21.04.2021ՍԱՐՍԱՓԵԼԻ Է, ԵՐԲ ԱԶԳԻՆ ԿԻՍՈՒՄ ԵՆ ԱԶԳԱՅԻՆ ԳԱՂԱՓԱՐԱԽՈՍՈՒԹՅՈՒՆ ՈՒՆԵՆԱԼՈՒ ԵՎ ՉՈՒՆԵՆԱԼՈՒ ՄԻՋԵՎ. Մկրտիչ Մինասյան
Հետպատերազմյան շրջանում ստեղծված ներքաղաքական իրավիճակի, առաջիկա արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունների եւ հնարավոր ելքերի շուրջ «Իրավունքը» զրուցել է ԱԺ հինգերորդ գումարման ՀՀԿ խմբակցության պատգամավոր, ԱԺ վեցերորդ գումարման նախագահի խորհրդական ՄԿՐՏԻՉ ՄԻՆԱՍՅԱՆԻ հետ:
«ԱՄԵՆ ԻՆՉ ՉԱՓԻ ՄԵՋ Է ԳԵՂԵՑԻԿ... ԲԱՅՑ ՀԱՅԻ ՉԱՓՆ ԱՆՉԱՓՆ Է»
– Պարոն Մինասյան, ըստ Ձեզ, ինչո՞ւ չհաջողվեց ընդդիմությանը համախմբել Հայրենիքի փրկության շարժման շուրջ եւ միասնաբար հեռացնել պատերազմում պարտված եւ կապիտուլիացիոն հայտարարություն ստորագրած իշխանությանը:
– Որովհետեւ մեր ժողովրդի մեջ կամ մի մաս, որը նիկոլական է կամ Նիկոլի վկա է, անվերապահորեն հավատում է նրան: Չգիտեմ, ինչպես ուզում եք անվանեք, բայց նրանք նույնպես մեր ժողովրդի մի հատվածն են: Սակայն պետք է ընդունել, որ ամեն ինչ չափի մեջ է գեղեցիկ, եւ այդ անսահման նվիրումն էլ անհասկանալի է: Դերենիկ Դեմիրրճյանը մի հետաքրքիր միտք ունի, ասում էր` հայի չափն անչափն է: Եվ հիմա էլ մարդիկ այդ անչափ էյֆորիայի մեջ են: Երբեմն ինքս ինձ հարց եմ տալիս` իսկ ի՞նչ պետք է լիներ, որ մեր ժողովրդի այդ հատվածը սթափվեր եւ ճիշտ գնահատեր իրավիճակը: Խոսքս ոչ թե սրան-նրան քննադատելու, այլ երեւույթներին առողջ բանականությամբ վերաբերվելու մասին է: Ցավոք, այս առումով որեւէ առաջընթաց չեմ տեսնում, թեպետ տենդենցը կա, օրինակ, շատերն իմ միջավայրից կամաց-կամաց ընկալում են եւ սեւ ու սպիտակի բաժանելը չեն ընդունում: Սարսափելի է, երբ փոքր ազգերին կիսում են ազգային գաղափարախոսություն ունենալու եւ չունենալու միջեւ:
– Ձեր գնահատմամբ` արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններով կհաջողվի՞ հաղթահարել հայաստանյան ներքաղաքական ճգնաժամը:
– Եթե ընտրություններն ընթանան օրինական եւ ոչ սուբյեկտիվ մոտեցումներով, հնարավոր է, որ ելք լինի այս ամբողջից գոնե քիչ կորուստներով դուրս գալու համար: Ցավոք, ներքին կասկած ունեմ, որ, դժվար թե, լինի այն, ինչի մասին խոսում ենք, որովհետեւ, ուղիղ հակառակն է կատարվում: Իսկ եթե սուբյեկտիվությունը գլուխ բարձրացնի, դրանից օգուտ չենք ունենալու, որեւէ հարց էլ չի լուծվելու:
«ՃԻՇՏ ԵՄ ՀԱՄԱՐՈՒՄ ԸՆՏՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻՆ ՔՈՉԱՐՅԱՆԻ ՄԱՍՆԱԿՑՈՒԹՅՈՒՆԸ»
– Փաստացի, ՀՀԿ-ն հակված է չմասնակցել Նիկոլ Փաշինյանի կազմակերպած ընտրություններին, ի՞նչ կասեք այս մասին:
– Կուսակցության կարծիքը ես չեմ կարող գնահատել, որովհետեւ խորհուրդն ու գործադիր մարմինը պետք է գնահատեն: Ես իմ կարծիքը կասեմ ՀՀԿ խորհրդի նիստերին, իսկ մասնակցել, թե` ոչ, իհարկե, երկուսն էլ կյանքի իրավունք ունեն: Եթե մասնակցել, ապա կուսակցության ներսում որոշակի կազմակերպչական տեղաշարժեր պետք է լինեն: Ներկուսակցական դեմոկրատիան եթե չպետք է զարգացվի, որպեսզի առողջ օրգանիզմի նման կուսակցությունը գործի, այդ դեպքում` անիմաստ է մասնակցել: Կարծում եմ` ՀՀԿ-ն ներքին ռեսուրսներ շատ ունի, լուրջ քաղաքական ու պետական գործիչներ մեր կուսակցության շարքերում շատ կան: Սակայն մի տեսակ բոլորը, կարծես, անակնկալի եկած են: Ըստ երեւույթին, միշտ այդպես է` իշխանական կուսակցությունը որոշակի ե՛ւ առավելություն ունի, ե՛ւ իր թերությունը, որ դժվար պահին միշտ չէ, որ արագ կողմնորոշվում է եւ, այսպես ասած, ադապտացվում նոր իրավիճակին: Այնպես որ, երեւի, ճիշտ են անում, որ չեն հայտարարում մասնակցության մասին, բայց սա չի նշանակում, որ քաղաքական գործունեությամբ չպետք է զբաղվել: Հիշեք, որ ՀՀԿ-ն ամենամեծ կառույցներն ունի երկրով մեկ եւ, բնականաբար, մեր կուսակցության ամենամեծ խնդիրը պետք է լինի այս ընտրություններում այդ կառույցները դարձնել ավելի թափանցիկ, արդար եւ ոչ վիճահարույց:
– ՀՀ երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանը հայտարարել է, որ մասնակցելու է ընտրություններին, ամենայն հավանականությամբ` երկու կուսակցությունով: Կարծում եք` կհաջողի՞:
– Քոչարյանը երկու ընտրությունների մասնակցել է նույնիսկ առանց կուսակցության եւ որեւէ կուսակցության անդամ չի եղել: Նա ճգնաժամային իրավիճակներում կառավարման իսկապես փորձ ունի, եւ սա փաստ է: Ճգնաժամային պահերին առանձնահատուկ կամային հատկություններ ունեցող քաղաքական եւ պետական գործունեության հսկայական փորձով մարդու կարիք կա: Իսկ Ռոբերտ Քոչարյանն իսկապես այդպիսին է` ե՛ւ Արցախում, ե՛ւ Հայաստանում ամենածանր պահերին նա է եղել ղեկավար եւ կարողացել է հաղթահարել այդ դժվարությունները: Հիմա առավել եւս ունի փորձ, հմտություն ու տարիքի հետ ավելի իմաստուն դարձած, ճանապարհ անցած մարդ է եւ կարող է առավել արդյունավետ կազմակերպել աշխատանքները` հասնելով նրան, որ ազգակործան բաժանարար գծերը վերացվի ազգի միջից: Այդ իմաստով` ճիշտ եմ համարում իր մասնակցությունն ընտրություններին:
«ՎԱՅՐԻՎԵՐԻՈՒԹՅՈՒՆԸ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ՄԵՋ ՈՐԵՎԷ ԼԱՎ ԲԱՆԻ ՉԻ ԿԱՐՈՂ ԲԵՐԵԼ»
– Իսկ հնարավո՞ր է այդ բաժանարար գծերը վերացնել: Ժողովուրդը երբեւէ կների՞ հողեր հանձնած եւ կապիտուլյանտի պիտակը վաստակած իշխանությանը:
– ՀՀ առաջին նախագահ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը` իր բոլոր դրսեւորումներով հանդերձ, համենայնդեպս, չկա մարդ, որ չընդունի, որ փորձառու եւ իմաստուն քաղաքական գործիչ է: Նրա գնահատականն այսպիսին էր, որ մեր ժողովուրդը երբեք չի ներելու: Իմ կարծիքով` դրա մեջ խորին իմաստ կա: Այլ հարց է, որ դեռեւս մի մասը էյֆորիայի մեջ է, բայց, միեւնույնն է, այդ ամենն անցնելու է, ամեն ինչ խաղաղվելու է, եւ պատմական գնահատականը տրվելու է:
– Հետադարձ հայացք նետելով 44 օրյա պատերազմին` ըստ Ձեզ, կարո՞ղ էինք խուսափել այդպիսի անդառնալի հետեւանքներից:
– Շատ հակասական է այն տեղեկատվությունը, ինչ մեդիայի միջոցով լսում ու տեսնում եմ: Վերջին հաշվով` ոչ միայն հակասություններ կան, այլ նաեւ, ցավոք, երեք տարվա իշխանությունները շատ հարցերում ժողովրդահաճո մտքեր են ասում, բայց դրանք` կա՛մ չեն կատարվում, կա՛մ մոռանում են, կա՛մ ի վիճակի չեն կատարելու կամ այլ բան են կատարում: Ամենակարեւորը` պետք է դիվանագիտությունը ծառայեր խաղաղությունն ապահովելու համար: Իսկ մենք վայրիվերումներով պատերազմն ավելի շուտ բերեցինք, քան դիվանագիությունը կկարողանար խաղաղություն ապահովեր բանակցային գործընթացով: Վայրիվերիությունը պետությունների քաղաքականության մեջ որեւէ լավ բանի չի կարող բերել:
«ՀՈՒՅՍ ՈՒՆԵՄ, ՈՐ ԻՐԱՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆԸ ԵՎ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ ՀԵՌԱՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆՆ Ի ՎԵՐՋՈ» ԿՀԱՂԹԵՆ»»
– Եթե Նիկոլ Փաշինյանը կարողանա այս ընտրություններին վերարտադրել իր իշխանությունը, ի՞նչ է լինելու հետո:
– Ճիշտն ասած` հավատում եմ մեր ժողովրդի ընդհանրական իմաստնությանը... Հիմա կասեք` այդ դեպքում` ինչո՞ւ 3 տարի առաջ ժողովուրդն իմաստուն չգտնվեց: Բայց 3 տարի առաջ տեղի ունեցածը, ըստ երեւույթին, սթափեցնող էր բոլորիս համար, որ ինչ-որ բան ճիշտ չի արվում, եւ այդպես փողոցը կարող է անվերջությամբ փոխարինել պետությանը: Իմ ասած ներկուսակցական դեմոկրատիայի սկզբունքները եթե կիրառվեին լիարժեքորեն, մենք չէինք ունենա այն պատկերը, ինչ-որ այսօր ունենք: Իսկ թե ինչ կլինի, կտեսնենք: Ընտրողը պետք է գիտակցի, որ ժողովրդահաճո խոսք ասելը մի բան է, ժողովրդի համար ծառայելը եւ պետական գործունեություն իրականացնելն այլ է: Այս երկուսը, իհարկե, լավ կլիներ, որ համատեղվեին, բայց, ցավոք, այդպես չի լինում: Հույս ունեմ, որ իրատեսությունը ու քաղաքական հեռատեսությունը, ի վերջո, կհաղթեն:
– Որպես փորձառու քաղաքական գործիչ` ի՞նչ խորհուրդ կտաք այսօրվա քաղաքական դերակատարներին: Ո՞րն է ստեղծված իրավիճակի ելքը:
– Ինձ այդքան մեծ քաղաքական ու պետական գործիչ չեմ համարում, որ խորհուրդ տամ, սակայն կուզենայի, որ բաժանարար գծերը վերանային, իրատեսությունը գերադասվեր, ազգային արժեքները չոտնահարվեին: Այն անդառնալի կորուստներ է բերելու եւ մի սերունդով վերականգնել հնարավոր չէ, եւ մենք սա պետք է գիտակցենք: Ազգն ապրում է, գոյատեւում է իր մշակույթով, գիտությամբ եւ կրթությամբ, իսկ հիմա ես վախենում եմ ասել` մենք ա՞զգ ենք, թե՞ ժողովուրդ, իսկ եթե այսպես շարունակվի մենք ցեղ պիտի դառնանք: Ուզում եմ իմ ազգը տեսնել ծաղկուն, բարգավաճ, հզոր` իր պետականության շուրջ համախմբված, բարեկամների հետ մեկընդմիշտ բարեկամություն, հարեւանների հետ` նորմալ հարեւանություն անող: Բայց այն հարեւանը, որը քեզ ոխերիմ է, պետք է գիտակցես եւ ավելորդ քայլեր չանես, որպեսզի ոչ առավել դժգոհացնես, ոչ էլ առավել սիրաշահես, որի կարիքը չկա ու ոչ մեկին պետք չէ: Էլի եմ ասում` ամեն ինչ գեղեցիկ է չափի մեջ: Ավետիք Իսահակյանն ասում էր` ատելու չափ սիրիր մարդկանց, բայց լավություն միշտ արա: Այսինքն` անսահման ատելությունը սերմանում ենք մեր ժողովրդի մեջ, ինչպե՞ս ենք հետո վերացնելու, չափազանց դժվար է լինելու: Պետք է մեծ պատասխանատվությամբ մոտենալ այս հարցին, ազգը սեւ ու սպիտակի բաժանելն արդեն հոգեբանական խնդիր է: Սա ապագայում մեծ կորուստների պատճառ է լինելու: Պետք է առավել խորը գիտակցենք եւ փորձենք ձերբազատվել այդ տեսակ ոչ ազգանպաստ քայլերից: Բարին ընդ ձեզ եւ մեր ժողովրդին:
Հրանտ Սարաֆյան
www.iravunk.com
դեպի ետ