09.12.2013

ՍԵՎԱԿ ՍԱՐՈՒԽԱՆՅԱՆ. ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԷՆԵՐԳԵՏԻԿ ՇՈՒԿԱՅՈՒՄ ՌՈՒՍԱԿԱՆ ՄԵՆԱՇՆՈՐՀ ԿԱ ՄԻԱՅՆ ՄԱՍՆԱԿԻՈՐԵՆ

«Հայաստանի էներգետիկ շուկայում ռուսական մենաշնորհ կա միայն մասնակիորեն: Ռուսական գազի ոլորտն ամբողջությամբ ռուսական մենաշնորհ է, սակայն էլեկտրաէներգիայի ոլորտը դիվերսիֆիկացված է»,- այս մասին անդրադառնալով ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի՝ Հայաստան կատարած պետական այցի շրջանակում էներգետիկ ոլորտում ձեռք բերված հայ-ռուսական պայմանավորվածություններին, Panorama.am-ի հետ զրույցում նշեց «Նորավանք» գիտակրթական հիմնադրամի փոխտնօրեն, փորձագետ Սևակ Սարուխանյանը:

Նրա խոսքով, էլեկտրաէներգիայի ոլորտում գործող հզորություններից միայն Հրազդանի 5-րդ էներգաբլոկն է պատկանում ռուսներին, իսկ Սևանի կասկադը դեռ արդիականացված չէ և ներկայում փաստացի չի մտնում Հայաստանի էներգետիկ համակարգի մեջ: Փորձագետի համոզմամբ՝ ռուսական կողմին պատկանող Հրազդանի չորս էներգաբլոկների մասին հիշատակելը անիմաստ է, որովհետև դրանք հնացած հզորություններ են և արտադրում են շատ թանկ էլեկտրաէներգիա:

«Էլեկտրաէներգիայի ոլորտը բավական դիվերսիֆիկացված է, մանավանդ ամերիկացիների կողմից Որոտանի ՀԷԿ-ի գնումից հետո կկարողանանք ասել, որ կա միջազգային ներկայություն: Բավական հզոր Երևանի ՋԷԿ-ը Հայաստանի սեփականությունն է, Հրազդանի 5–րդ էներգաբլոկը՝ ռուսական կողմին է պատկանում, գրեթե նույն հզորության Որոտանի ՀԷԿ-ը արդիականացվելուց հետո կլինի ամերիկյան: Եվ հաշվի առնելով Մեղրիի ՀԷԿ-ի կառուցման հեռանկարները, ապա Իրանն էլ կարող է որոշակիորեն ներգրավվել ՀՀ էներգետիկ համակարգում»,- ասաց Ս. Սարուխանյանը:

Անդրադառնալով ՀՀ կառավարությանը պատկանող «ՀայՌուսգազարդի» 20% մասնաբաժինը ռուսական կողմին փոխանցելուն՝ փորձագետը նշեց, որ դրանում ո՛չ դրական և ո՛չ էլ բացասական բան չի տեսնում, քանի որ 80% ռուսական մասնաբաժնի դեպքում որոշումների ընդունումը գտնվում էր ռուսական կողմի հայեցողության ներքո:

«Թյուրըմբռնում է ասելը, որ մեր 20%-ը հնարավորություն էր տալիս ներսից ազդեցություն ունենալ, այդ հնարավորությունը տրված չէր: Մյուս կողմից վերջնական սպառողի համար գազի սակագինը սահմանում է ՀՀ Հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովը: Հանձնաժողովը հայկական պետական հանձնաժողով է, որը, բնականաբար, գործում է առանց ռուսական մասնաբաժնի, բացի դա Հայաստանի կառավարությունն ունի մենաշնորհների վերահսկման գործառույթներ»,- ընդգծեց Ս. Սարուխանյանը:

Պատասխանելով հարցին, թե շատ է խոսվում ռուսական գազը իրանականով փոխելու մասին, արդյոք իրանական գազը կարո՞ղ է այլընտրանք լինել ռուսականին, փորձագետը փաստեց, որ բնական գազի ներմուծման համար իրանական գազը ցանկացած պահի կարող է լինել այլընտրանք, երբ լինի ֆորս-մաժորային իրավիճակ:

«Սակայն 1000 խմ համար 189 ԱՄՆ դոլար ռուսական գազի գնի դեպքում իրանական գազը մրցունակ չէ Հայաստանում: Ավելի թանկ է: Շատ են ասում, որ իրանական գազը կարելի է ավել էժան ձեռք բերել: Նման կերպ կարելի է ասել, որ, օրինակ Վենեսուալայից նավթը կարելի է ավելի էժան ձեռք բերել՝ առանց իմանալու, թե Վենեսուելան նավթը ինչ գնով է վաճառում, ինչ պայմաններով: Իրանական կողմը երբեք հայտարարություն չի արել, որ պատրաստ է առաջարկել ավելի ցածր գին, քան Ռուսաստանն է առաջարկում»,- նշեց նա:

Փորձագետը, սակայն, հավելեց, որ եթե անգամ իրանական կողմից լինի նման առաջարկ, «ՀայՌուսգազարդի» պատկանելիությունը ռուսական կողմին չի նշանակում, որ «ՀայՌուսգազարդը» պետք է մեխանիկորեն մերժի այդ առաջարկը, քանի որ, ըստ նրա, խնդիրը զուտ շուկայական մրցունակության մեջ է:

«Իրանական գազը սահմանի վրա չի կարող վաճառվել 189 ԱՄՆ դոլարից ավելի ցածր գնով, քանի որ այն թանկ է վաճառվում Թուրքիային, ապագայում՝ Պակիստանին և Հնդկաստանին, ինչպես նաև Նախիջևանին»,- ասաց Սևակ Սարուխանյանը: