն ունեն մաքուր հայկական էթնիկ նկարագիր, եւ նրանց պայմանականորեն կարելի է բաժանել երկու խմբի. ա. Էթնիկապես մաքուր հայեր, որոնք պահել են ազգային եւ կրոնական (քրիստոնեական) սովորույթների, տոների, ծեսերի առանձին տարրեր, մոռացել են լեզուն, բայց նրանց մոտ դեռեւս կա, թեկուզեւ քողարկված ձեւով, հայկական ինքնագիտակցության որոշակի տոկոս։

17.01.2008 ԱՄԵՐԻԿԱՀԱՅ ՀԱՄԱՅՆՔ. ԳՈՐԾՈՂՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՆՈՐ ԱՍՊԱՐԵԶ
Վահրամ Հովյան
Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչումն ու դատապարտումն առանցքային տեղ են զբաղեցնում ԱՄՆ հայ համայնքի գործունեության նպատակների մեջ։ Ամերիկահայությունը մինչ օրս շեշտը դրել է լոբբիստական գործունեության վրա և հասել է որոշակի արդյունքների։ Մասնավորապես, երկու անգամ՝ 2000 և 2007թթ., ԱՄՆ Կոնգրեսի Ներկայացուցիչների պալատի արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովն ընդունել է Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչող բանաձև։

07.01.2008 ԱՐՄԱՏՆԵՐԻ ՈՐՈՆՈՒՄ. Հիշողության դրսեւորումներ իսլամացված հայերի սերունդներում
Ռուբեն Մելքոնյան
Թուրքիայում ապրող բռնի իսլամացված հայերի եւ նրանց սերունդների մեջ արդեն տեւական ժամանակ է, ինչ ընթանում են տարբեր հետաքրքիր գործընթացներ, որոնք ուղղակի եւ անուղղակի վկայում են նրանց մեջ ազգային ինքնագիտակցության եւ հիշողության որոշակի շերտերի պահպանման մասին։ Մասնավորապես, «ինքնության ճգնաժամի» քննարկումների ծավալմանը զուգընթաց ի հայտ են գալիս եւ արդեն մամուլում տարածվում են իսլամացված հայերի պատմություններ, տպագրվում են հայտարարություններ, որոնցով մարդիկ փնտրում են իրենց արմատները, կորցրած ազգականներին։

24.12.2007 ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ ՆՈՐ ՀՐԱՏԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ԱՐԱԲԵՐԵՆՈՎ
Վերջերս Բեյրութում արաբերենով լույս է տեսել արգենտինացի հետազոտող Պասկալ Կառլոս Սահակյանի «Մարդու իրավունքների պաշտպանությունը և Հայ ժողովրդի դեմ թուրքական պետության իրականացրած ցեղասպանությունը» մենագրությունը (63 էջ)։ Գրքի հրատարակությունն իրականացրել է ՀՀ ԳԱԱ Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտը։ Գիրքը թարգմանվել է Նանոր Միքայելյան-Քեքլիքյանի (Հալեպ) կողմից իսպաներեն բնագրի՝ անգլերեն թարգմանված ու Երևանում լույս տեսած տարբերակից։ Գրքույկի մեկենասներն են՝ Բեյրութից Արմեն և Միմի Հարությունյանները։

10.12.2007 ՀԱՅ ԵՎ ՀՐԵԱ ՀԱՄԱՅՆՔՆԵՐ. ՀԱՄԱԳՈՐԾԱԿՑՈՒԹՅԱՆ ՀՆԱՐԱՎՈՐ ՄԻՏՈՒՄՆԵՐ
Կարեն Վերանյան
Խորհրդային վարչակարգի փլուզումից հետո և նոր դարաշրջանի նախամուտով, կապված համաշխարհային աշխարհաքաղաքական, աշխարհատնտեսական արագընթաց վերափոխումների հետ, հայ և հրեա համայնքների միջև խորքային քաղաքական-գաղափարական հակասությունների հարթեցման հնարավոր հեռանկարներ են նկատվում։

29.11.2007 ԹՈՒՐՔ ԳՐՈՂԸ ԾՊՏՅԱԼ ՀԱՅԵՐԻ ՄԱՍԻՆ Գերմանիայում բնակվող թուրք գրող Քեմալ Յալչընի հարցազրույցը
Հայտնի է, որ նորագույն շրջանի թուրք գրականությունը գրեթե չի անդրադարձել Հայոց ցեղասպանության, իսլամացած հայերի թեմային, եւ միայն վերջին մի քանի տարիներին է, որ այդ ուղղությամբ որոշակի շարժ կա։ Լույս են տեսել եւ ներկայումս էլ շարունակում են տպագրվել հիմնականում փաստագեղարվեստական բնույթ ունեցող գրքեր` նվիրված հիշյալ թեմաներին։ Ակնհայտ է նաեւ, որ այդ ստեղծագործությունները շատ դեպքերում պարունակում են որոշակի քաղաքական եւ քարոզչական ենթատեքստեր։

15.11.2007 ՀԱՅՈՒԹՅԱՆՆ ԱՌՆՉՎՈՂ ՄԻ ՔԱՆԻ ՀԱՐՑԵՐԻ ՇՈՒՐՋ
Գագիկ Տեր-Հարությունյան
Հայտնի է, որ հայության մոտ երկու երրորդը բնակվում է ՀՀ սահմաններից դուրս։ Անվիճելի է նաև, որ համաշխարհային հայության առկայությունը մեր լրջագույն ռեսուրսն է։ Միևնույն ժամանակ, ազգի նման կարգավիճակը ենթադրում է բազմաթիվ ներքին և արտաքին մարտահրավերներ, որոնց համարժեք պատասխաններ չունենալը հղի է անցանկալի զարգացումներով։ Այդ մարտահրավերների էության բացահայտումը և դրանց հակազդեցության մեխանիզմների մշակումը հայության ամենահրատապ խնդիրներից են։

08.11.2007 ՄԱՅՐԻ՛Կ, ՄԵՆՔ ՀԱ՞Յ ԵՆՔ
Հարցազրույց Ստամբուլի Կետիկփաշա թաղամասի Հայ Ավետարանական եկեղեցու հովիվ, վերապատվելի Գրիգոր Աղաբալօղլուի հետ Հարց–Վերապատուելի, խնդրում եմ պատմէք Ձեր մասին, ե՞րբ եւ որտե՞ղ էք ծնուել...
Պատ.–Ծնած եմ 1957թ. Արաբկիր քաղաքին մէջ...
Հարց–Փաստօրէն, Եղեռնից չորս տասնամեակ անց Արաբկիրում դեռ հայե՞ր կային: Ինչպէ՞ս է փրկուել Ձեր ընտանիքը:
Պատ.–Միայն Արաբկիրին մէջ չէ, որ փրկուած հայեր կային:

08.11.2007 ԱՐԵՎՄՏԱՀԱՅՈՒԹՅԱՆ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՄԱՆ ԵՎ ՀԱՐԱԿԻՑ ԽՆԴԻՐՆԵՐԻ ՇՈՒՐՋ
Գագիկ Տեր-Հարությունյան
Համաձայն մամուլի հաղորդագրությունների, ներկայումս աշխատանքներ են տարվում Արեւմտահայության համագումար կազմակերպելու ուղղությամբ։ Ենթադրվում է նաեւ, որ համագումարը կարող է ձեւավորել Արեւմտյան Հայաստանի կառավարություն։ Վերլուծական հանրության վերաբերմունքն այդ նախաձեռնության նկատմամբ միանշանակ չէ։

05.11.2007 20-ՐԴ ԴԱՐԻ ԵՆԻՉԵՐԻՆԵՐԸ. ԽԵՂՎԱԾ ՃԱԿԱՏԱԳՐԵՐ
Ռուբեն Մելքոնյան
Օսմանյան կայսրությունում դարեր շարունակ գործել է ենիչերիների ինստիտուտը, որը հիմնված էր, այսպես կոչված, «արյան հարկի» (դեւշիրմե) վրա։ Կայսրության ոչ մուսուլման բնակչությունից որպես հարկ ժամանակ առ ժամանակ հավաքվում էին առողջ, ամրակազմ տղա երեխաներ, որոնք ստանում էին իսլամական ու ռազմական համակողմանի կրթություն, եւ հետագայում նրանցից ընտրյալները կազմավորում էին ենիչերիական զորամիավորումները։

29.10.2007 ԵՎՐՈՊԱՆ ՔՐԻՍՏՈՆԵՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ԻՍԼԱՄԻ ՄԻՋԵՎ
Արաքս Փաշայան
Պատմական տևական ժամանակահատվածի ընթացքում ճակատագրով և ավանդույթներով միմյանցից տարբեր եվրոպական ազգերին միավորող քրիստոնեության հիմնարար արժեքներն այսօր Եվրոպայում գրեթե մոռացության են մատնված: Քրիստոնեությունը՝ որպես Եվրոպային բնորոշ քաղաքակրթական համակարգ, հայտնվել է խոր ճգնաժամում, ինչի ապացույցը քրիստոնեական արժեհամակարգին մարտահրավեր նետած, նրան լրիվ հակոտնյա (նյութապաշտական, եսակենտրոն և գեդոնիստական) արդի արևմտյան մտայնությունն է։

29.10.2007 ԱՅԼԱԴԱՎԱՆ ՀԱՅԵՐԻ ԽՆԴՐԻ ՇՈՒՐՋ
Ռուբեն Մելքոնյան
Ինչպես և կանխատեսելի էր, Թուրքական պատմական ընկերության նախագահ Յուսուֆ Հալաչօղլուի հայտնի հայտարարությունը Թուրքիայում ապրող կրոնափոխ հայերի մասին դեռևս արձագանքներ է ունենում և շարունակում նոր զարգացումների պատճառ հանդիսանալ։ Ճիշտ է, այսօր արդեն չկան առաջին օրերի բուռն արձագանքները, երբ շատ լրագրողներ, քաղաքական գործիչներ, գիտնականներ իրենց պարտքը համարեցին անդրադառնալ և գնահատական տալ Հալաչօղլուի հայտարարությանը, և կարելի է ասել՝ այդ ալիքը մարել է։

25.10.2007 ԱՄՆ ՀՐԵԱԿԱՆ ԿԱՌՈՒՅՑՆԵՐԸ ԵՎ ՆՐԱՆՑ ԴԻՐՔՈՐՈՇՈՒՄԸ ՄԵԾ ԵՂԵՌՆԻ ՀԱՐՑԻ ՆԿԱՏՄԱՄԲ
Հայկարամ Նահապետյան
ԱՄՆ հրեական միությունների և Իսրայել պետության դիրքորոշումներում նկատելի է որոշակի դինամիկա Հայոց ցեղասպանության հարցում: Թեև առկա դրությամբ ԱՄՆ հրեական կազմակերպությունների զգալի մասը դեռ չի միացել ցեղասպանության ճանաչման արշավին և Իսրայել պետությունը չի ճանաչել Հայոց ցեղասպանությունը` այդուհանդերձ, նպատակահարմար է թվում արձանագրել առկա փոփոխությունները` ուսումնասիրելով նաև պատասխան գործողությունների տարբերակները:

15.10.2007 ԱՐԵՎՄՏՅԱՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԻՐԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ
Արտակ Մովսիսյան
Արևմտյան Հայաստանում անցկացրած օրերիս մասին տպավորություններ պատմելու նպատակով չէ, որ գրիչ եմ վերցնում: Պարզապես կան բազմաթիվ երևույթներ, որ հեռվից, Արևմտյան Հայաստանում չլինելով, լիովին այլ կերպ ենք պատկերացնում, իսկ երբեմն էլ չենք պատկերացնում: Նման խնդիրների մասին է, որ ցանկանում եմ կիսել մտորումներս հայրենակիցներիս հետ, մտորումներ` ծնված մտահոգություններից, որոնք հաստատ միայն իմը չեն...

