«ՀՀ ՔԱՂԱՔԱՑԻՆԵՐԻ ՄԵԾ ՄԱՍԸ ՊԱՏՐԱՍՏ ՉԷ ՃԱՆԱՊԱՐՀՆԵՐԻ ԲԱՑՄԱՆԸ»

Թեպետ Հայրենիքի փրկության շարժման վարչապետի թեկնածու Վազգեն Մանուկյանն ասում է, որ ռեւանշ չի լինելու, եւ նոյեմբերի 9-ին ստորագրված հայտարարությունից չեն հրաժարվելու, բայց եւ շեշտում է. «Եթե հիմա ճանապարհները բացվեն, Թուրքիան մեզ կուլ կտա»: Ի վերջո, ի՞նչ է ուզում ընդդիմությունը, եւ ի՞նչ է անում իշխանությունը, «Իրավունքը» պարզեց ԱԺ անկախ պատգամավոր ՍԵՐԳԵՅ ԲԱԳՐԱՏՅԱՆԻՑ, որը դուրս է եկել «Բարգավաճ Հայաստան» խմբակցությունից:

–Ըստ էության, 44-օրյա պատերազմից հետո ստորագրված հայտարության կետերը կամաց-կամաց իրականություն են դառնում, եւ հերթը ճանապարհների բացմանն է հասնելու: Մինչդեռ ոչմիթիզականներին հիմա էլ փոխարինելու են գալիս «ոչմիճանապարհականները», հիմա սա մեզ համար ձեռնտո՞ւ է, թե` վտանգավոր:

– Ձեւակերպումը հետաքրքիր էր: Ընդհանրապես սահմանների բաց լինելը բոլոր երկրների համար կարեւոր է: Ուղղակի, հետպատերազմական սինդրոմը մեզ բավականին դժվար վիճակի մեջ է դրել` այն պարզ տրամաբանությամբ, որ մեզ համար անընդունելի էր Թուրքիայի միջամտությունը պատերազմին, եւ առանց այդ էլ, մեր 100 տարվա Եղեռնի հետեւանքների չվերացման պայմաններում ճանապարհների բացելը կարող է հանրային խնդրահարույց իրավիճակ ստեղծել: Ի վերջո, ճանապարհները բացում են այն հարեւան երկրները, որոնք բարեկամաբար են առնվազն տրամադրված, բայց Հայաստանի հետ կապված Թուրքիայի հայտարարություններից, թուրքական մամուլի արծարծումներից անընդհատ բացասական լիցքեր ենք ստանում: Սա խանգարում է այդ աշխատանքներին, եւ կարծում եմ` ոչ թե ֆիզիկական իմաստով, այլ հոգեբանական եւ նաեւ պատմական առումով դեռեւս ՀՀ քաղաքացիների մեծ մասը պատրաստ չէ ճանապարհների բացմանը:

– Իսկ տնտեսական առումո՞վ:

– Բնականաբար, բաց ճանապարհները ցանկացած տնտեսությանն օգնելու են, այլ հարց է, որ պետք է համապատասխան դիրքավորվես: Այսինքն` պետք է քննարկել եւ գտնել այն ապրանքատեսակները, որոնց համարժեք մեր արտադրությունները հնարավոր է մրցունակ չլինեն, որպեսզի կարողանանք կիրառել այն գործիքակազմը, որ չվնասվեն մեր արտադրողները: Ծանր աշխատանքի արդյունքում է ձեւավորվում արտադրությունը, մարդիկ 20-30 տարի մեծ ներդրում են արել, աշխատակիցներ ունեն, նաեւ դրանով զբաղվածության ու հարկային խնդիրներ են լուծում: Բնականաբար, նրանք մեզ համար շատ կարեւոր քաղաքացիներ են, եւ, որպես պետություն, պետք է նրանց շահերն անպայման սպասարկենք ու պաշտպանենք մեր արտադրողների շահերը արտաքին հարձակումներից: Այս խնդիրները պետք է քննարկել, չենք կարող մեխանիկորեն անել որեւէ աշխատանք: Եթե գնում ենք պայմանագրի կետերը կատարելով, եւ այդ կետը եւս պետք է կատարել, ուրեմն` պետք է անել շատ զգուշորեն` պաշտպանելով առաջին հերթին տեղական շուկան: Եվ երկրորդ` ցանկացած ճանապարհ, որն անցնում է ՀՀ տարածքով, պետք է լինի մեր բանակի եւ մեր անվտանգության ծառայությունների վերահսկողության ներքո: Որեւէ մեկին թույլատրելի չէ մեր երկրի սահմաններում ինքնիրավչությամբ զբաղվել եւ փորձեն իրենց տեղափոխման եւ կոմունիկացիայի անվտանգությունը այլ երկրի ծառայություններ սպասարկել: Սա ինձ համար առնվազն ընդունելի չէ, որովհետեւ Հայաստանն ի զորու է պաշտպանելու իր սահմանները եւ իր ճանապարհները: Եվ եթե այն որեւէ մեկին զիջենք, ուրեմն` որպես պետություն, թուլացնում ենք մեր դիրքերը: Որպեսզի մեր ինքիշխանության մակարդակը պահենք նույն բարձրության վրա, առնվազն անվտանգության առումով պարտավոր ենք ճանապարհները թողնել հայկական ուժերի վերահսկողության ներքո:

«ՎՏԱՆԳՆԵՐՆ Ի ՎԻՃԱԿԻ ՉԵՆՔ ԻՆՔՆՈՒՐՈՒՅՆ ՉԵԶՈՔԱՑՆԵԼ»

– Վազգեն Մանուկյանն էլ ասում է, որ «մեր անվտանգությունը պետք է ապահովեն ոչ թե ռուսական, այլ հայկական զորքերը»: Որքանո՞վ եք իրատեսական համարում, հատկապես քաջատեղյակ լինելով, թե մեր սահմանագիծը հիմա ինչքան է ընդլայնվել:

– Անվտանգային առումով խիստ կարեւոր է, որ համատեղ պաշտպանենք մեր սահմանները: Պետք է մեր ռազմավարական դաշնակցի հետ աշխատենք հարգանքով եւ նաեւ գնահատենք մեր երկրի անվտանգության նկատմամբ մեր բարեկամ երկրի պատրաստակամությունը` մեզ հետ միասին պաշտպանելու մեր սահմանները: Սա միայն դրական էմոցիա կարող է առաջացնել հայ հանրության մեջ, որովհետեւ ռուս եւ հայ զինվորի համատեղ պաշտպանություն կազմակերպելը միայն կարող է դրական ազդակ լինել: Մենք կարող ենք նույնիսկ ցանկացած պահի մեր պարտավորությունները փոխադարձաբար կատարել: Առանձին դեպքերում, եթե կլինի խնդիր` որեւէ սահմանի հետ կապված եւ մեր բանակի օգնելու կարիքը, կարող ենք կանգնել ռուսական զորքի կողքին եւ լինել փոխադարձ հարաբերությունների մեջ: Եթե մենք ռազմավարական դաշնակից ենք եւ բարեկամ երկիր ենք, չպետք է անընդհատ գնալ կասկածների, մեղադրանքների, պատմական վերլուծությունների ճանապարհով: Իհարկե, պատմության դասերը պետք է անպայման սերտենք, բայց դրա հետ միասին, նաեւ պետք է որոշակի վստահության մթնոլորտում աշխատենք: Եթե ասում ենք` Թուրքիան պաշտպանեց Ադրբեջանին, ավելին` ամբողջ պատերազմի կառավարումը, ահաբեկիչների ներգրավումը, զենք-զինամթերքով ապահովելը վերցրեց իր վրա, ինչո՞ւ մենք պետք է հրաժարվենք մեր դաշնակցից, ՌԴ-ի օգնությունից եւ համատեղ չպլանավորենք մեր գործողությունները: Ի վերջո, իրողությունն այն է, որ այս պահին, ունենալով աշխարհաքաղաքական որոշակի վտանգներ, պետք է այդ վտանգները չեզոքացնենք: Այդ վտանգներն այսօր ի վիճակի չենք ինքնուրույն չեզոքացնել: Եվ ունենալով որոշակի տնտեսական, նաեւ բանակի բավականին ծանր կորուստներ` մենք հրատապ պետք է ռուսական բանակի հետ համատեղ կազմակերպենք մեր սահմանի անվտանգությունը:

«ԱՎԵԼԻ ԼԱՎ Է ԼՈՒՍԱՆՑՔՈՒՄ ԼԻՆԵԼ, ՔԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ԱՌԱԳԱՍՏԸ ՔԱՇՔՇՈՂՆԵՐԻՑ ՈՐԵՎԷ ԿՈՂՄԻ ՇԱՐՔՈՒՄ»

– Կբացե՞ք փակագիծը, թե ինչո՞վ է պայմանավորված Ձեր քաղաքական չեզոքությունը` ո՛չ պրոիշխանական եք, ո՛չ էլ ընդդիմադիր եռուզեռի մեջ եք:

– Երբ հայտարարությամբ հանդես եկա, որ դուրս եմ գալիս խմբակցությունից, շեշտեցի պետականության նկատմամբ իմ մոտեցումը: Ես չեմ տեսնում այն համակրանքը, որ որեւէ քաղաքական ուժի նկատմամբ այս պահին կարող եմ ձեւավորել այդ տեսլականով: Չեմ տեսնում մի քաղաքական ուժ, որ պետականությունը անվերապահ համարում է բարձրագույն արժեք ավելի, քան քաղաքական ցանկացած գաղափարախոսություն: Երբ լիբերալ քաղաքական ուժը լիբերալիզմն ավելի է կարեւորում, քան պետականությունը, ինձ համար ընդունելի չէ: Եթե ազգային, պահպանողական ուժը պահպանողականությունն ավելի բարձր է դասում, քան պետականությունը, նորից ինձ համար ընդունելի չէ: Պետականության բացառիկ արժեքը հասկանալի է հզոր պետությունների համար, օրինակ, Գերմանիայի, Իրանի համար, որը 4 հազար տարվա պետականություն ունի, եւ ցանկացած իրանցու մեջ նստած է պետականության գաղափարը: Սա եմ երազում, եւ այն քաղաքական ուժը, որը կձեւավորի պետականության գաղափարը որպես գերագույն արժեք, ես հաստատ այդտեղ եմ լինելու, նրանց կողքին:

– Փաստորեն, ո՛չ իշխանության հետ եք, ո՛չ ընդդիմության, այդ դեպքում` ո՞րն էր Ձեր քաղաքական կողմնորոշումը:

– Ես պետականության առանցքը պահում եմ, որ չվնասեն: Իմ խնդիրն եմ համարում պաշտպանել պետականությունը ցանկացած հարձակումից, որովհետեւ պետականությունն է հավերժ, եւ մենք պետականության արդյունքում կարող ենք շարունակվել: Եթե իշխանությունն ու ընդդիմությունը պետականության առագաստանավի առագաստները քաշեն, ճոճեն, պոկեն, մենք այս ծովում մակընթացության կենթարկվենք եւ կկործանվենք: Ես ինձ առագաստը պահողների թվում եմ տեսնում:

– Արդեն իսկ քաղաքական վերադասավորումներ են գնում, մտավախություն չունե՞ք, որ կհայտնվեք քաղաքական լուսանցքում:

– Կարող է եւ այդպես լինել, բայց ավելի լավ է լուսանցքում լինել, քան առագաստը քաշքշողներից որեւէ կողմի շարքերում: Առնվազն գոնե քեզ չես մեղադրի: Դու կարող ես քեզ մեղադրել, որ չկարողացար, ուժդ չպատեց, որ պահես պետականությունը, բայց այս դեպքում քեզ չես մեղադրի, որ ճոճեցիր եւ վնասեցիր պետականության նավը: Ես պատրաստ եմ պետությանը ծառայել, բայց պատրաստ չեմ ընդդիմությանը կամ իշխանությանը ծառայել:

Հրանտ Սարաֆյան
www.iravunk.com