ՀԱՔԵՐԱՅԻՆ ՀԱՐՁԱԿՈՒՄՆԵՐ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՑԱՆՑԻ ԴԵՄ. ՎԵՐՋԻՆ ԶԱՐԳԱՑՈՒՄՆԵՐԸ

01.10.2012

ՀԱՔԵՐԱՅԻՆ ՀԱՐՁԱԿՈՒՄՆԵՐ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՑԱՆՑԻ ԴԵՄ. ՎԵՐՋԻՆ ԶԱՐԳԱՑՈՒՄՆԵՐԸ

Սամվել Մարտիրոսյան
«Նորավանք» ԳԿՀ Տեղեկատվական կենտրոնի փորձագետ

Ադրբեջանական և թուրքական հաքերային խմբերը շարունակում են հիմնական վտանգ հանդիսանալ հայկական համացանցի համար։ Ցանցահենները պարբերաբար հարձակումներ են կազմակերպում հայաստանյան և ընդհանրապես հայկական կայքերի վրա։ Հարձակումների են ենթարկվում նաև անհատների էլեկտրոնային հասցեները և գրանցումները տարբեր սոցիալական ցանցերում։

Ամսական կտրվածքով ադրբեջանական և թուրքական հաքերային խմբերի զոհ է դառնում 50-100 հայկական կայք։ Սակայն լինում են դեպքեր, երբ հաքերներին հաջողվում է միանգամից տիրապետել սերվերներին, որտեղ տեղակայված են մեծ քանակությամբ կայքեր։ Այսպես, հուլիսի 1-ին միանգամից 86 կայք ենթարկվել է հարձակման¹։

Հարձակումների վիճակագրությունը ցույց է տալիս, որ հիմնական ցանցահենների ակտիվությունը բավական կանխատեսելի է։

Ադրբեջանական հաքերային խմբերն ունեն մի քանի հիմնական հարձակումների օրեր.

Հունվարի 20, այս օրը Ադրբեջանում նշում են խորհրդային բանակի մուտքը Բաքու (անմիջապես հունվարի 13-19-ի հայկական ջարդերից հետո), ինչի հետևանքով զոհվեցին մեծ թվով ջարդարարներ և խաղաղ բնակիչներ²
Փետրվարի վերջ՝ կապված Խոջալուի դեպքերի հետ³
Մարտի 31, երբ նշվում է այսպես կոչված ադրբեջանցիների ցեղասպանության օրը։

Բացի այդ, գրեթե միշտ հարձակումների փորձեր են կատարվում հայաստանյան պետական տոների ժամանակ։ Հարձակման ժամանակաշրջաններ են հանդիսանում նաև դեկտեմբերի վերջին - հունվարի առաջին օրերը, ինչպես նաև օգոստոս ամիսը։ Սա պայմանավորված է նրանով, որ այդ օրերին կայքերի վերահսկողությունը կտրուկ թուլանում է արձակուրդների պատճառով։

Թուրքական հաքերները հիմնականում հարձակվում են ապրիլի 24-ի շրջակայքում։ Ակտիվացման գործոն են հանդիսանում նաև այս կամ այն երկրի կողմից Հայոց ցեղասպանության ճանաչմանը վերաբերող պետական մակարդակով քննարկումները։

Հազվադեպ, բայցևայնպես արձանագրվում են ադրբեջանական և թուրքական հաքերների միասնական գործողություններ։ Ադրբեջանցի և թուրք հաքերները հաճախ հարձակումներ են կատարում երրորդ երկրների կայքերի վրա՝ տեղադրելով դրանց վրա հակահայկական հայտարարություններ։ Այսպես, սույն թվականի մարտի 31-ին ադրբեջանական հաքերները կոտրել էին մի քանի հարյուր կայք տարբեր երկրներում, սակայն ադրբեջանական մամուլում սա ներկայացվել էր որպես հայկական կայքերի դեմ հաջողված հարձակում։ Սակայն հաքերների կողմից ներկայացված կոտրված կայքերի ցանկը ցույց է տալիս, որ դրանք հիմնականում ոչ հայկական կայքեր են, իսկ ցանկում ներգրավված հայկական կայքերը հարձակման էին ենթարկվել ավելի վաղ⁴։

Կայքերի դեմ հիմնական հաջողված հարձակումները բաժանվում են հետևյալ տեսակների⁵.

Հիմնական խոցելիությունը մնում է տեխնիկական՝ SQL Injection (внедрение SQL кода) ⁶։ Նման հարձակումները կազմում են հաջողվածների մոտ 87%-ը։
Կայքերի վրա օգտագործվող լրացուցիչ ծրագրային ապահովման սխալ կիրառումը՝ մոտ 11%։
Գաղտնաբառերի կռահում (перебор паролей)` մոտ 2%։

Մտահոգիչ է, որ շատ անհատների դեմ հարձակումներ արձանագրվեցին 2012 թվականի ընթացքում։ Արձանագրվեց երեք դեպք, երբ թուրքական և ադրբեջանական հաքերները բաց համացանցում տեղադրեցին ընդհանուր առմամբ ավելի քան չորս հազար հայկական էլեկտրոնային հասցե՝ դրանց գաղտնաբառերով⁷։ Ընդ որում՝ կոտրված փոստարկղերից մի քանիսը պատկանում էին լրագրողների։ Դժվար է նույնիսկ գնահատել, թե ինչ կարգի տեղեկատվության հնարավոր արտահոսք է եղել այդ ընթացքում, քանի որ այդ արկղերում կարող էին լինել նաև հասարակության մեջ կարևոր դիրք գրավող անձանց նամակագրությունները։

Հայկական կայքերի վրա հարձակման վիճակագրության գրաֆիկները.

Պատկեր 1
Հայաստանյան համացանցի հատվածի դեմ հաքերային հարձակումները 2011թ. ընթացքում։ Ըստ Cybergates կազմակերպության տվյալների

Պատկեր 2
Հայաստանյան համացանցի հատվածի վրա հաքերային հարձակումները 2012թ. հունվար-մայիսի ընթացքում։ Ըստ Cybergates կազմակերպության տվյալների

¹ http://www.tert.am/am/news/2012/07/02/hackers/

² http://baku.am/top-content-3

³ http://xocali.net/

⁴Հաքերների կողմից ներկայացված ցուցակը հաքերների ֆեյսբուքյան էջից
https://www.evernote.com/shard/s8/sh/35a11b49-eb6b-4cfc-9b2f-ce4ef2ace674/fa90a39b106975b285c30d49d46038ec

⁵ Տվյալները՝ «Ինտերնետ հանրության» փոխնախագահ Գրիգոր Սաղյանի, 2010-2011 թվականների կտրվածքով։

⁶ http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%BD%D0%B5%D0%B4%D1%80%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5_SQL-%D0%BA%D0%BE%D0%B4%D0%B0

⁷ Հարձակման ենթարկված էլեկտրոնային արկղերի ցուցակները.
http://kornelij.livejournal.com/1226184.html
http://kornelij.livejournal.com/1234116.html
http://kornelij.livejournal.com/1236276.html

«Գլոբուս» վերլուծական հանդես, թիվ 9, 2012

դեպի ետ

Հեղինակի այլ նյութեր