04.10.2007 ՀԱՅ ՄՈԼՈԿԱՆՆԵՐ
Հովհաննես Հովհաննիսյան
Տեղեկատվական քաղաքակրթության օրեցօր հզորացող մամլիչի ներքո ազգային խնդիրն ինքնության պահպանության համատեքստում օրակարգային նշանակություն է ձեռք բերում: Հետաքրքիր են հատկապես ուսումնասիրություններն ինքնության պահպանությանը նպաստող գործոնների դասակարգման տեսանկյունից, որտեղ, երբ խոսվում է հայ տեսակի մասին, անշուշտ, նշվում են նաեւ կրոնի դերի մասին պատկերացումները: Այս առումով չենք ցանկանում քննարկել, թե հայ հանրույթի համար կրոնի որ ձեւն առավել նպաստավոր կլիներ ազգապահպանության տեսակետից:

04.10.2007 ՀՈՒՆԳԱՐԱՀԱՅ ՀԱՄԱՅՆՔ. ԱՆՑՅԱԼԸ ԵՎ ՆԵՐԿԱՆ
Հունգարացի հայագետ Բենեդեկ Ժիգմոնդն արդեն 10 տարի զբաղվում է հայոց լեզվի, հայկական մշակույթի, բանահյուսության հարցերով: Նրա հետաքրքրության ոլորտում է գտնվում նաեւ հունգարահայ համայնքը` իր բազմաշերտ խնդիրներով: Բենեդեկը հայագիտություն է ուսումնասիրել Հունգարիայի պետական համալսարանում` հայտնի հայագետ, պրոֆեսոր Էդմոնդ Շյուցի մոտ: Նա գլխավորում է իր իսկ հիմնած «Գիտակազմակերպչական ինստիտուտը», որն այլ խնդիրների շարքում զբաղվում է նաեւ հայագիտությամբ, ինչպես նաեւ հրատարակում է գրքեր եւ կազմակերպում դասընթացներ:

27.09.2007 ԱՐԱԲԱՑԱԾ ՀԱՅԵՐ ԹՈՒՐՔԻԱՅՈՒՄ
Ռուբեն Մելքոնյան
Այլադավան եւ ծպտյալ հայերի թեմայի ուսումնասիրությունն ի հայտ է բերում մինչ օրս շատ քիչ հայտնի եւ միեւնույն ժամանակ հետաքրքիր մանրամասներ։ Հանրահայտ փաստ է, որ Հայոց ցեղասպանության ժամանակ որոշ հայեր ընդունել են իսլամ` կոտորածից եւ աքսորից փրկվելու համար, եւ ներկայումս Թուրքիայում կան քրդացած, թուրքացած հայեր, որոնց մի մասն իրեն արտաքուստ է միայն այդպես ներկայացնում։ Սակայն ծպտյալ եւ իսլամացած հայերի թեմայի շրջանակներում գրեթե չի լուսաբանվել եւ շատերի համար անհայտ է այն իրողությունը, որ ներկայիս Թուրքիայում ապրում են նաեւ հազարավոր արաբացած հայեր։

24.09.2007 ԹՈՒՐՔ ՊԱՏՄԱԲԱՆԸ ԿՐՈՆԱՓՈԽ ՀԱՅԵՐԻ ՄԱՍԻՆ
Ռուբեն Մելքոնյան
«Թուրքական պատմական ընկերության» նախագահ, «պալատական» պատմաբան Յուսուֆ Հալաչօղլուի՝ սույն թվականի օգոստոսի 18-ին Կեսարիա քաղաքում կայացած սիմպոզիումի ժամանակ հավատափոխ հայերի մասին արտահայտած մտքերն անմիջապես լայն արձագանք գտան թուրքական մամուլում և քաղաքական, գիտական, մտավորական շրջանակներում։

17.09.2007 Հայաստանը պետք է մշակի հայերի հայրենադարձության ծրագիր - «Նորավանք» հիմնադրամի ղեկավար
Հայաստանը պետք է ձեռնամուխ լինի հայերի հայրենադարձության ծրագրի մշակմանը։ Այս մասին «Նորություններ – Հայաստան» գործակալությանը տված հարցազրույցում հայտարարել է «Նորավանք» գիտակրթական հիմնադրամի տնօրեն Գագիկ Հարությունյանը։ «Առաջիկայում նախատեսվում է այս հարցին նվիրված գիտական կոնֆերանսի անցկացում։ Մենք պետք է հստակ պատկերացնենք, թե ինչ է հայրենադարձությունը, հրաժարվենք քարացած այն մտայնությունից, թե դա հայրենիք վերադառնալու մի ինչ-որ մեկանգամյա միջոցառում է»,- նշել է նա։

13.09.2007 ԵԿԵՂԵՑԻ-ՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆ ԻՐԱՎԱԿԱՆ ՓՈԽՀԱՐԱԲԵՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՇՈՒՐՋ
Լիլիթ Ավագյան
2007թ. մարտի 14-ին ՀՀ Ազգային ժողովն ընդունեց «Հայաստանի Հանրապետության և Հայաստանյայց Առաքելական սուրբ եկեղեցու հարաբերությունների մասին» օրենքը: Այս օրենքի ընդունումն էական էր մի շարք առումներով, որոնց կանդրադառնանք ստորև: Մինչ այդ մի փոքր հետ գնալով փորձենք հիշել, թե ինչպես էին կարգավորվում եկեղեցու և պետության հարաբերությունները:

10.09.2007 ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՀԱՄԱՅՆՔՆԵՐԸ ՀԵՏԽՈՐՀՐԴԱՅԻՆ ՏԱՐԱԾՔՈՒՄ
Թամարա Վարդանյան
Սփյուռքագիտությունը որպես հետազոտական ուղղություն հիմնված է թե ընդհանրությունների և թե տարբերությունների ուսումնասիրման վրա։ Հաճախ սփյուռքյան իրականությանը (լինի դա հայկական, թե այլ) բնորոշ հարցադրումները նման են իրար և՛ ձևի, և՛ բովանդակության առումներով, քանի որ դրանք արտածվում են նույնատիպ խնդիրներից՝ ինքնության պահպանման, մշակութային ինքնատիպության զարգացման, աճող սերնդի համար ազգային կրթության ապահովման և այլն։

06.09.2007 «ԿԱՆ ՀԱՄՇԵՆՑԻՆԵՐ, ՀԱՏԿԱՊԵՍ ԵՐԻՏԱՍԱՐԴՆԵՐԻ ՄԵՋ, ՈՐՈՆՔ ԻՐԵՆՑ ԲԱՑԱՀԱՅՏ ՀԱՅ ԵՆ ՀԱՄԱՐՈՒՄ» Հարցազրույց Ստամբուլում բնակվող համշենցի Քայել Մարգարօղլուի հետ
Ռուբեն Մելքոնյան
- Ի՞նչ կարող ես ասել ներկայիս Թուրքիայում ապրող համշենահայերի քանակի մասին:
- Թուրքիայում ներկայումս մոտավորապես 50.000 համշենցի է ապրում: Համշենցիների մի մասն ապրում է Սև ծովի արևելյան ափերին, մի մասը՝ Ադափազարի շրջանում, համշենցիներ կան նաև Թուրքիայի խոշոր քաղաքներում` Ստամբուլում, Անկարայում, Իզմիրում:

30.08.2007 ԾՊՏՅԱԼ ՀԱՅԵՐԸ ԹՈՒՐՔ ԳԻՏՆԱԿԱՆՆԵՐԻ ՈՒՇԱԴՐՈՒԹՅԱՆ ԿԻԶԱԿԵՏՈՒՄ
Հրանտ Դինքի սպանությունը, դրան առնչվող դեպքերը, ինչպես նաև օրերս սկսված դատավարությունը շարունակում են կարևոր տեղ զբաղեցնել Թուրքիայի հասարակական-քաղաքական կյանքի տարբեր բնագավառներում: Օրինակ, «Մենք բոլորս հայ ենք, բոլորս Հրանտ Դինք ենք» կարգախոսն այնպիսի խորությամբ է խոցել թուրքերի «ազգային ինքնագիտակցությունը», որ ամեն պատեհ և անպատեհ առիթով դա հիշվում ու մեջբերվում է, և ի պատասխան՝ բազմաթիվ հակընդդեմ կարգախոսներ են մեջտեղ հանվում:

26.07.2007 ԻՆՔՆԻՇԽԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ԳԼՈԲԱԼԱՑՈՒՄ
Գագիկ Տեր-Հարությունյան
Այսօր քաղաքական-հասարակագիտական ոլորտի ամենահրատապ խնդիրներից է ազգային, ինքնիշխան պետությունների ապագայի հարցը: Ոմանք, հիմք ընդունելով համաշխարհային քաղաքական-իրավական-տնտեսական-տեղեկատվական ընդհանուր դաշտի ձևավորումը և վերազգային ընկերությունների ու տարաբնույթ կազմակերպությունների դերակատարման աճը, գտնում են, որ գլոբալացման հետևանքով ինքնիշխան պետությունները զարգացման հեռանկար չունեն։

19.07.2007 ԻՆՉՊԵ՞Ս ԻՐԱԿԱՆԱՑՆԵԼ ՀԵՂԱՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆ
Տիգրան Սարգսյան
Մենք նախևառաջ պետք է հասկանանք հեղափոխություն սահմանումը: Հեղափոխություն բառը ծագել է ուշ լատինական revolutio` շրջադարձ, հեղաշրջում բառից, որն ունի նաև բնության, հանրության կամ գիտակցության զարգացման խոր, որակական փոփոխության իմաստ: Հեղափոխությունը ենթադրում է որակական մեկ վիճակից մեկ այլ վիճակի թռիչքաձև անցում՝ իբրև բնության, հանրության կամ մտածողության զարգացման կարևորագույն օրինաչափության դրսևորում: Ամեն անգամ, երբ հեղափոխություն սահմանումն օգտագործում ենք հասարակական գործընթացների առնչությամբ, մենք պետք է հասկանանք՝ որտե՞ղ է տեղի ունենում հետազոտվող հանրության կամ ավելի լայն իմաստով՝ օբյեկտի որակական փոփոխությունը:

12.07.2007 ՀԱՅ ԵՐԵԽԱՆԵՐԻ ԻՍԼԱՄԱՑՈՒՄԸ ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՏԱՐԻՆԵՐԻՆ
Ռուբեն Մելքոնյան
Թյուրքական ցեղերի Փոքր Ասիա եւ Հայկական լեռնաշխարհ ներխուժելուց հետո այդ տարածքներում պարբերաբար տեղի է ունեցել ոչ մուսուլման բնակչության բռնի իսլամացում: Կրոնափոխության հարմար թիրախներից են միշտ համարվել երեխաները, որոնց իսլամացնելով վաղ տարիքում` կարելի էր ավելի հեշտ ջնջել ազգային եւ կրոնական դեռեւս ձեւավորվող ինքնագիտակցությունը:

09.07.2007 «ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՀԱՄԱՅՆՔՆԵՐՆ ԱՐԴԻ ՓՈՒԼՈՒՄ. ԳՈՅԱՊԱՀՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ, ՀԵՌԱՆԿԱՐՆԵՐ» ԳԻՏԱԳՈՐԾՆԱԿԱՆ ԿՈՆՖԵՐԱՆՍԻ ՇՈՒՐՋ
Թամարա Վարդանյան
Ս.թ. հունիսի 19-20-ը «Նորավանք» գիտակրթական հիմնադրամը, համագործակցելով Լրատվամիջոցների կովկասյան ինստիտուտի և «Երկիր» միության հետ, «Արմենիա Մարիոթ» հյուրանոցում կազմակերպեց «Հայկական համայնքներն արդի փուլում. գոյապահպանություն, հեռանկարներ» գիտագործնական կոնֆերանսը։

25.06.2007 ՉԵԽԻԱՅԻ ՀԱՅԵՐԸ. ՓՈՔՐ ՀԱՄԱՅՆՔ, ՄԵԾ ՆԵՐՈՒԺ
Սերգեյ Սումլյոննի
Չեխիայի հայ համայնքը փոքրաթիվ է։ Երկրում ապրող հայերի թիվը շատ քիչ է գերազանցում 1000 մարդը։ Եվ այնուամենայնիվ, հայ համայնքը Չեխիայի Հանրապետությունում զարգացման հաջողություններ գրանցած համայնքներից է։ Հայ համայնքի անդամներն ակտիվ սոցիալական կյանք են վարում, խիստ ամուր են ներհամայնքային սոցիալական կապերը։ Համայնքի անդամները բավական հաջող են ինտեգրվում չեխական տնտեսությանը, երկրում ապրող հայերի մեծամասնությունը զբաղվում է փոքր բիզնեսով։

21.06.2007 ՅԱԴ ՎԱՇԵՄ ՀՈԼՈՔՈՍՏԻ ՄԱՍԻՆ ՀԻՇՈՂՈՒԹՅՈՒՆՆ ԻՍՐԱՅԵԼՈՒՄ
Հարություն Մարության
Պետությունները՝ ուժեղ թե թույլ, իրենց ներքին թե արտաքին քաղաքականության հիմնադրույթների մշակման մեջ, որպես կանոն, ձգտում են հաշվի առնել իրենց ժողովրդի ինքնության հիմնարար տարրերը։ Այսպես թե այնպես, դրանցում տեսակարար մեծ կշիռ ունեն պատմական անցյալի հետ անխախտ կապը մատնանշող իրադարձություններով պայմանավորված դրույթները։ Այդ անցյալն իր մեջ կարող է կրել ինչպես տրավմատիկ երանգներ ունեցող, նույնպես և հերոսական պայքար ու հաղթանակներ մատնանշող հիշողությունների տարրեր։

21.06.2007 ԻՐԱՆԱՀԱՅ ՀԱՄԱՅՆՔ. ՃԱՄՊՐՈՒԿԱՅԻՆ ՏՐԱՄԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ
Թամարա Վարդանյան
Հոդվածը պատրաստվել է Թեհրանում հրատարակվող «Յոյս» երկշաբաթաթերթի 2007թ. համարներում զետեղված նյութերի և հրապարակումների հիման վրա։ Գաղթը պատմության ընթացքում ոչ թե բացառություն, այլ օրինաչափություն է եղել։ Սակայն միշտ չէ, որ «գնա՞լ, թե՞ մնալ» հարցն այնքան հստակ, պարզ ու անխուսափելի ձևով է դրված եղել մարդու առջև, որքան այսօր դա դրվել է իրանահայի առջև։ Իրանի բնակչությունն ըստ 2006թ. մարդահամարի կազմում է 70 միլիոն 472 հազար 846 մարդ։

14.06.2007 Կրթություն 2015
Հայաստանի կրթության զարգացման ռազմավարական հայեցակարգի մշակման գործընթացի շրջանակներում ՀՀ Կրթության և գիտության նախարարության կողմից ս.թ. հունիսի 11-12-ին Երևանի «Արմենիա Մարիոթ» հյուրանոցում ընթացավ «Կրթություն 2015» համաժողովը։ Համաժողովում քննարկվեցին Հայաստանի տնտեսական, հասարակական և մշակութային զարգացման հիմնախնդիրներից բխող կրթության մարտահրավերները, ինչպես նաև կրթության զարգացման հեռանկարներն ու առաջնայնությունները, կրթական համակարգի դերն ազգային զարգացման համատեքստում։

04.06.2007 Գ.Նժդեհի տնտեսագիտական ընկալումների մասին
Խաչատուր Դադայան
Գարեգին Նժդեհի գրավոր ժառանգությունում առանձնակի տեղ է գրավում տնտեսական հիմնախնդիրների վերաբերյալ նրա տեսլականը։ Ընդ որում, ինչպես անանց արժեք է Նժդեհ-երեւույթն ինքնին, այնպես էլ խիստ արդիական եւ ուսումնակարոտ են նրա տնտեսագիտական ընկալումները։ Վերջիններս սփռված են Նժդեհի` տարբեր տարիների երկերում, ստեղծված են զանազան ազգային, քաղաքական թնջուկների պայմաններում, սակայն ունեն կուռ ու կառուցիկ շղթա, տրամաբանական հստակ դիրքորոշում։

31.05.2007 Թիֆլիսահայ իրականության շուրջ նոր դիտարկումներ
Թամարա Վարդանյան
Թիֆլիսահայ իրականության շուրջ արդեն ավանդական դարձած մեր հրապարակումներում շարունակում են գերիշխել խնդրահարույց թեմաները, որոնք ուղղակիորեն (երբեմն՝ անուղղակիորեն) առնչվում են վրաց հասարակության վերաբերմունքին տեղի հայության նկատմամբ1։ Թիֆլիսահայ ներհամայնական կյանքի քննարկումը, որպես կանոն, սահմանափակվում է հենց վրացիների՝ հայերի նկատմամբ ունեցած վերաբերմունքի քննարկամբ։ Միևնույն ժամանակ, նվազ ուշադրություն է դարձվում հայերի շրջանում առկա տրամադրություններին, վրացիների կամ տարբեր խմբերի (ըստ սոցիալական կամ ռեգիոնալ բաժանման) հանդեպ ունեցած դիրքավորմանը։

17.05.2007 Սպանդ Մալաթիայում (պատճառներ և հետևանքներ)
Ռուբեն Մելքոնյան
2007 թվականի ապրիլի 18-ին Թուրքիայի Մալաթիա քաղաքում գործող «Զիրվե» հրատարակչատանը տեղի է ունեցել սպանություն, որի հետևանքով զոհվել են հրատարակչության երեք աշխատակից, որոնցից մեկը գերմանացի էր, երկուսը՝ Թուրքիայի քաղաքացիներ: Այս հրատարակչությունը տպագրում և տարածում էր քրիստոնեական գրականություն: Նշվում է նաև, որ նրանք, լինելով բողոքական եկեղեցու հետևորդներ, միսիոներական գործունեություն էին ծավալում Թուրքիայում:

17.05.2007 Պոլսահայ համայնքը. արդի հիմնախնդիրներ
Արաքս Փաշայան
Դեռևս 572-ին Կ.Պոլսում ձևավորվել է հայկական կրոնական համայնք: Օսմանյան տիրապետության շրջանում ստեղծվել է հայոց պատրիարքություն, որին սուլթանը տվել է որոշակի եկեղեցական-համայնական իրավունքներ: Պետության կողմից պոլսահայ համայնքի ղեկավար էր ճանաչված Պոլսի հայոց պատրիարքը: 1863թ. Ազգային սահմնադրության ընդունումից հետո վերակազմվել են ազգային կյանքը կազմակերպող տարբեր միություններ:

17.05.2007 Մայիսի 19-ը Փոքրասիական Պոնտոսի հույների Հիշատակի օրն է
«Նորավանք» ԳԿՀ-ն ՌԴ Պետդումայի պատգամավոր Իվան Սավվիդիից ստացել է Հայաստանի հույներին ուղղված բաց նամակ-դիմում, որի տեքստը ներկայացված է ստորև։ Դիմում Հայաստանում բնակվող մեր հայրենակից հույներին՝ Փոքրասիական Պոնտոսի Հույների ցեղասպանության Հիշատակի օրվա կապակցությամբ Սիրելի քույրեր և եղբայրներ Մայիսի 19-ին հույն ժողովուրդը նշում է իր պատմության ողբերգական տարեթիվը։ Այսօր մենք սգում և ողբում ենք հիշատակը մեր հայրենակիցների, որոնք 1916-23թթ. թուրք դահիճների կողմից իրականացված անողոք եղեռնագործության զոհը դարձան։

10.05.2007 The Many Faces of Noravank (Նորավանքը բազմաթիվ կերպավորումներով)
Հայաստանի Կենտրոնական բանկի նախագահ Տիգրան Սարգսյանի աջակցությամբ և ՅՈՒՆԻԲԱՆԿ-ի կողմից մեծահոգաբար տրամադրված ֆինանսական միջոցներով վերջերս թողարկվել է The many Faces of Noravank DVD-ն։ Դրանում զետեղված բազմաթիվ լուսանկարները Նորավանքի հոգևոր հայր տեր Սահակ քահանա Մարտիրոսյանի աշխատանքներն են։ Ըստ պատմաբան Ստեփանոս Օրբելյանի՝ Նորավանքը հիմնադրվել է 4-5-րդ դարերում, այն վայրում, որտեղ գտնվում էին Սուրբ Կարապետ և Սուրբ Փոկաս եկեղեցիները։

07.05.2007 Հայաստանի պատմական հուշարձանները
Ս.թ. մայիսի 3-ին Ս.Փարաջանովի տուն-թանգարանում ՀՀ Սոցիալական ապահովագրության պետական հիմնադրամի (ՍԱՊՀ) նախագահ Վազգեն Խաչիկյանի նախաձեռնությամբ և Հայաստանի երիտասարդ կանանց ասոցիացիայի նախագահ Լիլիթ Ասատրյանի հովանավորչությամբ տեղի ունեցավ «Հայաստանի պատմական հուշարձանները» շարքի (հայերեն և անգլերեն տարբերակներ) «Ախթալա» գրքի շնորհանդեսը։

07.05.2007 «Ծպտյալ» հայերի հետ կապված նոր իրողություններ
Ռուբեն Մելքոնյան
Հանրապետական Թուրքիայի պատմության մեջ ժամանակ առ ժամանակ հանդես է եկել եւ երբեմն մեծ ծավալներ ընդգրկել, այսպես կոչված, «ավազակների եւ ավազակության» խնդիրը: Ավազակները կամ թուրքերենով` «էշքիյաներ» կոչվածները մարդիկ էին, որոնք սոցիալական կամ այլ բնույթի անարդարությունից դրդված` բարձրացել են լեռները եւ զբաղվել ավազակությամբ ու դրանով փորձել տեր կանգնել ոչ միայն իրենց, այլեւ հասարակ ժողովրդի օրինական շահերին:

07.05.2007 Ցեղասպանությունների ժխտումը եվ դատապարտումը
Սուրեն Մանուկյան
Ցեղասպանությունների ժխտման հարցը վերջին շրջանում դարձել է միջազգային քաղաքականության ակտիվ քննարկվող թեմաներից մեկը: Խնդիրը հստակորեն քաղաքականացվեց և մարտավարական նշանակություն ձեռք բերեց, և որոշ պետություններ բարոյական արժեքների վերականգնման միջոցով փորձեցին լուծել շատ իրատեսական խնդիրներ:

03.05.2007 ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՀԻՇՈՂՈՒԹՅՈՒՆՆ ԻԲՐԵՎ ԳՈՐԾՈՆ
Հարություն Մարության
Տարածաշրջանային զարգացումների ֆոնին, հակամարտությունների լուծման ուղիների որոնումներում վերջին ժամանակներս ինչպես հարևան, նույնպես և արևմտյան տարաբնույթ գործիչները, անուղղակիորեն ճնշում գործադրելով հայոց երիտասարդ պետականության նկատմամբ, բավական մեծ հաճախականությամբ «բարեկամաբար» խորհուրդ են տալիս հայ ժողովրդին մոռանալ հարևանների հետ հարաբերություններում առկա «դժվար» անցյալը, ինչի շնորհիվ միայն կարելի է պայմանավորել իրական առաջընթացը։

10.04.2007 Վրաստանի էթնիկական փոքրամասնություններ. համարկման ներուժը՝ երկրի հայ բնակչության օրինակով
2007թ. ապրիլի 10-ին Լրատվամիջոցների կովկասյան ինստիտուտը (ԼԿԻ) և Հայրենադարձության և հիմնավորման «Երկիր» հասարակական կազմակերպությունների միությունը կազմակերպել էին ԼԿԻ կովկասագիտության բաժնի ղեկավար, պատմական գիտությունների թեկնածու Սերգեյ Մինասյանի «Վրաստանի էթնիկական փոքրամասնություններ. համարկման ներուժը՝ երկրի հայ բնակչության օրինակով» աշխատության հայերեն և ռուսերեն տարբերակների շնորհանդեսը, որի ընթացքում ներկայացվեցին նաև գրքի անգլերեն և վրացերեն հակիրճ տարբերակները։ Գրքի տպագրությունն իրականացվել է ԼԿԻ և «Երկիր» միության համատեղ ջանքերով։

09.04.2007 Հայոց առեվտրատնտեսական ներկայությունն աշխարհում
Խաչատուր Դադայան
Չինաստանը մեր պատմիչների երկերում կոչվել է Ճենաց երկիր (այստեղից էլ՝ ճենապակի բառը)։ Հայ-չինական առևտրատնտեսական շփումներն սկիզբ են առել Արտաշատի հիմնադրմամբ (Ք.ծ.ա. 170թ.)։ Աշխարհագրական հարմար դիրքի շնորհիվ հայոց մայրաքաղաքն արագորեն դարձավ տարանցիկ միջազգային առևտրի կենտրոն, ինչի արդյունքում հայ վաճառականներն սկսեցին Չինաստանից ներկրել հում մետաքս (խոզակից հանված կամ խոզակի վրա գտնվող անմշակ հումք) ու մետաքսյա կտորեղեն, իսկ փոխարենն արտահանել պղինձ, կապար, արճիճ, ոսկեթել գործվածքներ, Ալեքսանդրիայի ու Միջագետքի ապակե իրեր և անոթներ։

05.04.2007 ԵՊՀ-ում բացվեց Քաղաքակրթական և մշակութային հետազոտությունների կենտրոնը

Սույն թվականի ապրիլի 5-ին տեղի ունեցավ Քաղաքակրթական և մշակութային հետազոտությունների կենտրոնի (տնօրեն՝ Դավիթ Հովհաննիսյան) բացումը, որը գործելու է Երևանի պետական համալսարանի շրջանակներում։ Կենտրոնի նպատակն է իրականացնել ֆունդամենտալ հետազոտություններ մշակութաբանության, քաղաքագիտության, աշխարհաքաղաքականության և այլ ոլորտներում։

02.04.2007 «Ծպտյալ» հայերի կրոնադարձությունը (ըստ թուրքական աղբյուրների)
Ռուբեն Մելքոնյան
Վերջին տարիներին տարբեր շրջանակներում բավականին աշխուժացել է հետաքրքրությունը Թուրքիայում բնակվող իսլամացած և «ծպտյալ» հայերի նկատմամբ: Հարկ է նշել, որ արդեն տևական ժամանակ է, ինչ հենց այդ հայերի սերունդները սկսել են ինքնաբացահայտվել՝ փնտրել իրենց արյունակիցներին, ազգականներին, իսկ Եվրամիության անդամակցությանը ձգտող Թուրքիայում ներկայումս արտաքուստ խրախուսվող, սակայն թվացյալ ազատության սահմանները բոլոր դեպքերում նպաստում են դրան:

19.03.2007 Հայոց առևտրատնտեսական ներկայությունն աշխարհում
Խաչատուր Դադայան
Հայ-անգլիական առևտրատնտեսական հարաբերությունները գտնվում են երկու հարթությունում. 1) միջազգային, այսինքն՝ աշխարհի տարբեր երկրներում, 2) բուն Անգլիայում։ Միջազգային ասպարեզում հայոց վերաբերմունքն անգլիացիների նկատմամբ միանշանակ բացասական է։ Հաղթելով ծովային տերություններ Իսպանիային ու Պորտուգալիային՝ Մեծ Բրիտանիան ինքը վերածվեց ծովային գերտերության և սկսեց իրականացնել էքսպանսիոնիստական քաղաքականություն։

15.03.2007 Հրանտ Դինքի սպանությունը «ծպտյալ հայերի» համար հայտնություն էր
Թուրքական «Ակսիոն» հանդեսը սույն թվականի հունվարի 29-ին տպագրել է հարցազրույց Թուրքիայի Ինոնյու համալսարանի պատմության ամբիոնի վարիչ, պրոֆեսոր Սալիմ Ջյոհջեի հետ, որը հայտնի է Թուրքիայի հայերի մասին կատարած իր ուսումնասիրություններով: Հարցազրույցում Ջյոհջեն անդրադառնում է Հրանտ Դինքի սպանությանը և ներկայիս Թուրքիայում ապրող «ծպտյալ հայերի» խնդիրներին: Ստորև թարգմանաբար և որոշ կրճատումներով ներկայացնում ենք հիշյալ հարցազրույցը:

05.03.2007 Իրաքահայ համայնքը՝ նոր մարտահրավերների առջեվ
Արաքս Փաշայան
Իրաքի հինգերորդ էթնոդավանական խումբը (հայ համայնք) Իրաքահայ համայնքը համալրվել է Հայոց ցեղասպանությունից փրկված տարագիրներով: 1920-ականներին Իրաքում ապաստան էր գտել շուրջ 90 հազար հայ: Ավելի ուշ նրանց մի մասը հեռացավ երկրից, մի մասը հայրենադարձվեց Հայաստան: Մինչև 2003-ի պատերազմը իրաքահայերի թիվը կազմել է 22.000-25.000, որից շուրջ 15-17.000-ը բնակվել է Բաղդադում, մնացյալը` հիմնականում Բասրա, Մոսուլ, Քիրքուք և հյուսիսային սահմանամերձ Զախո քաղաքներում: Նշված բոլոր հայաբնակ շրջաններում եղել են հայկական դպրոցներ:

27.02.2007 Համազգային կտակները հայոց պահանջատիրության համատեքստում
Խաչատուր Դադայան
Կտակը անձի վերջին կամքի գրավոր դրսեւորումն է, ընդ որում` ստորեւ խոսքը ոչ թե զուտ նեղանձնական, միջազգակցական, հետժառանգային, այլ այնպիսի կտակների մասին է, որոնք ունեն ազգային-հասարակական բնույթ։ Բնականաբար, հարկ է հաշվի առնել, որ կտակարարի ունեւորության աստիճանը, կապիտալի չափը ուղիղ համեմատական են կտակի արժեւորությանը։ Վերջին կամքի իրացումը գրեթե մշտապես եւ ամենուրեք հարգվել է, քանզի ունի ոչ միայն բարոյական, այլեւ իրավական հենք։

19.02.2007 Հոգևոր-կրոնական գործոնի դերը քաղաքական դաշտում
Գագիկ Տերտերյան
Տեղեկատվական դաշտում հաճախ կարելի է հանդիպել իշխանության ճյուղերի՝ օրենսդիր, գործադիր, դատական կամ էլ չորրորդ իշխանության` ԶԼՄ-ի վերաբերյալ նյութերի և տարաբնույթ քննարկումների։ Սակայն իշխանության, պետության և հասարակության հոգևոր բաղադրիչի վերաբերյալ հիշատակումները հազվադեպ են։ Ավելին. տպավորությունն այնպիսին է, թե հանրությունում հոգևորի վերաբերյալ պատկերացումները սահմանափակվում են սոսկ պատմամշակութային կամ ծիսական բնույթի հասկացություններով. դրանք կարևոր են, սակայն բավարար չեն հանրության լիարժեք կենսագործունեության համար։

19.02.2007 Եկեղեցի եվ կապիտալ. ավանդույթին հիմնված առաջխաղացում
Խաչատուր Դադայան
Հայաստանի Հանրապետության կապիտալի (լատ. Capitalis – հիմնական ունեցվածք) բնավիճակը տիպական է հետխորհրդային բոլոր երկրների համար։ Այն է՝ կապիտալը (ֆինանսներ, գույք, արտադրական կարողություններ, արտադրամիջոցներ և այլն) ոչ թե վաստակված է, ոչ թե փոխանցվել է ժառանգական տևականության ուղիով, այլ ձեռք է գցվել արհեստականորեն, իմա՝ նախկին կացութաձևի հանրային սեփականությունը վերաբաշխվել է։ Նման գործընթացն անխուսափելի էր, այն կանոնակարգել ի վիճակի չէր պետական ինքնուրույնություն իրականացնելու փորձառություն չունեցող իշխանությունը։ Անկախությունն ինքնին ոչ միայն արտաքին, այլև առաջին հերթին ներքին լրջագույն մարտահրավեր է, որին հաջողությամբ դիմագրավելու գրավականը հենց նույն անկախությունն է։

15.02.2007 Հրանտ Դինքն ու հայոց ազգային հերոսի կերպարը
Թամարա Վարդանյան
Սույն թվականի հունվարի 19-ին Ստամբուլում սպանվեց «Ակոս» թերթի խմբագիր, հայազգի լրագրող Հրանտ Դինքը։ Կատարված ողբերգությունն անմիջապես արձագանք գտավ և լայնորեն լուսաբանվեց արևմտյան լրատվամիջոցներում՝ Թուրքիայի վրա ճնշումներ գործադրելու նպատակով։ Դա հասկանալի դարձավ սպանության հենց առաջին իսկ օրերից, երբ դեռ դիակը հողին չհանձնած և այդ ցնցումից ուշքի չեկած հասարակությանը հրամցվում էր այն թեզը, թե Հրանտ Դինքի սպանությունը նոր հեռանկարներ և հնարավորություններ է ընձեռում երկու կողմերին (հայերին ու թուրքերին) հաշտվելու և, ամենակարևորը, հայ-թուրքական սահմանը վերաբացելու համար։

15.02.2007 Հրանտ Դինքի սպանությունը և քաղաքական զարգացումները
Սարգիս Հարությունյան
Եթե 2006թ. ընթացքում հարավկովկասյան քաղաքականության թիվ 1 հարցը կարելի էր համարել Ղարաբաղյան հիմնախնդրի շուրջ ընթացող զարգացումները, ապա այս տարի այդ կոչմանն արժանանալու բավական մեծ շանս ունեն հայ-թուրքական հարաբերությունները։ Ինչպես ղարաբաղյան զարգացումների պարագայում էր, ցանկացած լուրջ փոփոխություն Հայաստանի ու Թուրքիայի հարաբերություններում ի վիճակի է իր ազդեցությունն ունենալ ողջ տարածաշրջանի վրա։ Պատահական չէ, որ Հարավային Կովկասում ներկայացված միջազգային ուժի կենտրոններից առնվազն երկուսը ներկայումս տարածաշրջանային իրենց ջանքերը մի մեծ մասով կենտրոնացրել են հայ-թուրքական հարաբերությունների վերափոխման ուղղության վրա։

12.02.2007 Հայոց առևտրատնտեսական ներկայությունն աշխարհում
Խաչատուր Դադայան
ԱՄՆ–ում հայտնված առաջին հայը Հովհաննես Մարտիրոսյանն էր (կամ Ջոն Մարտինը)։ 1618թ. Վիրջինիա ներգաղթածների մեջ նա գրանցվել է որպես Լոնդոնի Ջեյմս-թաուն թաղամասի անդամ, և նրան տրվել է 96 ակր (1 ակրը=4060 մ2) հողատարածք։ Ընդ որում, գրանցման մեջ նշվել է ազգային պատկանելությունը՝ John Martin the Armenian: 1650թ. Վիրջինիայի կառավարիչ Էդուարդ Դիգսը, ցանկանալով հիմնել շերամաբուծություն ու մետաքսի արտադրություն, իր ծախսերով Վիրջինիա է բերում հայ Գևորգին:

08.02.2007 Հայագիտությունը ազգային անվտանգության համատեքստում
Գագիկ Տեր-Հարությունյան
Հայտնի է, որ քաղաքակրթությունների եւ առանձին պետությունների զարգացումը եւ մրցունակությունը էապես պայմանավորված են գաղափարախոսական այն դրույթներով, որոնցով նրանք առաջնորդվում են։ Համեմատական վերլուծություններից հետեւում է, որ արդի աշխարհում արդյունավետ են այն գաղափարախոսական հայեցակարգերը, որոնցում ներդաշնակորեն համատեղվում եւ միմյանց փոխլրացնում են ազատական, ընկերվարական եւ ազգային/ազգայնական մոտեցումները։

01.02.2007 Համշենահայեր. հայկական էթնոսի ենթախումբ
Միխայիլ Աղաջանյան
Մեր նախորդ աշխատանքներում մենք շոշափել էինք իրենց պատմական բնակության տարածքներում այլալեզու և այլադավան, բռնի կերպով մշակութային, լեզվական, կրոնական ուծացման ենթարկված հայերի թեման, այն հայերի, որոնց ժառանգները ներկայումս բնակվում են Թուրքիայի Հանրապետութան հյուսիսարևելյան շրջաններում։ Մեր կարծիքով, առանձին ուշադրության է արժանի հայկական էթնոսի ենթախմբերից մեկի՝ համշենահայության ներկա վիճակի ուսումնասիրությունը։

25.01.2007 Մշակութային պատերազմներ
Սուրեն Մանուկյան
Քաղաքակրթական տարբերությունները, որոնք պարբերաբար Արեւմուտքի եւ իսլամի միջեւ սուր հակասությունների պատճառ են դառնում, ամենաշատ քննարկվող թեմաներից են վերլուծաբանների եւ գիտնականների շրջանում: Սակայն հետազոտողները, հիմնականում հետեւելով Հանտինգտոնի առաջարկած ուղեգծին, կենտրոնանում են այդ երեւույթի փիլիսոփայական եւ աշխարհաքաղաքական կողմերի վրա` հաճախ անտեսելով այդ պայքարի առօրեական, փաստական դրսեւորումները:

23.01.2007 «Ինդիփենդենթ». «Հրանտ Դինքը դարձավ Հայոց ցեղասպանության մեկ միլիոն հինգ հարյուր հազար մեկերորդ զոհը»
Որոշ երկրներ ու կառույցներ դատապարտում են, շատերը լռություն են պահպանում «Ակօս» թերթի գլխավոր խմբագիր Հրանտ Դինքի սպանությունը ամենալայն արձագանքվեց միջազգային մակարդակում, իրենց վերաբերմունքն արտահայտեցին շատ երկրներ, համաշխարհային ցանց ունեցող շատ լրատվամիջոցներ ժամեր շարունակ խոսեցին Թուրքիայի հայազգի քաղաքացու սպանության մասին` ներկայացնելով տարբեր տեսակետներ ու մոտեցումներ մեկ ընդհանրությամբ. բոլորն են դատապարտում սպանությունն ու պահանջում բացահայտում:

28.12.2006 Հայոց առևտրատնտեսական ներկայությունն աշխարհում
Խաչատուր Դադայան
Երկրի բարձրագույն ղեկավարությունը, պետական զանազան մարմինների ներկայացուցիչներն արտասահմանյան գործընկերների հետ քննարկում են տարաբնույթ խնդիրներ, որոնց շրջանակում առաջնային տեղ են գրավում տնտեսական համագործակցության հարցերը։ Պետք է հաշվի առնել, որ ներկայիս գրեթե բոլոր սփյուռքահայ գաղթօջախներն ի սկզբանե եղել են առևտրատնտեսական համայնքներ, այսինքն՝ մեր ժողովրդի ներկայությունն այս կամ այն երկրում, նախ, եղել է վաճառականական, որին հաջորդել են հոգևոր, մշակութային, կրթական և այլ գործոնները։

25.12.2006 Մարդու իրավունքների խնդիրն իսլամում
Արաքս Փաշայան
Գլոբալացվող աշխարհում մարդկությանը հուզող կարևորագույն խնդիրներից մեկը բարոյական ավանդական նորմերի համատեղելիությունն է մարդու իրավունքների և ազատությունների ժամանակակից սկզբունքների հետ: Ուսումնասիրողները, մասնավորապես, նշում են, որ քրիստոնեական արժեքներից հեռացած Արևմուտքը շփոթում է մարդու իրավունքներն «ամեն ինչ թույլատրելի է» դրույթի հետ:

11.12.2006 Թիֆլիսահայ համայնք. վերջաբանի փոխարեն
Թամարա Վարդանյան
Որպես թիֆլիսահայ համայնքում «Նորավանք» ԳԿՀ իրականացրած հետազոտության վերջաբան ներկայացնում ենք մեր հետևություններն ու առաջարկությունները, ինչը մեր հետազոտությանը կհաղորդի նաև կիրառական բնույթ։ Հայաստանի Հանրապետությունը պետք է հստակ դիրքորոշում ունենա Թբիլիսիում հայկական համայնքը պահպանելու կամ հայրենադարձություն կազմակերպելու ուղղությամբ, հատկապես Ջավախքի հիմնախնդրի օրըստորե սրման միտումները հաշվի առնելով1։ Նշված դիրքորոշումը պետք է բխի մեր ազգային անվտանգության ընդհանուր հայեցակարգից։

07.12.2006 Հայ հասարակությունը և՛ պահպանողական է, և՛ անընդհատ նորին ձգտող ( ՀՀԿ նախագահի տեղակալ Մուշեղ Լալայանի հարցազրույցը )
- Որո՞նք են, Ձեր բնորոշմամբ, պահպանողականության հիմնական դրույթները, և ինչո՞վ են դրանք տարբերվում այսօր տարածում գտած մյուս քաղաքական գաղափարախոսություններից` սոցիալիզմից /մասնավորապես, սոցիալ-դեմոկրատիզմից/ և լիբերալիզմից։
- Ընդհանրապես, «պահպանողականություն» ասել է մարդկության /ավելի շուտ` նրա ընտրանու/ կողմից դրականորեն գնահատված և պատմականորեն արդարացված հիմնարար արժեքների, բարոյական նորմերի պահպանում:

20.11.2006 Լիբանանի վերջին պատերազմը և լիբանանահայության արդի հիմնախնդիրները
Արաքս Փաշայան
2006թ. հոկտեմբերի 27-ին «Նորավանք» ԳԿՀ-ում տեղի ունեցավ սեմինար «Լիբանանի վերջին պատերազմը և լիբանանահայության արդի հիմնախնդիրները» թեմայով: Որպես հիմնական բանախոս հանդես եկավ լիբանանահայ մտավորական Գևորգ Յազըճյանը։ Նա նշեց, որ պատերազմից լիբանանահայերից ոչ մեկը չի տուժել, չի վնասվել նրանցից որևէ մեկի բնակարանը կամ ավտոմեքենան, սակայն հայերը տուժել են տնտեսապես, այնքան, որքան մնացած լիբանանցիները՝ այժմ էլ իրենց վրա զգալով Լիբանանի տնտեսական ծանր իրավիճակի հետևանքները:

15.11.2006 Թիֆլիսահայությունը Ջավախքի մասին
Թամարա Վարդանյան
Հայտնի է այն տեսակետը, որ թիֆլիսահայերը բավական պասիվ, թույլ կազմակերպված և անտարբեր են ջավախահայերի ճակատագրի նկատմամբ։ Դա բացատրվում է նրանով, որ թիֆլիսահայերը, ապրելով բուն մայրաքաղաքում, առավել ինտեգրված են վրացական հասարակության մեջ և հետևողական չեն հայապահպանության խնդիրներում։

09.11.2006 Թիֆլիսահայ համայնք. հոգևոր ոլորտի հիմնահարցեր
Թամարա Վարդանյան
Հայ Առաքելական եկեղեցին այսօր էլ շարունակում է առանցքային դերակատարում ունենալ հայապահպան գործառույթներում։ Վիրահայոց թեմի հայանպաստ գործունեությունը Թիֆլիսում վերջին ժամանակներս ավելի ու ավելի նկատելի է դարձել։ Զրույցների ժամանակ բազմիցս շնորհակալական խոսքեր են ուղղվել Վիրահայոց թեմի առաջնորդ Տ.Վազգեն եպիսկոպոս Միրզախանյանին այս կամ այն խնդրի (կրթական, բարեգործական, մշակութային և այլն) լուծմանն աջակցելու համար։ Ընդհանուր առմամբ, տպավորությունն այնպիսին է, որ Վիրահայոց թեմում խորապես գիտակցում և պատկերացնում են թիֆլիսահայ համայնքում առկա խնդիրները, որոնք արդյունք են համայնքի դերի նվազման և գրեթե բոլոր ոլորտներում հայկական տարրի ներկայության թուլացման։

09.11.2006 Հարցազրույց Քուվեյթում և Բահրեյնում ՀՀ դեսպան Արշակ Փոլադյանի հետ
- Լեռնային Ղարաբաղի հարցում այսօր Ադրբեջանին մեծապես աջակցում է իսլամական աշխարհը, մասնավորապես Իսլամական կոնֆերանս կազմակերպությունը: Ինչպիսի՞ քայլեր է իրականացնում Հայաստանի արտաքին գերատեսչությունն արաբական իսլամական շրջանակներում ադրբեջանական քարոզչությանը հակազդելու ուղղությամբ:
- Իսլամական կոնֆերանս կազմակերպությունն ի սկզբանե որդեգրեց ադրբեջանամետ դիրքորոշում հատկապես Թուրքիայի ակտիվ միջամտությամբ: Ադրբեջանը և Թուրքիան արաբական մամուլի միջոցով, նաև Ծոցի երկրներում, ակտիվ քարոզչություն սկսեցին:

30.10.2006 Լիբանանահայության մի քանի հիմնախնդիրների շուրջ
Արաքս Փաշայան
Ժամանակակից լիբանանահայ համայնքը1 ձևավորվել է գլխավորապես Առաջին աշխարհամարտի և դրան հաջորդած տարիներին՝ 1915-1939թթ. գաղթականության երեք ալիքների արդյունքում և ավանդականորեն համարվել Միջին Արևելքի ամենաազդեցիկ, հայ հոգևոր ու մշակութային արժեքներ դավանող համայնքներից մեկը:

26.10.2006 Հայաստան-Սփյուռք 3-րդ խորհրդաժողով
Վահրամ Հովյան
Հայաստանի անկախության հռչակումից հետո հայրենիք-սփյուռք հարաբերությունները դրվեցին որակապես նոր հարթության վրա։ Այդ հարաբերություններն ավելի կանոնավորելու նպատակով 1990-ական թթ. վերջին առաջ քաշվեց Հայաստան-սփյուռք խորհրդաժողովների ինստիտուտը։ Պարբերաբար գումարվող այդ համաժողովների նպատակն է մի կողմից՝ ամփոփել նախորդ շրջանի գործունեության արդյունքները, իսկ մյուս կողմից ուրվագծել հետագա գործողությունների ծրագրերը։

16.10.2006 Թիֆլիսահայ համայնք. տեղեկատվական խնդիրներ
Թամարա Վարդանյան
«Նորավանք» ԳԿՀ-ն, կարևորելով թիֆլիսահայ համայնքում հայկականության պահպանման հրատապ խնդիրները, սույն թվականի ապրիլ-մայիս ամիսներին իրականացրել է դաշտային հետազոտություն։ Անցկացվել են անհատական ֆոկուսային հարցազրույցներ (թվով 24) Թբիլիսիում գործող հայկական հասարակական կազմակերպությունների անդամների և մի քանի հայ հեղինակավոր հասարակական գործիչների հետ։

13.10.2006 Թիֆլիսի հայ համայնքը. նոր մարտահրավերներ, հին խնդիրներ
Թամարա Վարդանյան
Կարևորելով թիֆլիսահայ համայնքում1 հայկականության պահպանման խիստ հրատապ խնդիրները՝ սույն թվականի ապրիլ-մայիսին «Նորավանք» ԳԿՀ-ն կազմակերպել և իրականացրել է դաշտային հետազոտություն։ Անցկացվել են անհատական ֆոկուսային հարցազրույցներ Թբիլիսիում գործող հայկական հասարակական կազմակերպությունների ներկայացուցիչների և մի քանի հեղինակավոր հայ հասարակական գործիչների հետ։

28.09.2006 «Հիզբալլահ»
Արաքս Փաշայան
Արաբերեն՝ «Ալլահի կուսակցություն», լիբանանյան շիական կրոնաքաղաքական շարժում1: Ստեղծվել է 1982թ. Բեքաայի հովտում (Բաալբեկում), Իրանի գործուն միջամտությամբ, Լիբանանում իսրայելական ագրեսիային դիմագրավելու նպատակով2: Շարժման հոգևոր առաջնորդը շեյխ Մուհամմադ Հուսեյն Ֆադլալլահն է (վերջինս իմամ Խոմեյնիից ստացել է այաթոլլայի կոչում), իսկ գլխավոր քարտուղարը՝ շեյխ Սեյիդ Հասան Նասրալլահը (1992-ից):

25.09.2006 «Համաս»
Արաքս Փաշայան
Արաբերեն՝ խանդավառություն, ոգեշնչում, աքրոնիմը՝ Հարաքա ալ-մուկավամա ալ-իսլամիյյա (բառացի՝ Իսլամական դիմադրության շարժում) - պաղեստինյան սուննիական կրոնաքաղաքական կազմակերպություն Հորդանան գետի արևմտյան ափին և Ղազայում: Հիմնվել է 1987թ. դեկտեմբերին, Ղազայում, պաղեստինյան «Մահմեդական եղբայրների» առաջնորդ շեյխ Ահմադ Յասինի և կազմակերպության վեց այլ անդամների կողմից 1987-ի ինթիֆադայից (արաբերեն՝ պոռթկում, ընդվզում) անմիջապես հետո:

13.09.2006 Բաց նամակ ԱԳ նախարարին

11.09.2006 Չափավորությունը՝ արդի իսլամական մտքի զարգացման ուղղություն
Արաքս Փաշայան
Իսլամական սպառնալի՞ք, թե՞ սպառնալիք իսլամին 20-րդ դարից ի վեր իսլամական մտքի զարգացումն ընթանում է հիմնականում մի քանի ուղղություններով, որոնցից ամենաարմատականը իսլամիզմն է (կամ իսլամական ֆունդամենտալիզմը): Իսլամիզմի տեսաբանների կարծիքով՝ իսլամական աշխարհը պետք է զարգանա սեփական՝ զուտ իսլամական ուղով: Առաջ է քաշվում շարիաթով կառավարվող իսլամական տիպի պետությունների ստեղծման գաղափարը:

29.08.2006 Արևմուտքը մահմեդականների աչքերով. կերպարի ստեղծում
Սուրեն Մանուկյան
Իսլամական հասարակությունների զանգվածային գիտակցության մեջ, Արեւմուտքի հետ կապված, գոյություն ունեն հստակ պատկերացումներ եւ կողմնորոշումներ: Արեւմուտքի կերպարը ստեղծվում է կրոնական քարոզի, դասավանդվող պատմության եւ լրատվամիջոցների` հիմնականում հեռուստատեսության միջոցով: Պատմության մեկնաբանությունը, կրոնական պատկերացումները, ավանդապատումներն ու նույնիսկ հեքիաթները հսկայական դեր են խաղում արեւելյան հասարակություններում` այլ քաղաքակրթությունների նկատմամբ վերաբերմունք ձեւավորելու գործում:

29.06.2006 «Այն, ինչ ուղղված է ազգայինի դեմ, ուղղված է մարդկության դեմ» (hարցազրույց ՀՀԿ նախագահի տեղակալ Մ.Լալայանի հետ)
- Ազգայնականությունը ՀՀԿ գաղափարախոսական մոտեցումներում առանցքային տեղ է գրավում: Սակայն այսօր ազգայնականությունը միանշանակ ընկալում չունի: Ինչպիսի՞ն են ազգայնականության ՀՀԿ ընկալումները:
- Նախ ասենք, որ հասարակական գիտության կողմից առայսօր չի տրված ազգայնականության միասնական, ընդունված սահմանում. կա շփոթ` ազգայինի, ազգայնականության և ազգայնամոլության: Մենք, հետևելով հայ ազգայնականության դասական մոտեցումներին, նույնացնում ենք «ազգային» և «ազգայնական» հասկացությունները (պատահական չէ, որ արևմտահայերենում դրանք նույնիմաստ են), միաժամանակ մերժում ազգայնամոլությունը, ինչպես ամեն մի մոլություն:

27.06.2006 Ջուղա Նախիջևանի ադրբեջանական իշխանությունների կողմից հայկական գերեզմանատան ոչնչացումը

26.06.2006 Չարլզ Տիլիի և Իմանուիլ Վալերստայնի «Պետության և հեղափոխության մակրոսոցիոլոգիական տեսությունները»
Հունիսի 16-ին Հետազոտական ռեսուրսների կովկասյան կենտրոնում Չիկագոյի Հյուսիսարևմտյան համալսարանի (North-Western University) պրոֆեսոր, հայտնի հասարակագետ Գեորգի Դերլուգյանը դասախոսություն կարդաց Չարլզ Տիլիի և Իմանուիլ Վալերստայնի «Պետության և հեղափոխության մակրոսոցիոլոգիական տեսությունները» թեմայով։

08.06.2006 Օրիենտալիզմը՝ որպես դիսկուրս
Արաքս Փաշայան
Օրիենտալիզմը (կամ արևելագիտությունը) արևմտյան դիսցիպլին է, որն ինքնուրույն նշանակություն ստացավ և գիտական հիմքերի վրա դրվեց 18-19-րդ դարերում: Օրիենտալիզմի մեթոդաբանությունը, սակայն, վիճահարույց է և դարձել է առանձին տեսաբանների քննության առարկա: 1978-ին պաղեստինյան ծագումով ամերիկյան նշանավոր հասարակագետ ու մշակութաբան Էդվարդ Ուադի Սաիդի (1935-2003) հրատարակած «Օրիենտալիզմ» խորագրով ուսումնասիրությունը բարդ իրադրության առաջ կանգնեցրեց ժամանակակից արևելագիտությանը, որը Սաիդի առաջ քաշած դրույթների տեսանկյունից կարող էր համարվել որպես կեղծգիտական:

26.05.2006 Մայիսի 28-ի ուղին *
«Ձայն են տալիս և չեմ արթնանում. ասում են և չեմ լսում. կանչում են և ոտքի չեմ կանգնում. փող են զարկում և կռուի չեմ պատրաստւում»: Նարեկացու այս հոգեվիճակը երկար ժամանակ կնքեց նաև քաղաքական հայութեան ճակատագիրը: Հայը չէր տրորում դարերի ճամբան, դարերն էին տրորում նրան: Նա չէր ճմլում պատմութեան սիրտը, պատմութեան ծանր մղձաւանջն էր ճնշում նրա սիրտը: Իր ցաւի և աշխարհի անցքերի հետ` հայը քշւում էր դէպի յաւիտենական անորոշը: Մեր երջանկութիւնն ու անբախտութիւնը հենց նրանում է, որ կեանքը գաղտնիքներ ունի, ցաւը` թովչանք: Եղաւ այնպէս, որ մի օր ցաւից ծնունդ առաւ մեր ապրելու խենթութիւնը: Ձայն տուին և հայը արթնացաւ. ասացին և լսեց. կանչեցին և նա ոտքի ելաւ. փող զարկեցին և նա կռուի պատրաստուեց. յարձակուեցին և նա գուպարի մտաւ. բախուեցին և նա յաղթական դուրս եկաւ:

22.05.2006 Քաղաքակրթական կողմնորոշումների շուրջ
Գագիկ Տեր-Հարությունյան
Քաղաքակրթական գործոնը միշտ էլ կարևոր, իսկ հաճախ առաջնային դեր է ունեցել ռազմաքաղաքական գլոբալ զարգացումներում։ Սակայն որպես հստակ քաղաքական կատեգորիա` այն, թերևս, սկսեց օգտագործվել 1993-ից, երբ ամերիկյան Միջազգային հարաբերությունների խորհրդի կողմից հրատարակվող «Արտաքին քաղաքականություն» ամսագրում տպվեց Սեմյուել Հանտինգտոնի «Քաղաքակրթությունների բախում» հոդվածը (հետագայում այն վերամշակվեց և հրապարակվեց որպես մենագրություն)։ Համաձայն հեղինակի` արդի գլոբալ զարգացումների հիմնական ուղղվածությունը (ասպեկտը) լինելու է միմյանցից տարբերվող քաղաքակրթական խմբերի ընդհարումը։

18.05.2006 Հայկական քաղաքակրթությունը որպես բեկումնային նախագիծ
Տիգրան Սարգսյան
21-րդ դարը նոր մարտահրավերներ է ներկայացնում մեզ՝ հայերիս։ Դրանց արձագանքելու համար անհրաժեշտ է ունենալ մի քանի հիմնաքարային հարցերի պատասխաններ, որոնք ուղենիշ կլինեն մեր մարտավարության մշակման համար: Հատկապես կարևոր են աշխարհայացքային քաղաքակրթության հետ կապված հարցադրումները։ Արդյո՞ք Հայաստանն ու հայ ժողովուրդը հանդիսանում են ուրույն (լոկալ) քաղաքակրթության կրող: Հատկապես ո՞ր երկրի կամ մշակույթների հետ է առավել փոխառնչվել հայությունը (դրական և բացասական առումներով): Արևմտյան ո՞ր արժեքներն են համահունչ մեր ազգային նկարագրին, որո՞նք են հակասում` վտանգելով մեր ազգային անվտանգությունը:

11.05.2006 Կրոնների ժամանակը
Սուրեն Մանուկյան
Արդեն տևական ժամանակ, շնորհիվ արևմտյան քարոզչության, հասարակական գիտակցության մեջ արմատավորվում է այն կարծրատիպը, թե իսլամական կրոնը նույնական է ահաբեկչության և ծայրահեղականության հետ: Մամուլում և հեռուստատեսությամբ հաճախ են հնչում «մոլեռանդ մահմեդականներ», «իսլամական ահաբեկչություն», «մուսուլմանական սպառնալիք» և նման այլ որակումներ, որոնք կարծես դարձել են սովորական արտահայտություններ և թույլ չեն տալիս խորապես վերլուծել իրողությունը: Փոխարենը, գայթակղություն է առաջանում երևույթը բացատրել իսլամի «երիտասարդ կրոն» կամ Ղուրանի «արյունարբու և ռազմատենչ» լինելու պարզունակ հանգամանքներով:

04.05.2006 Իսլամական հեռանկարի շուրջ
Արաքս Փաշայան
Այսօր, ավելի քան երբևէ, իսլամական աշխարհի համար հրատապ է իսլամական հեռանկարի հարցը: Որքանո՞վ է պատրաստ իսլամական աշխարհն ընդառաջ գնալ ժողովրդավարացման գլոբալ գործընթացներին: Արդյո՞ք իսլամական աշխարհն ունի որոշակի ռազմավարություն՝ դիմակայելու 21-րդ դարի մարտահրավերները, որոնք կապված են նաև աշխարհում իսլամական քաղաքակրթության նկատմամբ առկա անհանդուրժողականության հետ: Նշենք, որ իսլամական աշխարհում տարբեր, երբեմն հակոտնյա մոտեցումներ կան իսլամական հեռանկարի վերաբերյալ:

20.04.2006 Հայերի դեմ իրագործած ցեղասպանության համար Թուրքիայի հանրապետության միջազգային իրավական պատասխանատվության հիմքերը, եղանակները, ձևերը և տեսակները
Վլադիմիր Մարգարյան
Ներկայացվածը հատված է Վլ. Մարգարյանի «Հայերի դեմ իրագործած ցեղասպանության համար Թուրքիայի հանրապետության միջազգային իրավական պատասխանատվության հիմքերը, եղանակները, ձևերը և տեսակները» աշխատությունից, որն ամբողջությամբ կարող եք կարդալ «Նորավանք» ԳԿՀ Տեղեկագրում, որը լույս կտեսնի օրերս։ Այն կտեղակայվի նաև կայքում։ XX դարի վերջին տասնամյակը բեկումնային էր հայերի դեմ իրագործած ցեղասպանության հիմնախնդրին առնչվող հարցերի վերաիմաստավորման և նորովի ընկալման տեսանկյունից:

17.04.2006 Ռուս Ուղղափառ եկեղեցին և մարդու իրավունքների ու ազատությունների հիմնախնդրի քրիստոնեական մոտեցումները
Համաշխարհային ռուսական ժողովրդական X հավաքը (սոբոր) 21-րդ դարի մարտահրավերներին ընդառաջ Գլոբալացվող աշխարհում մարդկությանը հուզող աշխարհընկալման և աշխարհաճանաչողության կարևորագույն հիմնախնդիրներից է մարդու իրավունքների և ազատությունների սկզբունքների համատեղելիությունը բարոյական նորմերի հետ։ Ըստ քրիստոնեական ուսմունքի՝ մարդու արժանապատվության առանցքային սկզբունքը բարոյականությունն է, մինչդեռ ազատական փիլիսոփայության հիմքում ընկած է օրենքի, այլ ոչ թե բարոյականության գերակայությունը։ Ըստ քրիստոնեական դավանաբանության՝ մեղքը քայքայում է մարդու հոգևոր աշխարհը։ Մինչդեռ ազատական արժեհամակարգն անտեսում է մեղքի հիմնախնդիրն ընդհանրապես։

13.04.2006 Եկեղեցի-պետություն հարաբերություններ և նոր աղանդավորականներ
Գասպար Տերտերյան
Եկեղեցական (հոգևոր) և քաղաքական (աշխարհիկ) իշխանությունների փոխհարաբերություններն իրենց պատմական ուրույն ընթացքն են ունեցել տարբեր ժողովուրդների մոտ և տարբեր երկրներում: Այդ հարաբերությունների բնույթն ու ձևերը սերտորեն առնչված են եղել տվյալ երկրի սոցիալ-քաղաքական ու տնտեսական-մշակութային կյանքին և հետևել են այդ կյանքի զարգացման գործընթացին:

13.04.2006 Կրթահամակարգ և ադապտացում
Դավիթ Հովհաննիսյան
Ժամանակակից քաղաքակրթությունն իր նախորդներից հատկապես առանձնանում է ադապտացման խնդիրների աննախադեպ բարդացմամբ: Այսօրվա աշխարհի մասին ամբողջական պատկերացում ունենալու, տեղի ունեցող գործընթացներն ընկալելու և հետագան կանխատեսելու, մարդկային հանրության մեջ կողմնորոշվելու, ընդհանրական աշխարհայացք ձևավորելու համար ներկայումս անհրաժեշտ է զգալիորեն ավելի շատ ինֆորմացիա, քան նախկինում:

03.04.2006 Արտագաղթը և Հայաստանի Հանրապետության բնակչության ժողովրդագրական գործընթացները 1989-2001թթ.
Արտակ Մարկոսյան
Արտագաղթն այն յուրահատուկ երևույթներից է, որն ի հայտ է գալիս տնտեսական, քաղաքական և իրավական գործոնների ազդեցությամբ: ՀՀ բնակչության տեղաշարժերն անկախացումից հետո այնպիսի չափերի հասան ու ընդունեցին այնպիսի ձևեր, որ սկսեցին բացասաբար ազդել երկրի սոցիալ-տնտեսական իրավիճակի, բարոյահոգեբանական մթնոլորտի, բավարար սոցիալական ապահովության պահպանման, ժողովրդագրական իրավիճակի, ինչպես նաև ազգային անվտանգության վրա: Հայաստանն այսօր էլ բախվում է միգրացիոն իրականությանը, որը, ինքնին, խախտում է երկրի ժողովրդագրական պատկերը և չի նպաստում Հայաստանի զարգացմանը և բարգավաճմանը:

30.03.2006 Ազգայնականության դասակարգման շուրջ
Թամարա Վարդանյան
Ժամանակակից ազգայնականության տեսաբանները, քննարկելով նշված երև ույթի նպատակները, շարժիչ ուժերը, տարբեր աշխարհագրական միջավայրերում և պատմական ժամանակաշրջաններում նրա դրսև որման ձև երը, հաճախ տալիս են նաև տարբեր դասակարգումներ` ըստ որդեգրած չափորոշիչների։ Դասակարգումն, անկասկած, դյուրացնում է ոչ միայն խնդրի լուսաբանումը, ազգայնականության դրսև որման հնարավոր ուղղվածության ու սոցիալական ընդգրկվածության շրջանակների կանխատեսումը, այլև ընդհանուր հայեցակարգի բացահայտումը։ Ըստ ազգայնականության հայտնի տեսաբան Է.Սմիթի` ազգայնականությունը լինում է երկու հիմնական տիպի՝ տարածքային և էթնիկ։

23.03.2006 Աբխազիայի հայությունը նոր մարտահրավերների առջև
Կարեն Վերանյան
Ս.թ. փետրվարի 16-ին աբխազաբնակ հայ համայնքի իրավունքների ու ազատությունների պաշտպանության, ինչպես նաև աբխազական հիմնախնդրի կարգավորմանն աջակցելու նպատակներով Սուխումում հիմնվեց «Համահայկական կոալիցիա»։ Նորաստեղծ կոալիցիայի կազմում, ի թիվս Աբխազիայի հայկական մի շարք մշակութային-բարեգործական կազմակերպությունների, ընդգրկված են նաև վիրահայության ներկայացուցիչները։

20.02.2006 Ջավախքը 21-րդ դարի մարտահրավերներին ընդառաջ
Փետրվարի 14-ին, Երևանի «Մետրոպոլ» հյուրանոցի մեծ դահլիճում, ՀՅԴ «Նիկոլ Աղբալյան» ուսանողական միությունը կազմակերպել էր «Ջավախքը 21-րդ դարի մարտահրավերներին ընդառաջ» թեմայով խորհրդաժողով, որի ընթացքում լայնորեն քննարկվեցին ջավախահայությանը հուզող հիմնախնդիրները։ Խորհրդաժողովին մասնակցում էին հայաստանյան մի շարք կուսակցությունների (օրինակ՝ ՀՀԿ, «Նոր ժամանակներ») երիտասարդական միությունների, հասարակական կազմակերպությունների ներկայացուցիչներ, վերլուծաբաններ, պատմաբաններ։

02.02.2006 Պետության փոխակերպման խնդիրը
Դավիթ Հովհաննիսյան
Վերջին տարիներին հասարակական և քաղաքական տարաբնույթ շրջանակների քննարկման նյութ է դարձել մի շատ կարևոր հարց` արդի ժամանակաշրջանում պետության փոխակերպման խնդիրը: Գաղափարական պայքարի ոլորտում գոյացած և հետզհետե իմացաբանական բնույթ ստացած՝ պետության ձևի զարգացման հեռանկարների վերաբերյալ բանավեճը սառը պատերազմի ավարտից հետո, բախվելով մի իրավիճակի, որի նմանը պատմությունը դեռևս չգիտեր (մի գերտերության, այսպես կոչված, «միաբևեռ» կառավարում), նոր հարցեր առաջացրեց քաղաքակրթական այդ արդյունքի հնարավոր փոխակերպումների վերաբերյալ:

19.01.2006 Հետիսլամիզմ. անխուսափելի էվոլյուցիա
Արաքս Փաշայան
Սառը պատերազմից հետո արևմտյան վերլուծաբաններից շատերը հանգեցին այն եզրակացության, որ քանի դեռ «նոր» աշխարհը բնութագրող չափորոշիչները մշուշապատ են և փոփոխական, ապա կարիք ունեն սահմանվելու «հետ» (post) նախդիրով: Արևմտյան քաղաքագիտական վերլուծություններում մինչև օրս շրջանառվում են «հետմոդեռնիզմ», «հետկոմունիզմ», «հետբիպոլիարիզմ» և նման հարցադրմամբ այլ եզրեր: Այս տեսանկյունից հետաքրքրական է հետիսլամիզմ (post-Islamism) եզրի նշանակությունը, որ նկատի է առնում իսլամիզմի շրջանի ավարտը և նոր շրջանի սկիզբը: Հիշյալ տեսության համաձայն` քաղաքական իսլամը պատմականորեն թևակոխել է երեք փուլ` նախաիսլամիզմ, իսլամիզմ և հետիսլամիզմ:

08.12.2005 Արևմտյան ժողովրդավարության և իսլամի գոյակցության հարցի շուրջ
Արաքս Փաշայան
Միասեռ հասարակություններ ստեղծելու և ժողովրդավարական արդի համակարգը ողջ աշխարհում ներդնելու ԱՄՆ քաղաքականությունն ի հայտ է բերել առճակատում իսլամական աշխարհի հետ: Արդյոք իսլամական աշխարհն ընդառաջ կգնա՞ արևմտյան ժողովրդավարական արժեքներին, թե՞ նրանց միջև առկա է քաղաքակրթական անհամատեղություն: Այս տեսակետից հետաքրքիր է, թե իսլամական աշխարհում արևմտյան արժեքներ ներդնելուն ինչպես է արձագանքում արդի իսլամական հասարակական-քաղաքական միտքը՝ իր հիմնական ուղղություններով:

01.12.2005 «Պատմության ավա՞րտ», թե՞ «ժանրի ճգնաժամ»
Դավիթ Հովհաննիսյան
Արդյո՞ք այն ամենը, ինչ տեղի է ունենում ներկայումս աշխարհում, կապված է տարբեր քաղաքակրթությունների (արժեհամակարգերի) գենետիկական անհամատեղելիության հետ: Թե՞ հարցը վերաբերում է սեփական ինքնության (էության) պաշտպանությանը, որն այն կրողների տեսակետից վտանգված է: Կամ էլ, միգուցե հիմնախնդիրն այն է, որ արժեքների մրցակցության տեսքով մեզ են ներկայացվում միայն մաքուր շահերը, և հենց դրանք են բախվում, այլ ոչ թե մարդկային էությունները: Հասկանալի է, որ անհամատեղելի լինելը (եթե նման բան իրոք գոյություն ունի) երբեք չի արտահայտվում ուղղակիորեն, այլ հանդես է գալիս տարբեր քողերի տակ:

01.12.2005 21-րդ դար. աշխարհակարգի ուրվագծեր
Սերգեյ Կարագանով
Ասիա. ներխուժում համաշխարհային քաղաքականության կենտրոն Միջազգային քաղաքականության կենտրոնն անշեղորեն տեղափոխվում է Ասիա: Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետությունը (ՉԺՀ), որի համախառն ներքին արդյունքը (ՀՆԱ), սկսած 1978թ. տնտեսական բարեփոխումների մեկնարկից, աճել է 4 անգամ, շարունակում է ավելացնել իր ներուժը: Չինական տնտեսության աճի ամենամյա տեմպերը տատանվում են 8,5-10%-ի սահմաններում, ընդ որում, ըստ որոշ ենթադրությունների, Պեկինն աճի իսկական ծավալները գիտակցաբար գաղտնի է պահում: Հնարավոր է՝ նա այդպիսով ջանում է թաքցնել պաշտպանական ծախսերի իրական աճը:

10.11.2005 Ազգայնականության շուրջ
Թամարա Վարդանյան
Ազգայնականության ժամանակակից տեսաբանները «ազգ» և «ազգայնականություն» եզրերին մոտենում են տարբեր, երբեմն գրեթե հակադիր և իրարամերժ դիրքերից։ Կարելի է ընդհանուր մոտեցումները բաժանել երկու հիմնական ուղղությունների։ Առաջինները ազգը և ազգայնականությունը համարում են արհեստական և ժամանակավոր, երկրորդները` բնական և հավիտենական երևույթ։ Ըստ առաջինների մոտեցման, ազգն առաջացել է, քանի որ այն անհրաժեշտ էր կապիտալիզմի արդյունավետ զարգացմանը։ Նրանք գտնում են, որ մինչև կապիտալիզմի զարգացումն ազգեր չեն եղել, որ դրանք ժամանակավոր երևույթ են և եթե կապիտալիստական տնտեսությանն անհրաժեշտ չլինեն, ապա կվերանան։

21.10.2005 Կլոր սեղան՝ նվիրված աշխարհի ապագային
2005թ. հոկտեմբերի 13-ին Քենանի ինստիտուտի մոսկովյան գրասենյակը Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի փիլիսոփայության ինստիտուտում կազմակերպել էր կլոր սեղան՝ «2020թ. գլոբալ կանխատեսում» խորագրով։ Բանախոսն էր Միթչըլ Ռիսը (Mitchell Reiss), որը ղեկավարում էր ԱՄՆ Պետդեպարտամենտի քաղաքական ծրագրման բաժինը Ք.Փաուելի օրոք։ Կլոր սեղանի աշխատանքներին մասնակցում էր «Նորավանք» հիմնադրամի փոխտնօրեն Սևակ Սարուխանյանը։ Մ.Ռիսը նշեց այն հիմնական խնդիրները, որոնց կբախվի ԱՄՆ-ը առաջիկայում։ Դրանց թվում են. Իրանի միջուկային նկրտումները, ԿԺԴՀ միջուկային ծրագիրը, միջազգային ահաբեկչությունը։ Հատկապես արդիական էին Մ.Ռիսի տեսակետները Իրանի միջուկային ծրագրի շուրջ։

15.09.2005 Հայ էթնոկրոնական տարրը Արևմտյան Հայաստանում
Կարեն Խանլարյան
Թուրքիայի հայությունը կենցաղահասարակական ներքին հարաբերությունների տեսանկյունից և ուծացման ենթարկվելու իմաստով մեծապես այլատարր է և ներկայանում է դիմագծային տարբեր տիպերով: Թուրքիայի Հայոց պատրիարք Շնորհք արք. Գալուստյանը 1980թ., Երուսաղեմում, բանախոսության մեջ հետևյալն է ասում գավառահայության մասին. «Ձեզ կներկայացնեմ գավառահայության չորս խավերը, ինչպես որ տեսել եմ նրանց.
ա -Հայեր, որոնք գիտակցաբար և կամավոր կերպով իսլամացել են, խզվել են հայությունից և ապրում են թուրքերի մեջ: Սրանք են, որ մինչև միլիոնի հասնում են իրենց թվով:

28.07.2005 Լեզգիական գործոն
Արսեն Հակոբյան
Կովկասյան ժողովուրդների խմբին պատկանող լեզգիները բնակվում են Դաղստանի հարավում (Ռուսաստան) եւ Ադրբեջանի հյուսիսարեւելյան շրջաններում: 1989թ. խորհրդային վերջին մարդահամարի տվյալների համաձայն, Ադրբեջանական ԽՍՀ-ում բնակվում էր 171 հազար լեզգի բնակչություն: Միեւնույն ժամանակ, այս տվյալներն ակտիվորեն վիճարկվում էին լեզգիական աղբյուրների կողմից, որոնք նշում էին Ադրբեջանում 600-800 հազար լեզգիների գոյության մասին:

13.07.2005 Կիրառական հայագիտությունը որպես ազգային անվտանգության բաղադրամաս
(Հայագիտության ոլորտում պետական քաղաքականության վերաբերյալ հայեցակարգային բնույթի մի քանի դրույթներ)
Ժամանակակից աշխարհում Հայաստանի ու հայության մրցունակության և ինքնավերարտադրության ապահովման նախապայմանը ինքնաճանաչողության խնդիրն է՝ սեփական երկրի պատմության, աշխարհագրության, լեզվի, մշակույթի և ինքնության հոգևոր ու նյութական այլ բաղադրիչների խոր իմացությունը։ Հայագիտությունն այդ ոլորտներն ուսումնասիրող գիտությունների համախումբն է. այն ձևավորում է ամբողջական աշխարհայացք՝ հայոց քաղաքակրթական արժեքների ճանաչողության, պահպանման և հարստացման վերաբերյալ։

20.06.2005 Թալիշական ազգային շարժման հեռանկարները
Արսեն Հակոբյան
Վերջին ժամանակներս տարածաշրջանային գործընթացների համատեքստում սկսում են շրջանառվել կարծես թե «մոռացված» խնդիրներ` կապված թալիշական, լեզգիական և այլ էթնիկ գործոնների հետ: Այս առումով, Հայաստանում վերջերս կայացած թալիշագիտական առաջին գիտաժողովը` Թալիշական ազգային շարժման ներկայացուցիչների մասնակցությամբ, բավական խոսուն է: Ըստ էության, Թալիշական ազգային շարժումն իր գաղափարական ուղղվածությամբ և նպատակների քիչ թե շատ հստակությամբ սկզբնավորվում է 1993թ., երբ Ադրբեջանի թալիշաբնակ շրջաններում հռչակվեց Թալիշ-Մուղանական Ինքնավար Հանրապետությունը:

08.06.2005 Հայաստանում քրիստոնեության ընդունման հոգևոր նախադրյալները
Ռաֆայել Պապայան
Հոդվածում հայ մինչքրիստոնեական կրոնը համադրվում է դասական հեթանոսության և մերձարևելյան տարածքում մեծ ազդեցություն ունեցած զրադաշտականության հետ։ Ի տարբերություն այն կարծիքի, թե հայ հեթանոսությունը զրադաշտականի գրեթե կրկնօրինակումն է (Լեո, Մ.Աբեղյան և այլոք), հոդվածում շեշտադրվում են հայկական հին հավատքի հենց տարբերությունները հեթանոսությանը բնորոշ որոշ ընկալումներից և մասնավորապես՝ պարթևական կրոնական համակարգից։ Աշխատության հիմնական առանցքն այն է, որ հայոց հոգևոր զարգացումները եղել են շարունակական և, ի տարբերություն այսօր շահարկվող որոշ կարծիքների, ինչպես միշտ, այնպես էլ քրիստոնեության ընդունման ընթացքում չեն վերացրել ազգային արժեքները։

05.04.2005 Հայության ներկայիս դրությունը Հյուսիսային Օսիայում
Արսեն Հակոբյան
2002թ. մարդահամարի տվյալներով՝ Հյուսիսային Օսիայում բնակվում են 17147 հայ, որոնց գերակշռող մասը բնակվում է Վլադիկավկազում և Մոզդոկում։ Ըստ պաշտոնական տվյալների՝ հայերը օսերից, ռուսներից և ինգուշներից հետո թվաքանակով չորրորդն են։ Իսկ, ընդհանուր առմամբ, ըստ 2002թ. մարդահամարի` հանրապետությունն ունի 710275 բնակիչ, որից 445310-ը` օսեր, 164734-ը` ռուսներ, 21442-ը՝ ինգուշներ են։

03.04.2005 Եդեսիա. ազգային ինքնությանը նախանձախնդիր
Արսեն Հակոբյան
ՌԴ Ստավրոպոլի մարզի Եդեսիա հայկական գյուղը ոչ միայն սփյուռքային գոյությամբ հայկական մի բնակավայր է, այլև ինքնության առնձահատուկ դրսևորմամբ, «այլալեզու» հայերի մի ուշագրավ համայնք: Այն, կարծես թե դուրս է մնացել մեր հասարակական և ակադեմիական հետաքրքրությունների տեսադաշտից, մինչդեռ ինքնատիպ դիմագծով հայության այս բեկորն իր մեջ մշակութային և պատմական բազում հետաքրքիր իրողություններ է կրում: Մոզդոկից մոտ 40 կմ հյուսիս, Կուրա գետի ափին ՌԴ Ստավրոպոլի երկարամասում, մարզի և Հյուսիսային Օսիայի, Չեչնիայի սահմանագծին է գտնվում Եդեսիա հայկական գյուղը, ուր ապրում է շուրջ 6000 հայ բնակիչ: